12.01 2019

Υπαρξιακή απειλή θεσμών και αξιών

Σας ευχόμαστε ολόψυχα καλή χρονιά, με υγεία, αγάπη και δύναμη πάνω απ΄όλα για σας και τις οικογένειές σας!

Λέξεις όμορφες, γεμάτες καλή ενέργεια, τις οποίες απευθύνουμε εγκάρδια, απέναντι όμως στις οποίες, μαζί με πολλές άλλες αντίστοιχες, έχουμε επιτρέψει στον αμυντικό μηχανισμό του κυνισμού μας να τις διαστρεβλώνει, να τις υποβιβάζει και να καταλήγουν να χάνουν αυτή την πηγαία δυναμική τους. Κυρίως, εν την απουσία της ενάργειάς μας, παρασυρμένοι προφανώς από τον φρενήρη ρυθμό της μοντέρνας καθημερινότητας. Κυριολεκτικά, τόννοι άχρηστων πληροφοριών μας καταπνίγουν, δηλητηριάζουν την αποφασιστικότητά μας και θολώνουν την κρίση μας, σε αυτόν τον θάνατο της αλήθειας, που η προπαγάνδα των ΜΜΕ αποκαλεί ειδησεογραφία. Στρεβλές, παράλογες απόψεις-ανεξαρτήτως χρωμάτων και κομμάτων-συμμαχούν με τη βία και την ολοένα αυξανόμενη πίεση ενάντια στους πολίτες, στην αέναη προσπάθεια να υπερασπιστεί το status quο και να βαπτίζεται συνεχώς το ψάρι κρέας, μέσα στη δίνη μιας σύγχρονης Βαβέλ.

Κι όμως, παρόλα αυτά, εναπόκειται σε μας, στην δράση και την στρατηγική μας, να απελευθερώσουμε μέσα μας τις δυνάμεις που όλοι διαθέτουμε, όχι μόνο για να αποκρούσουμε τις “σειρήνες”, αλλά για να επιτύχουμε το σκοπό που ο καθένας μας έχει θέσει για τη ζωή του, μέσα από σωστά δομημένους μηχανισμούς άσκησης, ώστε να βελτιώνουμε συνεχώς την εικόνα του εαυτού μας. Ίσως, κάποιοι να αναρωτηθούν “…μα καλά γίνεται κάτι τέτοιο; Eιδικά όπως μετασχηματίστηκε η ζωή στη χώρα μας;” H απάντησή μας είναι ότι γίνεται, αρκεί να καταβληθεί ο κόπος, η θέληση και ο καθαρός νούς που θα διαμορφώσει επάξια τις συνθήκες του παιχνιδιού. Μικρές αλλαγές στις κακές συνήθειές μας προς τις καλές, τηρούμενες με πειθαρχία και ευλάβεια, έχουν την μαγική δυνατότητα να αλλάξουν τα πάντα κατά το δοκούν, στη διάρκεια ικανού, μακροπρόθεσμου χρονικού διαστήματος.

Σε αυτό το σχήμα άλλωστε βασίζεται και η υπερεπιτυχημένη επενδυτική στρατηγική του compound interest, της πολλαπλασιαστικής δηλαδή δύναμης της αποταμίευσης, όταν αφήνουμε το κεφάλαιο να τοκίζεται, επανεπενδύοντας φυσικά τα κέρδη με τον ίδιο τρόπο. Αν δουλεύει ένα τέτοιο πλάνο, ειδικά μέσω του αυτοματισμού της προσθήκης υπεραξίας των πολύτιμων μετάλλων στην αποταμίευση, δεν βρίσκουμε τον λόγο να μην έχει την ίδια απόδοση και σε άλλους τομείς, είτε αυτοί είναι σωματικοί είτε ψυχοπνευματικοί. Είναι η κατεύθυνση που όλοι οφείλουμε να ακολουθήσουμε για να θωρακιστούμε από τις υποψήφιες αφραιφνείς αλλαγές που θα προκύψουν στο άμεσο μέλλον.

Πέρασε ένας χρόνος από την προηγούμενη εισαγωγική έκθεσή μας για τη νέα χρονιά τότε. Πιστεύουμε ότι, οι επισημάνσεις που κάναμε σε αυτήν κατέληξαν επιτυχώς μέσα στη διάρκεια του έτους. Ανάμεσα σε αυτές, η κάθετη αύξηση της μεταβλητότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, η πρώτη διόρθωση των χρηματιστηρίων για το 2018 και η άνοδος των επιτοκίων, αλλά επίσης η καταγραφή υψηλών στους δείκτες του παγκοσμίου εμπορίου, καθώς και η άνοδος του προστατευτισμού, ήταν τα βασικά θέματα που αναπτύξαμε στην “Αρχή της βασιλείας του ρίσκου”, τον προηγούμενο Ιανουάριο. Τον προηγούμενο Σεπτέμβριο, αναφερθήκαμε στις μεγάλες πιθανότητες για επερχόμενη δεύτερη ακαριαία διόρθωση, όπως πράγματι έγινε, τόσο του γερμανικού DAX, όσο και των αμερικανικών δεικτών που δεν βρίσκονταν σε ομοφωνία κατά την άνοδό τους σε νέα υψηλά και υπογραμμίσαμε προς τους φίλους επενδυτές που τυχόν επιμένουν να συμμετέχουν στο καζίνο πως, η διαδικασία δεν έχει τελειώσει και θα δούμε επόμενα χαμηλά. Αποτέλεσμα; Ο χειρότερος χρηματιστηριακός Δεκέμβριος μεταπολεμικά, με το πολυπόθητο, γιορτινό και καθιερωμένο αγιοβασιλιάτικο ράλλυ να λάμψει δια της απουσίας του, για πρώτη φορά σε τέτοιο βαθμό μετά το κραχ του 1929.

Αν όμως όλα αυτά έγιναν με την αρχή της βασιλείας του ρίσκου, τι θα ακολουθήσει για την επόμενη χρονιά και το κοντινό μέλλον; Μια πολύ καλή καταγραφή υπάρχει στον παραπάνω πίνακα της Deutche Bank, που διαλέξαμε να χρησιμοποιήσουμε και φέτος, όπως και πέρυσι, με την ίδια ειρωνική παρατήρηση. Η τράπεζα που με την επερχόμενη κατάρευσή της, όπως έχουμε αναφέρει αρκετές φορές, θα παρασύρει όχι μόνο τη Γερμανία και την Ευρώπη στο γκρεμό, αλλά θα τρίξει για τα καλά τα θεμέλια της οικουμένης, δεν περιλαμβάνει την δική της κατάσταση της ως συστημικό κίνδυνο, στην κατά τα άλλα άξια έκθεσή της!

Όπου και να κοιτάξει κανείς, σε όποιο μέρος του κόσμου, θα διαπιστώσει την ίδια δυσαρέσκεια των πολιτών απέναντι στο σύστημα, σαν καζάνι που σιγοβράζει, έτοιμο να εκραγεί. Η αφήγηση της συγχρονισμένης, παγκόσμιας, ανάπτυξης που πούλησαν οι θεσμικοί παράγοντες το 2017, έμελλε να φανεί λίγο αργότερα σαν ένα κακό, τελικά, παραμύθι. Επιμέναμε για καιρό πως, η εορταζόμενη από όλους τους ιθύνοντες ανάκαμψη της Ευρώπης ήταν μια επίδραση της χαμηλής ισοτιμίας του ευρώ της τριετίας 2014-6 απέναντι στα υπόλοιπα μεγάλα fiat νομίσματα, όπως το δολάριο και το ιαπωνικό γιεν, αλλά επίσης και της εκγληματικής ποσοτικής χαλάρωσης QE του κου Draghi και της ΕΚΤ. Για να φτάσουμε πια να δούμε στην έκθεσή μας του Οκτωβρίου, τους μεταποιητικούς βιομηχανικούς δείκτες των μεγάλων χωρών της Ευρωζώνης να κατρακυλούν στη μεσοτοιχία με την ένδειξη της ύφεσης. Θα μπεί και η Γερμανία σε αυτή τη φάση, εκτός από τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία που είναι οι πιο αδύναμες; Όσο και να φαίνεται απίστευτο σε πολλούς, έχουμε δηλώσει ότι η Γερμανία δεν είναι τόσο δυνατή όσο παρουσιάζεται και πιστεύουμε ότι μέσα στο 2019, η ηγέτιδα δύναμη της Ευρώπης, που απομυζά όλες τις υπόλοιπες μέσα από την πριμοδοτημένη γι αυτήν ισοτιμία του ευρώ, θα συναντηθεί με αυτή τη αρνητική δύναμη, που έχει όχι μόνο οικονομικές συνέπειες, αλλά και κοινωνικές προεκτάσεις. Επίσης, δεν θεωρούμε καθόλου απίθανο να ξεκινήσει η διαδικασία δημόσιας συζήτησης από κρατίδια της, όπως η Βαυαρία, που θα θελήσουν να αποσχιστούν από την ομοσπονδία.

Παραμένοντας στο ευρωπαϊκό μέτωπο, η ερώτηση που θέσαμε στην προηγούμενη έκθεσή μας, σχετικά με τον κο Macron, δεν άργησε να απαντηθεί:

“Θα παραμείνει σταθερός στην πορεία των διαρθρώσεων ο πρόεδρος κος Macron ή θα λυγίσει υπό την πίεση των “κίτρινων γιλέκων” που έχουν μετατρέψει το κέντρο του Παρισιού σε εμπόλεμη ζώνη;
Αυτό που ξέρουμε εμείς είναι πως, είχαμε από την αρχή τις υποψίες μας για την αστραπιαία ενθρόνισή του στην κεντρική πολιτική σκηνή της Γαλλίας οι οποίες επιβεβαιώθηκαν από το διάγραμμα, με το ποσοστό αποδοχής του μέσα σε χρόνο ρεκόρ να έχει χάσει περίπου 50% (πορτοκαλί γραμμή), ακολουθώντας κατά γράμμα την πορεία του προκατόχου του, κου Hollande (κόκκινη γραμμή).”

Είναι η αποτυχία αυτών των βαλτών από το σύστημα ανθρώπων αυτή που εκτρέφει την άνοδο της ακροδεξιάς. Σε λιγώτερο από δύο χρόνια, ο πρόεδρος Macron βρέθηκε από το ζενίθ στο ναδίρ, όχι μόνο απογοητεύοντας όλους τους κεντρώους που τον ψήφισαν, αλλά δικαιώνοντας όλους όσους φοβούνταν πως, μια τέτοια πιθανότατη πορεία, θα έριχνε κι άλλο λάδι στη φωτιά της ακροδεξιάς, όπως πράγματι δείχνει να συμβαίνει στο γράφημα, κάτι για το οποίο επίσης σας είχαμε ενημερώσει σαν πιθανότητα. Οι επόμενες ευρωεκλογές τον Μάϊο του 2019, θα είναι σίγουρα ένα ακόμη καρφί στο φέρετρο της ενωμένης Ευρώπης, με την Γαλλία να πιστοποιεί την διεθνή τάση σε μια τραγική απομίμηση της κατάστασης στην Γερμανία με το AFD.”

Βλέποντας κάποιος τους γάλλους αστυνομικούς να βγάζουν τα κράνη τους και να παίρνουν το μέρος των “κίτρινων γιλέκων” μπορεί εύκολα να καταλάβει σε ποιά κατάσταση είναι ο κος Macron. Ήταν επόμενο πως θα βγούν στους δρόμους άρματα του στρατού και μάλιστα με σημαίες της ευρωπαϊκής ένωσης στα διακριτικά τους, ρίχνοντας κι άλλο λάδι στην φωτιά, αφού όλο αυτό το κίνημα είναι υπέρ της Γαλλίας και κατά της Ευρώπης και των προσπαθειών του γάλλου πρωθυπουργού να κάνει ομοσπονδία την ήπειρο, μεταφέροντας τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας του στις Βρυξέλλες και κατ’ επέκταση στην Γερμανία. Δεν είναι τυχαίο ότι βγήκαν “κίτρινα γιλέκα” τόσο στο Βέλγιο όσο και τον Καναδά, στις γαλλόφωνες περιοχές, υποψιάζοντας για ακόμη μεγαλύτερη εξάπλωση σε άλλες χώρες, από την ώρα που φαίνεται πως δεν είναι κομματοκεντρικό κίνημα, ούτε μοιάζει με αποσταθεροποιητική κίνηση του κου Soros. Ως συνήθως, οι ιθύνοντες μιλούν για υποκινούμενο λαϊκό πραξικόπημα. Αδυνατούν να καταλάβουν πως, οι άνθρωποι έχουν ξεπεράσει τα όρια της φτώχιας και της ανέχειας παντού με τους συνεχείς, προσθετικά επιβαλόμενους φόρους κι επίσης να διανοηθούν ότι η ανισότητα ανάμεσα στα κοινωνικά στρώματα μοιάζει με αυτήν της δεκαετίας του 1930 ή των μέσων του 19ου αιώνα.

Το ερώτημα τώρα είναι αν θα παραμείνει ο κος Macron στην θέση του. Μοιάζει σαν να έφτασε η ώρα του “Let them eat cake”, όπως είχαμε αναφέρει κατά την ενθρόνισή του. Με τον βιομηχανικό δείχτη της χώρας (PMI) στο 48.7, βαθιά μέσα στην ύφεση δηλαδή και στα χαμηλά πενταετίας, η Γαλλία δείχνει έτοιμη για πρωόγνωρες αναταράξεις στο άμεσο μέλλον, όπως δείχνει και το παραπάνω διάγραμμα με την σχέση του βιομηχανικού δείκτη PMI και του εθνικού ακαθάριστου προϊόντος της χώρας.

Μπορεί να ενέδωσε ο πρόεδρος Macron και να ανέβαλε τον φόρο στα καύσιμα υπέρ της- αμιφισβητούμενης από πολλούς, κι από μας- κλιματικής αλλαγής και να συνεισέφερε ψίχουλα στο εισόδημα των μικρομεσαίων οικογενειών, αλλά πιστεύουμε ότι είναι πολύ αργά για να κατευναστεί το δημόσιο αίσθημα. Αντίθετα, οι υπόλοιποι ευρωπαϊκοί λαοί μπορούν τώρα να πιστέψουν ότι κι αυτοί πιέζοντας θα ανατρέψουν τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης που επιβάλλουν οι Βρυξέλλες κατ’ εντολή της Γερμανίας και της υστερικής, αποτυχημένης διαμέσου των αιώνων, στρατηγικής της λιτότητας. Πως θα συνεχίσει το ευρωιερατείο να πιέζει την Ιταλία για δημοσιονομική προσαρμογή, όταν η Γαλλία στα εννιά από τα τελευταία δέκα χρόνια παρουσιάζει έλλειμα μεγαλύτερο από 3%, όπως αποτυπώνει το παρακάτω γράφημα του Bloomberg; Η μόνη λύση είναι η μετατροπή του ESM στα πρότυπα του ΔΝΤ, η έκδοση ομολόγων από κάποια νέα, ανεξάρτητη αρχή και η συνεισφορά νέου χρέους στις κυβερνήσεις με την μορφή έκακτης βοήθειας κι επιδοτήσεων, ώστε να εξαρτηθούν οι λαοί ακόμη περισσότερο οικονομικά από τις Βρυξέλλες, ως την τελική απώλεια όλων των δικαιωμάτων τους.

Ρίχνοντας μια συνολική ματιά στον υπόλοιπο κόσμο, εκτός από τις αναπτυσσόμενες αγορές στις οποίες αναφερθήκαμε πρόσφατα σχετικά, θα δούμε ότι οι κύριες εμπορευματικές χώρες, Αυστραλία, Καναδάς και Ν.Ζηλανδία μαστίζονται από φούσκες ακινήτων που αρχίζουν να σκάνε-όπως και της Γερμανίας σύντομα-πάνω στις οποίες βασίζεται περισσότερο από το μισό της οικονομίας τους. Είναι ποτέ δυνατόν λοιπόν να μην οδηγηθούν τα νομίσματα τους σε μεγαλύτερες απώλειες από ότι έχουν ήδη καταγράψει απέναντι στο δολάριο; Με ποιό μαγικό τρόπο θα διατηρήσει η ακίνητη περιουσία τις υπεραξίες της όταν τα επιτόκια θα αργήσουν να ανεβαίνουν στην μεγάλη βουτιά που έρχεται για τα κρατικά ομόλογα χρέους;

Το χάος που αποκαλείται Brexit, όπως είδαμε και στην προγούμενη έκθεσή μας, είναι φύσει αδύνατο πια, όπως κατάντησε το εγκυρότατο δημοψήφισμα των βρετανών πολιτών, να μην πληγώσει την ίδια τη χώρα, αλλά και την Ευρώπη με την επερχόμενη αποχώρηση της Μ. Βρετανίας από την ένωση. Ίσως κάποιοι να ξεχνούν ότι εκεί πωλούνται τα περισσότερα γερμανικά αυτοκίνητα, τομέας που είναι ο βασικός πυλώνας της οικονομίας και βασικός μοχλός πίεσης προς την αποχωρούσα καγκελάριο Merkel του υπεραιωνόβιου βιομηχανικού κατεστημένου της χώρας, που τρέμει με τη σειρά του τις ευρωπαϊκές εκλογές του Μαΐου. Και πολύ σωστά κατά τη γνώμη μας, γιατί εκεί πιθανά να δούμε την επίσημη και με τη βούλα αρχή των διασπαστικών τάσεων που θα εκδηλωθούν στην ένωση τα επόμενα τρία χρόνια στην περίπτωση που τα ευρωσκεπτιστικά κόμματα βρεθούν ή ξεπεράσουν την περιοχή του 40% της εκλογικής βάσης, με βάση τον μακπρόθεσμο οικονομικό κύκλο, την μέλλουσα κάθετη άνοδο των επιτοκίων της περιφέρειας και του κέντρου κι επόμενα την φυσική απειλή κατάρευσης του κοινού νομίσματος.

Στρέφοντας τη ματιά μας ανατολικά, ο αναθεωρητισμός της Κίνας, μέσα στη τάση αποπαγκοσμιοποίησης που κερδίζει έδαφος, με την ενεργή, συμμαχική στάση της Ρωσίας δίπλα της, και τον καθοριστικό, κοινό τους ρόλο στην Ευρασία, θα διαρκέσει πολύ περισσότερο από όσο φαντάζονται οι περισσότεροι αναλυτές που παρακολουθούμε διεθνώς. Μπορεί να έχουμε μάθει στο γεγονός ότι οι πολιτικοί ψεύδονται συνεχώς, δεν είναι όμως το ίδιο κάτι τέτοιο σε ένα απολυταρχικό καθεστώς, όπως αυτό της Κίνας, όταν απευθύνονται δημόσια. Οι δηλώσεις του προέδρου Xi, στις οποίες καλεί τη χώρα και τους στρατηγούς να προετοιμαστούν για πόλεμο, όπως αναφέραμε στην προηγούμενη έκθεσή μας, ακούγονται σε λάθος συχνότητα από δυτικά αυτιά που αγνοούν την κουλτούρα της Κίνας. Η πρόσφατη, δημόσια, αίτησή του να προχωρήσει τάχιστα η επανένωση με την Ταϊβάν, είναι ακόμη μια επιθετική κίνηση στην σκακιέρα με τους αμερικανούς, οι οποίοι συνεχίζουν να απαιτούν την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία και μερίδιο από την Made in China 2025 πολιτική, τον κυρίαρχο άξονα ανάπτυξης των κινέζων για την επόμενη εικοσαετία.

Παίρνοντας μελλοντικά την, πραγματικά πολύ δύσκολη, απόφαση να ξεφύγει από το τρίλλημα η Κίνα, είτε απελευθερώνοντας την ελεγχόμενη ισοτιμία του νομίσματος της, είτε τους ελέγχους κεφαλαίων, θα προκαλέσει πρωτοφανές τσουνάμι στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και θα θέσει τις βάσεις για να βγεί η οικονομία της από την πρόσκαιρη διορθωτική πορεία των τριών τελευταίων χρόνων. Για την ώρα συνεχίζει κι αυτή να ταΐζει την τεράστια φούσκα στα ακίνητα και τα επιχειρηματικά της δάνεια με ακόμη μεγαλύτερες μπουκιές πίστωσης, φοραπαλλαγές και μειώσεις στα απαραίτητα διαθέσιμα των τραπεζών της. Αν βελτιωθεί η Κίνα, η τεχνητή έστω, μέσω χρέους, άνοδος της παγκόσμιας οικονομίας θα συνεχίσει. Αν σκοντάψει όμως η μηχανή που σέρνει τα υπόλοιπα βαγόνια, θα δούμε τι σημαίνει πραγματικά κρίση. Κλίνουμε προς το πρώτο σενάριο, λόγω του συστήματος διακυβέρνησης της χώρας, υπό την προϋπόθεση πως δεν ξεσπάσουν επικίνδυνες κοινωνικές αναταράξεις.

Όπως δείχνει και το παρακάτω διάγραμμα, με την πίστη και τη γνώση των κύκλων της ιστορίας, το οικονομικό κέντρο βαρύτητας, θα μεταφερθεί στο μέλλον στις δυνάμεις που κυριάρχησαν τον πρώτο αιώνα, την Ινδία και κυρίως την Κίνα. Από αυτήν την υπερμεγέθη υπεραξία της νέας καταναλωτικής μεσαίας αστικής τάξης των δύο χωρών και του νέου εμπορικού δρόμου του μεταξιού (BRI), φιλοδοξούν να πάρουν μερίδιο οι αμερικανοί. Πέρα από το εμπόριο όμως, αυτό που πραγματικά θέλουν οι αμερικανοί είναι να μετριάσουν την τεράστια τεχνολογική πρόοδο της Κίνας στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης που προηγείται σαφώς απέναντί τους. Γι αυτό και σταματούν την εξάπλωση στη δύση, κινεζικών εταιριών παροχής 5G δικτύων σαν την Huawei. Κι όπως όλοι καταλαβαίνουμε, αν δεν το πετύχουν μέσω εμπορικών συμφωνιών, θα επιστρατεύσουν την πολεμική τους μηχανή σπέρνοντας τον όλεθρο στην οικουμένη, παρόλες τις ανακοινώσεις του προέδρου Putin, τόσο με τις κόκκινες γραμμές που έχει θέσει σύμφωνα με το ανανεωμένο αμυντικό δόγμα της χώρας του, όσο και με την νέα, μη ανασχαίσιμη γενιά πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς, που θα μπεί στην παραγωγή την επόμενη χρονιά. Στις περισσότερες έρευνες που έχουμε μελετήσει φαίνεται καθαρά πως, η Ν.Α. Ασία θα υπερκεράσει όλες τις υπόλοιπες οικονομίες την επόμενη εικοσαετία. Οι επτά πρώτες οικονομίες στις δέκα θα ανήκουν σε αυτήν την περιοχή, με το μερίδιο τους να ανεβαίνει σαν πρόβλεψη στο 35%, περίπου δηλαδή όσο κατέχουν σήμερα οι Η.Π.Α. μαζί με την Ευρώπη.

Περνώντας στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι Η.Π.Α. ταλανίζονται από μια πρωτοφανή πολιτική κρίση διχασμού γύρω από τον πρόεδρο Trump, ο οποίος δυναμωμένος από τα πρόσφατα αποτελέσματα για την βουλή των αντπροσώπων και της γερουσίας, με τα ποσοστά του ανάμεσα στους ρεμπουμπικανούς ψηφοφόρους να ξεπερνούν το 90% σε αποδοχή και τα απρόσμενα, ως τώρα θετικά αποτελέσματα της οικονομίας σχετικά με τους δείκτες ανεργίας, άφησε παραμονές Χριστουγέννων την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να κατεβάσει ρολά για να πιέσει τους δημοκρατικούς στον προϋπολογισμό για το τείχος στα νότια σύνορα της χώρας! Πόσο παραπάνω θα χρειαστεί άραγε μέχρι να κινδυνεύσει η αξιολόγηση των ομολόγων της χώρας; Θυμόμαστε όλοι τον Αύγουστο του 2011 με το ταβάνι χρέους, όταν οι Η.Π.Α έχασαν μια μονάδα από την S&P ρίχνοντας την πιστοληπτική τους ικανότητα για πρώτη φορά μετά το 1917 από το ΑΑΑ σε ΑΑ+.

Έχουμε ξαναπεί πως, μπορούμε να καταλογίσουμε αρκετά στην αλλοπρόσαλη συμπεριφορά και χαοτική τακτική του αμερικανού προέδρου, δεν μπορούμε όμως να μην παραδεχθούμε το πρωτοφανές στα χρονικά, της τήρησης του προεκλογικού του προγράμματος. Και το τείχος με το Μεξικό είναι ένα από τα κομβικά σημεία του. Θα καταφέρει να παραμείνει στην προεδρία το 2019 ή θα αποπεμφθεί από το βαθύ κράτος, όπως αναφέραμε λίγο μετά την εκλογή του, για κρυφές σχέσεις με τους ρώσους, τώρα που η πλάστιγγα έγειρε στην βουλή των αντιπροσώπων υπέρ των δημοκρατικών κι είναι περισσότερο εύκολο να απαγγελθούν κατηγορίες εναντίον του; Θα μάθουμε όταν εκδοθεί η έρευνα του ειδικού εισαγγελέα και πρώην διοικητή του FBI, κου Mueller. H απόφασή του κου Trump πάντως να αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα από την Συρία, προδίδοντας τους Κούρδους μαχητές, έθεσε σε συναγερμό το στρατιωτικό βιομηχανικό κατεστημένο που θέλει αυτή τη συμμαχία να επικρατήσει κυρίως λόγω του Ισραήλ.

Πρόκειται μήπως για τακτική αποχώρησης προκειμένου να στριμώξει την Τουρκία που φλερτάρει με τους ρώσους, γνωρίζοντας ότι οι τελευταίοι δεν θα συναινούσαν ποτέ να παραδώσουν αυτό το βορειοανατολικό κομμάτι της Συρίας, που περιέχει και τα μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου, στον κο Ergodan; Γνωρίζοντας ότι ο τελευταίος δεν έχει τη δύναμη, ούτε την υποδομή να διώξει τις τελευταίες ορδές τζιχαντιστών του Isis, τις οποίες εξέτρεφε τα τελεταία χρόνια μέσω του λαθρεμπορίου πετρελαίου, είναι ίσως μια σωστή διαπραγμάτευση απογύμνωσης της δυναμικής του αντιπάλου. Το κρυφό ταξίδι αστραπή του κου Trump πάντως, ανήμερα των Χριστουγέννων, για επίσκεψη των στρατευμάτων του στο Ιράκ, ήταν η υπογραφή του πως συντάσσεται με το στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα, δεδομένης της αποχώρησης του στρατηγού Mattis από το υπουργείο άμυνας. Κρατάμε μικρό καλάθι πάντως σχετικά με την αναγγελία αποχώρησης από τη Συρία, γιατί μας μοιάζει σαν ακόμη ένα φαινομενικά “αυθόρμητο” ξέσπασμα του αμερικανού προέδρου, από τα πολλά θεατρικά που παρουσιάζει συχνά, προκειμένου να εξυπηρετεί την εκλογική του βάση.

Το μεγάλο πρόβλημα του αμερικανού προέδρου στο δεύτερο κομμάτι της θητείας του, εκτός από αυτά που συμβαίνουν στο εσωτερικό μέτωπο, θα είναι ο εμπορικός πόλεμος με την Κίνα, σημείο που ήδη τιμολογείται από τα χρηματιστήρια μέσω της μεγάλης πτώσης των μετοχών κι εμπορευμάτων και που πιθανά θα στρέψει και τους μεταποιητικούς δείχτες των Η.Π.Α. προς τα κάτω, μετά από αυτούς της Κίνας, της Ιαπωνίας και της Ευρώπης. Ήδη, σε επίπεδο ποσοστιαίας μηνιαίας αλλαγής, ο αμερικανικός δείκτης ISM για τον Δεκέμβριο, στο παραπάνω διάγραμμα, βρέθηκε σε επίπεδα πιθανής ύφεσης (γκρί σκίαση), όπως είχε συμβεί στην αρχή του αιώνα αλλά και την περιόδο της μεγάλης κρίσης ενυπόθηκων δανείων από το 2007 ως το 2009. Μένει να δούμε μέσα στο επόμενο τρίμηνο αν και η ένδειξη του κατέβει κάτω από το 50 που σηματοδοτεί επίσημα την ύφεση. Μήπως ο εμπορικός πόλεμος με την Κίνα έχει αρχίσει να καταγράφεται στο εσωτερικό των Η.Π.Α., όπως έγινε και με την μετοχή της Apple που έχασε σε μια μέρα 10% της χρηματιστηριακής της αξίας λόγω, όπως δήλωσε ο κος Cook, της υφεσιακής πορείας της Κίνας;

Μπορεί ο κος Trump να δηλώνει ότι εισπράττει δισεκατομμύρια από τις ταρίφες της Κίνας, τα επίσημα στοιχεία όμως, στο γράφημα του Bloomberg που ακολουθεί, δείχνουν ότι, το εμπορικό έλλειμα της χώρας του με την Κίνα μεγαλώνει στο υψηλότερο σημείο που βρισκόταν ποτέ!

Eίναι αλήθεια ότι οι περισσότεροι οικονομικοί δείκτες των Η.Π.Α. δείχνουν θετικοί για τον τελευταίο χρόνο. Πως εξηγείται όμως η τεράστια πτώση των αντίστοιχων χρηματιστηριακών, οι οποίοι με διαφορά εξαμήνου ακολούθησαν κι αυτοί καθοδικά όλους τους υπόλοιπους του κόσμου; Κατά τη γνώμη μας, το μεγάλο κεφάλαιο προετοιμάζεται για υφεσιακό επεισόδιο, προτιμώντας να πάρει θέσεις στα πάγια οικονομικά στοιχεία σε αρκετά φτηνότερες τιμές. Δεν μιλάμε απλώς για μια διόρθωση μέσα στην χρονιά που πέρασε. Το 88% των χρηματιστηριακών δεικτών παγκόσμια έκλεισε με απώλειες, το 97% των νομισμάτων έχασαν μερίδιο απέναντι στο δολάριο και το 74% των εμπορευμάτων έκλεισαν χαμηλότερα από το 2017, με τα επιτόκια και τα spreads να κλείνουν ανοδικά τη χρονιά, όπως είχαμε επισημάνει ότι μπορεί να συμβεί στην διπλή έκθεσή μας τον προηγούμενο Φεβρουάριο με τίτλο “Το κόστος του χρήματος και η εμπιστοσύνη των πολιτών”.

Αναλύοντας τότε την δημοσιονομική εκτροπή των Η.Π.Α., τον νέο φορολογικό νόμο με τις απαλλαγές της κυβέρνησης Trump και παραθέτοντας διαγράμματα για τα ομόλογα, είχαμε επισημάνει ακριβώς το σενάριο που παρακολουθήσαμε ως το τέλος της προηγούμενη χρονιάς. Εκτός όμως από το θηριώδες αμερικανικό κρατικό χρέος-που καταλήγει στα χέρια των νοικοκυριών όπως είδαμε στην έκθεση του Οκτωβρίου-η εξυπηρέτηση του οποίου αυξάνεται εκθετικά και ξεπέρασε ήδη τον προϋπολογισμό του πενταγώνου-υπάρχουν ανησυχητικές ενδείξεις και για το επιχειρηματικό χρέος στην αμερικανική οικονομία, εκτός βέβαια από τις γνωστές, ανοιχτές πληγές των σπουδαστικών δανείων και των αυτοκινήτων. Μια πρώτη τέτοια, σαφής ένδειξη βρίσκεται στο διάγραμμα που ακολουθεί και αποτυπώνει τον λόγο ανάμεσα στο ακαθάριστο εθνικό προϊόν και το επιχειρηματικό χρέος.

Με απλά λόγια δηλαδή, όσο η FED συνεχίζει την πολιτική των ανοδικών επιτοκίων ομαλοποίησης τόσο θα συσφίγγονται οι οικονομικές συνθήκες και θα ανεβαίνουν τα επιτόκια των ομολόγων, όπως επισημάναμε εγκαίρως στο δεύτερο κομμάτι της έκθεσής μας πέρυσι τον Φεβρουάριο. Η χαλαρή νομισματική πολιτική της FED και όλων των κεντρικών τραπεζών μετά την κρίση του 2008, όχι μόνο δεν διόρθωσε τα πράγματα, αλλά παραβίασε τον επιχειρηματικό κύκλο, διογκώνοντας τον αντίστοιχο πιστωτικό, για να αποτρέψει την κατάρευση του τραπεζικού συστήματος βέβαια και όχι για να ενισχύσει την αληθινή οικονομία. Τώρα που η στρόφιγγα ρευστότητας κλείνει σιγά σιγά γιατί θα κινδυνεύουν οι ίδιες οι κεντρικές στο τέλος να γίνουν αφερέγγυες, φτάνει η ώρα να σπάσει κι αυτή η φούσκα με επώδυνα αποτελέσματα.

Όσο ανεβαίνουν τα επιτόκια των επιχειρηματικών ομολόγων, τόσο θα πέφτει η αξία τους αφού κινούνται αντίθετα, με αποτέλεσμα ο τεράστιος δανεισμός των εταιριών που επένδυσαν υπέρογκα ποσά σε επαναγορές των μετοχών τους να καθιστά την εξυπηρέτηση του χρέους τους ακριβότερη. Όσο δε κατρακυλούν οι μετοχές τους, σε αυτό το αυτοτροφοδοτούμενο καθοδικό σπιράλ, τόσο θα πιέζονται οι τιμές των ομολόγων τους. Αυτό φυσικά σημαίνει πως, θα μετριαστούν οι επαναγορές των μετοχών από τις ίδιες τις εταιρίες που τις εκδίδουν, κίνηση που ήταν ο βασικός πυλώνας για τις υπεραξίες που είδαμε τα προηγούμενα χρόνια. Για να καταλάβετε το μέγεθος της φούσκας, μόνο στο τρίτο τρίμηνο της χρονιάς που πέρασε το ποσό έφτασε στα περίπου $204 δισεκατομμύρια, ενώ από το 2012 ως σήμερα έχουν επενδυθεί με αυτό το τρόπο που αμοίβει τα διοικητικά συμβούλια και τους μεγαλομετόχους των εταιριών ενώ ζημιώνει τους περισσότερους επενδυτές που δεν έχουν έγκαιρα αυτή την πληροφόρηση, περισσότερα από $3.6 τρισεκατομμύρια (με Τ)!

Η πιστωτική αγορά των Η.Π.Α. απέχει μια τρίχα από την κρίση πανικού. Ο επαναπατρισμός των κερδών που κρατούσαν στο εξωτερικό οι αμερικάνικες εταιρίες πραγματοποιήθηκε και το μεγαλύτερο μέρος τους τοποθετήθηκε στις μετοχές των ίδιων των εταιριών, που μάλιστα τώρα τις βλέπουν με κόκκινο πρόσημο. Η FED, στην προσπάθειά της να προετοιμαστεί για το επόμενο ξέσπασμα της κρίσης που ξεκίνησε το 2008, προσπαθεί να ανεβάσει τα βασικά επιτόκια για να μπορεί πρώτον να τα μειώσει ξανά την κρίσιμη ώρα και δεύτερον για να σώσει τα ταμεία συντάξεων που έχουν αργήσουν να σκάνε από πολιτεία σε πολιτεία. Κατά καλή τους τύχη, για την ώρα, η αυξητική τάση του δολαρίου, λόγω της μεγάλης ανάγκης παγκόσμια του νομίσματος και της, στην ουσία, έλλειψής του από τις αναπτυσσόμενες αγορές που έχουν δανειστεί σε αυτό, έχει μετριάσει τις πληθωριστικές πιέσεις στην οικονομία.

Μπορεί η FED να σταματήσει τώρα τον ανοδικό της κύκλο στα επιτόκια; Αν το κάνει και πέσει το δολάριο θα ξεσπάσει ανοδικά με μανία ο πληθωρισμός και θα αναγκαστούν για ακόμη μια φορά να τα αυξάνουν καταιγιστικά και πυροσβεστικά για να τον μετριάσουν εκ των υστέρων, όπως έκανε ο κος Volcker στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Το ακριβό δολάριο βέβαια, μεγαλώνει συνεχώς το εμπορικό έλλειμα της χώρας, κάτι που είναι αντίθετο με την πολιτική της κυβέρνησης Trump, γιατί στην ουσία μειώνει τα κέρδη των αμερικανικών εταιριών, κυρίως στο εξωτερικό. Στην ουσία, ξαναβλέπουμε το σενάριο της κυβέρνησης Reagan, με την Κίνα στη θέση της Ιαπωνίας, η οποία πλήρωσε τότε τη νύφη μέσω του Plazza Accord. Οι κινέζοι έχουν δηλώσει ότι δεν θα συμμετέχουν σε ένα τέτοιο παιχνίδι που θα ακριβύνει το νόμισμά τους και θα τους στερήσει εξαγωγική δυναμική. Ας μην ξεχνάμε ότι ο υπεύθυνος διαπραγμάτευσης για τον Λευκό Οίκο του τωρινού εμπορικού πολέμου, κος Robert Lighthizer, κατείχε ηγετικό πόστο στην κυβέρνηση Reagan στις διαπραγματεύσεις τότε με την Ιαπωνία. Aυτή ακριβώς είναι και η παγίδα που έχει πέσει η κεντρική τράπεζα των Η.Π.Α. Μπρός γκρεμός και πίσω ρέμα. Αν συνεχίσει να αυξάνει τα βασικά της επιτόκια θα οδηγήσει σε σπάσιμο της φούσκας που αναφέραμε. Αν σταματήσει, θα δώσει σήμα πως, η οικονομία δεν είναι τόσο ισχυρή όσο διαφημίζεται ότι είναι.

Στο διάγραμμά μας που ακολουθεί, μπορείτε να δείτε το spread ανάμεσα στα δεκαετές επιτόκια των αμερικανικών ομολόγων με τα αντίστοιχα γερμανικά, το οποίο όπως θα προσέξετε βρίσκεται στην αντίσταση τριαντακονταετίας, δείχνοντας ότι το πιθανότερο σενάριο είναι να μικρύνει από εδώ και πέρα προς τα χαμηλά τις κρίσης του 2008-9.

Από ότι αντιλαμβάνεστε, οι προσπάθειες αποδολαριοποίησης της Ρωσίας και της Κίνας, έχουν βρεί απρόσμενο σύμμαχο το ίδιο το χρηματοπιστωτικό αμερικανικό σύστημα, που κάνει ότι μπορεί για να πλήξει την αξιοπιστία του δολαρίου, ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που τον τελευταίο καιρό, το IMF και η κα Lagarde προσωπικά έχουν επιδοθεί σε έναν μαραθώνιο προώθησης του SDR, του εικονικού τους λογιστικού νομίσματος, για να βαπτιστεί αυτό στη μετά δολαρίου εποχή αποθεματικό νόμισμα. Μάλιστα, η κα Lagarde παροτρύνει τα κράτη μέλη του ταμείου-που ως μέλος της τρόϊκας των θεσμών, παρέα με τους δικούς μας δοσίλογους πολιτικούς καταδίκασαν την χώρα μας σε αποικία της Γερμανίας– να υιοθετήσουν την τεχνολογία blockchain και να εκδώσουν κρατικά κρυπτονομίσματα, τα οποία θα διαχειρίζεται απευθείας το ταμείο! Υποσχόμενο δε, αν είναι ποτέ δυνατόν, πως τα προσωπικά δεδομένα των καταθετών και των χρηστών θα παραμένουν εκτός του βεληνεκούς των κατά τόπου κυβερνήσεων για προστασία ενάντια σε πολιτικές πεποιθήσεις…Αν θέλαμε να γράψουμε το απόλυτο δυστοπικό σενάριο, δοξάζοντας τον Orwell για το προφητικό του “1984”, κάπως έτσι θα το κάναμε.

Κι από που θα ξεκινούσαμε να επιβάλλουμε την κατάργηση μετρητών χρημάτων για να υπερασπίσουμε όχι μόνο τις χρεοκοπημένες τράπεζες, μετά από 2.6 τρισεκατομμύρια ευρώ ποσοτικής χαλάρωσης από την ΕΚΤ, αλλά και την ίδια ακόμη την κεντρική τράπεζα που κινδυνεύει να χρειαστεί στο μέλλον ανακεφαλαίωση; Από την Ευρώπη φυσικά! Από το κοινό νόμισμα που επίσης κινδυνεύει, όταν όπως δείχνει το παρακάτω γράφημα, το 40% των ομολόγων της ένωσης διαπραγματεύονται με αρνητικά επιτόκια. Αλήθεια, περιμένουν από την ΕΚΤ να βρεθεί κάποιος ανόητος να τα αγοράσει με βέβαιη μελλοντική ζημιά στην ωρίμανση, όταν η τράπεζα σταματήσει επιτέλους τις αγορές τους και το QE, όπως δήλωσε ότι θα κάνει τώρα; Όπως έχουμε γράψει ξανά και ξανά, πιστεύουμε ότι είναι πια εντελώς αδύνατο να σταματήσουν οι κεντρικές τράπεζες με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, τις ενέσεις στα κρατικά και επιχειρηματικά ομόλογα, εις βάρος βέβαια των φορολογούμενων πολιτών που καλούνται να πληρώνουν τον τελικό λογαριασμό μέσα από τις συνεχείς αυξήσεις φόρου, οι οποίες ξεπερνούν πια το επίπεδο του 35% με 40%. Κι αυτό είναι που περιμένουμε χρόνια τώρα σαν έκβαση για τα πολύτιμα μέταλλα που κυριολεκτικά θα πετάξουν ανοδικά μόλις συμβεί να ανακοινώσουν τα επόμενα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης με νέες ονομασίες κι ακατανόητα ακρωνύμια.

Συνεχίζοντας την σκέψη μας για το υποψήφιο λανσάρισμα κρατικών, ψηφιακών, κρυπτονομισμάτων, ίσως μάλιστα να ζητούσαμε από την υπερθεσμική κα Merkel να προχωρήσει σε μια δήλωση που να λέει πως, τα κράτη μέλη πρέπει να μεταφέρουν τα κυριαρχικά τους δικαιώματα στην Νέα Τάξη Πραγμάτων, όπως έκανε στην ομιλία της πρόσφατα, στο Konrad Foundation του Βερολίνου. Αυτό, την ώρα που, όπως μεταδίδει το BBC, επτά μετά την κατάργηση της θητείας, ο στρατός της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης, της Γερμανίας, έχει πρόβλημα να βρεί ανθρώπους για θέσεις κλειδιά στο ιατρικό κι επιστημονικό προσωπικό κι αναγκαστικά θα στραφεί σε άλλες εθνικότητες τις οποίες θα προσλάβει με μισθό! Ας μην απορήσει λοιπόν κανείς, όταν προχωρήσουν στην έκδοση ψηφιακού κρυπτονομίσματος του ευρώ, αν οι πολίτες της ένωσης θα διαλέγουν να μετατρέπουν τα χρήματά τους τους σε χαρτονομίσματα ελβετικών φράγκων, σε κρυπτονομίσματα όπως το bitcoin οι νεώτερες γενιές και βέβαια σε πολύτιμα μέταλλα οι περισσότερο μυημένοι. Η έλλειψη εμπιστοσύνης στο επίσημο νόμισμα είναι το σημείο κλειδί που εξαφάνισε όλες τις αυτοκρατορίες στην ιστορία.

Απουσία πολιτικής, δημοσιονομικής και τραπεζικής ένωσης, το ευρώ παραμένει ένα ημιτελές νομισματικό πείραμα. Κι όπως φαίνεται, οι προσπάθειες μείωσης των επιμέρους χρεών των μελών, προκειμένου να ολοκληρωθεί η ευρωπαϊκή ένωση, θα αρχίσουν να σκοντάφτουν σε διχαστικές, ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις ηγετών που εκμεταλλεύονται αυτό το κενό, πουλώντας δημαγωγικές πολιτικές στους απελπισμένους πολίτες οι οποίοι επιθυμούν ουσιαστική αλλαγή στην ολοένα πτωτική τάση της διαβίωσή τους. Ως την ώρα του μοιραίου τέλους.

Ας δούμε λοιπόν πως έκλεισε το κοινό νόμισμα την χρονιά που πέρασε στο ετήσιο διάγραμμά μας που ακολουθεί, το οποίο με συνθετικό τρόπο υπολογισμού των ευρωπαϊκών νομισμάτων πριν την εισαγωγή του ευρώ, μας δίνει πιστεύουμε καλύτερη εικόνα, από την μόνο μετά του 2000 εποχή.

EURO / U.S. DOLLAR, 12M, SPOT

Mε την τιμή στα 1.1459 κι απώλεια περίπου 4.7% από τo κλείσιμο των 1.1994 του 2017, το ευρώ απορρίφτηκε από την περιοχή διάσπασης του τριγώνου (κόκκινη γραμμή) και την ζώνη αντίστασης (κόκκινο πλαίσιο), παραμένοντας μέσα στο πτωτικό κανάλι που ξεκινά με τα όρια της διαπραγμάτευσης του 2008. Όπως αναφέραμε στην έκθεσή μας του Νοεμβρίου, το σημείο κλειδί για να δούμε επόμενη καθοδική κίνηση ήταν τα 1.1312, τα οποία δεν διασπάστηκαν καθοδικά σε επίπεδο κλεισίματος, με αποτέλεσμα να έχουμε ακόμη μια μηνιαία εσωτερική διακύμανση τον τελευταίο μήνα, όπως και τον Νοέμβριο, στα όρια διαπραγμάτευσης του Οκτωβρίου.

Η ημερήσια τάση είναι ανοδική, η ορμή (momentum) oυδέτερη, ενώ σε εβδομαδιαίο καθώς και σε μηνιαίο διάγραμμα το νόμισμα παραμένει σε πτωτική αγορά. Θα χρειαστεί ένα εβδομαδιαίο κλείσιμο κάτω από τα 1.1300 κι ένα μηνιαίο ακόλουθα κάτω από τα 1.1220 για σήμα σοβαρής επόμενης διόρθωσης ώστε να πέσει χαμηλώτερα προς τα 1.0950, που είναι το επόμενο σημαντικό σημείο στήριξης, με αυτό των 1.0840 να ακολουθεί σε σοβαρότητα. Αντίστροφα, ένα εβδομαδιαίο κλείσιμο πάνω από τα 1.1560 θα δώσει αρχικά ώθηση προς τη ζώνη 1.1640 με 1.1660 κι ίσως τα 1.1795, περιοχή που μόνο αν παραβιαστεί σε επίπεδο μήνα θα αυξήσει τις πιθανότητες για μια ακόμη επίσκεψη στα ζώνη των 1.1830-60 κι ίσως ψηλώτερα προς το 1.2000, σενάριο στο οποίο δίνουμε τις λιγώτερες πιθανότητες. Η αντίσταση στο ετήσιο χρονοδιάγραμμα βρίσκεται στα 1.2747 και η στήριξη στα 1.0520, σημείο που στην περίπτωση πολωτικού αποτελέσματος στις επόμενες ευρωεκλογές, μπορεί να βρεθεί πιθανά το κοινό νόμισμα στην διάρκεια του 2019.

Με γνώμονα ότι η τιμή κινείται μέσα στο πτωτικό κανάλι (πλάγιες γραμμές, κόκκινη σκίαση) και την πρόβλεψη στόχο που δίνει η διάσπαση του τριγώνου στην περιοχή των 0.82, των χαμηλών δηλαδή του 2000, θεωρούμε πως πρέπει να υπάρξει μια αρκετά δραματική, δομική αλλαγή στην ΕΕ, ώστε να οι θεσμικοί να αντιστρέψουν την πορεία των πονταρισμάτων τους προς την άνοδο. Από την ώρα που είχαμε νέα υψηλό την χρονιά που πέρασε αλλά η τιμή δεν κρατήθηκε πάνω από αυτό κι έκλεισε χαμηλώτερα, το ευρώ θα συνεχίσει την διορθωτική του πορεία, αν δεν καταφέρει να κλείσει αυτή τη χρονιά πάνω από το υψηλό του 2018, πράγμα που θεωρούμε, με βάση τα τωρινά θεμελιώδη δεδομένα, σαν σενάριο με τις λιγότερες πιθανότητες αλλά όχι ανέφικτο.

U.S. DOLLAR CURRENCY INDEX, 12M, SPOT

Παρόμοια με το ευρώ, το δολάριo κινήθηκε εσωτερικά αλλά πτωτικά τον Δεκέμβριο, κλείνοντας στα 96.17 με απώλεια μιάμισης μονάδας το μήνα, αλλά αυξημένο κατά τέσσερα περίπου τοις εκατό από το κλείσιμο του 2017 στα 92.12. Όπως παρατηρείτε στο παραπάνω διάγραμμά μας, βρήκε αγοραστές μέσα στην ζώνη στήριξης (μπλέ πλαίσιο), θέτοντας υποψηφιότητα να χτίσει υψηλότερο χαμηλό σε αυτό το επίπεδο, σαν πρώτο σημείο αλλαγής τάσης, πράγμα που θα επικυρωθεί αν διασπάσει το ψηλό του 2017 στα 103.82, παγιώνοντας έτσι ανοδική κίνηση σε ετήσιο χρονοδιάγραμμα. Aντίθετα από το ευρώ, το δολάριο παραμένει μέσα σε ανοδικό κανάλι (μπλε παράλληλες γραμμές, μπλέ σκίαση), ενώ η καθοδική σφήνα την οποία διέσπασε ανοδικά το 2015 έχει πρόβλεψη στόχο το ψηλό του 1985 στα 165.50 όταν χρειάστηκε η συμφωνία Plazza Accord, για να πληρώσει η Ιαπωνία το σπασμένο μάρμαρο με την πτώση του δολαρίου και την ανατίμηση του γιεν. Δεν θέλουμε καν να σκεφτούμε τι θα έχει συμβεί στον κόσμο στην περίπτωση που το δολάριο φτάσει ποτέ εκεί, γιατί αυτό θα σημαίνει πως θα έχουν χρεοκοπήσει όλες οι χώρες που έχουν δανειστεί σε αυτό, εκδίδοντας ομόλογα επι χρόνια στο αποθεματικό νόμισμα! Κλείνοντας τη χρονιά πάνω από τα 97.71, το ράλλυ του δολαρίου μπορεί να συνεχιστεί και την επόμενη χρονιά, ενώ αντίστροφα αν η τιμή πέσει κάτω από τα 96.17 θα έχουμε πιθανή διόρθωση.

Οι ζώνες αντίστασης που αναφέραμε στην έκθεση του Νοεμβρίου δεν διαπεράστηκαν ανοδικά, δημιουργώντας συσπείρωση που βρίσκει αυτή τη στιγμή την ημερήσια τάση καθοδική με την ορμή ουδέτερη, την εβδομαδιαία επίσης και μόνη ανοδική τάση αυτή του μήνα. Θα χρειαστεί ένα εβδομαδιαίο κλείσιμο κάτω από τα 96.03 για διόρθωση κι ακόλουθα ένα μηνιαίο κάτω από τα 94.46 για να έχει διάρκεια αυτή, ενώ αντίστροφα με ένα κλείσιμο πάνω από την ζώνη των 97.40 με 97.60, η εβδομαδιαία τάση θα γυρίσει σε θετική και μάλλον θα έχουμε ανοδικό ξέσπασμα. Μετά το υψηλό του Δεκεμβρίου που μας πέρασε θα πρέπει να περιμένουμε τουλάχιστον ως τον επόμενο μήνα για το πιθανό χαμηλό σημείο του βραχυπρόθεσμου κύκλου.

GOLD FUTURES, 12, COMEX

Mε μικτό πρόσημο έκλεισαν τη χρονιά τα πολύτιμα μέταλλα, με τον χρυσό στα $1,281.3 πεσμένο κατά μιάμιση μονάδα από τα $1,309.3 της προηγούμενης και το ασήμι λίγο περισσότερο από οκτώ τοις εκατό στα $15.54 από τα $17.14 του 2017, ανά ουγκιά αντίστοιχα.

Ο χρυσός πέτυχε να κλείσει εβδομαδιαία πάνω από τα $1,267 που είχαμε θέσει σαν όριο για περαιτέρω άνοδο στην έκθεση του Νοεμβρίου, αφού τον Δεκέμβριο δεν ανανεώσαμε τις ζώνες προσφοράς και αντίστασης λόγω εσωτερικής διακύμανσης, κι έφτασε να φλερτάρει με την κομβική περιοχή των $1,300, αποτυγχάνοντας όμως να ξεπεράσει σε επίπεδο κλεισίματος τα $1,309.3 της προηγούμενης χρονιάς, έχοντας βέβαια πετύχει νέο υψηλό στα $1,369.4 τον Απρίλιο που μας πέρασε.

Στην πρώτη έκθεση της προηγούμενης χρονιάς, ακριβώς πριν ένα χρόνο είχαμε αναφέρει, παρουσιάζοντας τότε το παραπάνω, ετήσιο διάγραμμά μας:

“Όπως βλέπετε στο ανανεωμένο διάγραμμα μας του χρυσού παραπάνω, πραγματικά, τέθηκαν υψηλά οι πιθανότητες να είναι το χαμηλό του 2015 το μακροπρόθεσμο χαμηλό σημείο που περιμέναμε, με τον οκταεταή κύκλο να κατέγραψε τα χαμηλά του την προηγούμενη χρονιά, στοιχείο που θα επιβεβαιωθεί αν η φετινή χρονιά κλείσει σε υψηλότερη τιμή από τα $1,393, ενώ η καθοδική σφήνα (falling wedge) έσπασε ανοδικά.”

Αυτό που πέτυχε όμως ο χρυσός με το νέο υψηλό του Απριλίου, είναι να θεμελιώσει με ακόμη περισσότερες πιθανότητες ότι, πράγματι, το χαμηλό του 2015 θα παραμείνει ως αυτό του μακροπρόθεσμου κύκλου που ξεκίνησε από το υψηλό του 2011. Θα μπορούσαμε να το πούμε με μεγάλη βεβαιότητα, όσο κι αν έχουμε μάθει να κρατάμε πάντα μικρό καλάθι, αν φέτος έκλεινε η τιμή πάνω από τα $1,393, το ψηλό του 2014, κονφιρμάροντας έτσι τον στρογγυλό πάτο που σχηματίζουν τα χαμηλά σημεία όλων των προηγούμενων χρόνων. Ξεπερνώντας φέτος σε επίπεδο κλεισίματος τα $1,281.3 στο τέλος της χρονιάς, θα είναι σημάδι περαιτέρω ανόδου για το 2020, ενώ ένα κλείσμο κάτω από εκεί θα υποψιάσει για πιθανή διόρθωση, με επόμενη αντίδραση προς τα υψηλά το 2021.

Αυτή τη στιγμή η τάση βρίσκεται ανοδική από το ημερήσιο χρονοδιάγραμμα ως το μηνιαίο. Ένα πιθανό κλείσιμο βδομάδας πάνω από τα $1,322.5 κι ακόλουθα ένα του μήνα πάνω από τα $1,326.4 θα διατηρήσουν τον χρυσό σε ανοδική τροχιά, η οποία θα οδηγηθεί σε συσπείρωση μόνο αν εβδομαδιαία η τιμή κλείσει κάτω από $1,238.7 και σε πτώση αν ο μήνας τελειώσει κάτω από τα $1,194, σενάριο στο οποίο δίνουμε επί του παρόντος τις λιγότερες πιθανότητες.

SILVER FUTURES, 12M, COMEX

Το ασήμι, βρήκε αγοραστές στα χαμηλά του 2015, που ήταν κι ένα πολύ καλό σημείο αγορών, προστατευμένο από το υποψήφιο χαμηλό σημείο του μακροπρόθεσμου κύκλου, ακριβώς στο κάτω όριο της ζώνης στήριξης (μπλέ πλαίσιο), όπως φαίνεται στο παραπάνω ετήσιο διάγραμμά μας. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται περίπου 15% ψηλότερα από το χαμηλό του 2015 κι υπολείπεται ακόμη του χρυσού, ο οποίος έχει ανέβει κατά 22% από τότε. Στην περίπτωση που αποδειχθεί ψευδής η καθοδική διάσπαση κάτω από την γραμμή του ανοδικού καναλιού (μπλέ παράλληλες γραμμές), με ένα κλείσιμο πάλι μέσα στο κανάλι, θα υπάρξουν ισχυρές πιθανότητες για ανοδικό ράλλυ με μεγάλη ένταση. Θεωρούμε, όπως αναφέραμε και για τον χρυσό πως, μάλλον καταγράφηκαν τα χαμηλά του μακροπρόθεσμου κύκλου, σημάδι ασφαλών αγορών όσο η τιμή μελλοντικά οπισθοχωρήσει στην διάρκεια διόρθωσης. Η αντίσταση για το 2019 βρίσκεται στην ζώνη από τα $18.40 ως τα $18.60, ενώ η στήριξη από τα $14.20 ως τα $14.05. Ετήσιο κλείσιμο πάνω από τις τιμές που αναφέραμε, έχει την δυνατότητα να οδηγήσει σε ράλλυ τουλάχιστον για τα δύο επόμενα χρόνια.

Η ημερήσια τάση, όπως και η εβδομαδιαία είναι αυτή τη στιγμή ανοδικές με αυτήν του μήνα μόνο να παραμένει καθοδική. Ένα εβδομαδιαίο κλείσιμο κάτω από $14.55 θα οδηγήσει σε διόρθωση κι ένα αντίστοιχα του μήνα κάτω από $14.10 θα την παρατείνει ίσως προς τα $13.80, αν είμαστε τυχεροί. Αντίστροφα ένα εβδομαδιαίο πάνω από τα $16.70 θα δώσει ώθηση να δοκιμαστεί η αντίσταση του μήνα στα $17.36, πάνω από τα οποία περιμένουν τα $17.75 αρχικά και μετέπειτα η κομβική περιοχή των $18.30 με $18.65.

Ολοκληρώνοντας την σημερινή, πρώτη για τη χρονιά, έκθεσή μας, ένα γράφημα παραπάνω, για να δείτε ότι μόνο η Βραζιλία βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης σε όλη την υφήλιο, ενώ όλες οι υπόλοιπες χώρες είτε είναι σε φάση ωρίμανσης είτε βαθιά σε καθοδικό κύκλο. Η πτώση της τιμής του πετρελαίου το τελευταίο τρίμηνο, παρά τα συνεχή γεωπολιτικά επεισόδια, προμηνύει σενάριο συγχρονισμένης ύφεσης για το 2019, αν σκεφτούμε ότι οι περισσότερες χώρες κι ειδικά οι αναπτυσσόμενες αγορές το πληρώνουν με βάση τα τοπικά τους νομίσματα, από τα οποία κάποια έχουν υποτιμηθεί κατά δεκάδες τοις εκατό απέναντι στο δολάριο.

Το κεντρικό, θεμελιώδες στοιχείο της χρονιάς θα είναι το ακριβότερο κόστος του χρήματος με την άνοδο των επιτοκίων, σε μειούμενη ποσότητα χρήματος, από την ώρα που οι κεντρικές τράπεζες λένε πως θα ακολουθήσουν πολιτική μείωσης των ισολογισμών τους, αφαιρώντας ρευστότητα από το σύστημα. Κάτι τέτοιο, αν πραματοποιηθεί δεν θα έχει ευνόητα μόνο οικονομικές συνέπειες. Θα αυξήσει την κοινωνική πίεση και την δυσπιστία των πολιτών σε μια πρωτόγνωρη, υπαρξιακή απειλή θεσμών και αξιών. Πιστεύουμε πως, ακόμη και να υποχωρήσει η FED απέναντι στους καρχαρίες των hedge funds και των τραπεζών που ξεπουλάνε τις μετοχές από τα πορτοφόλιό τους για να την εκβιάσουν, μετριάζοντας η κεντρική αμερικανική τράπεζα τις αυξήσεις στα βασικά της επιτόκια μέσα στη χρονιά σε δύο ή τρείς φορές, θα χρειαστεί τουλάχιστον ένα τρίμηνο, πιθανά και δύο, για να μεταδοθεί το μήνυμα και να επανέλθει ρευστότητα στις αγορές. Συνιστούμε μεγάλη προσοχή λοιπόν σε όσους τυχόν αναγνώστες μας συνεχίζουν να συμμετέχουν στο καζίνο των χρηματοαγορών, υπογραμμίζοντας πως, δεν έχουν ακόμη πιστοποιηθεί τα χαμηλά στους δείκτες, για τα οποία θα ψάχναμε-αν μας ποτέ ενδιέφερε κάτι τέτοιο-αν δεν επιβεβαιωθούν ως το τέλος του μήνα με ανοδικό κλείσιμο, μέσα στον Μάρτιο ή και τον Μάϊο. Κι αυτά τα χαμηλά για να κρατήσουν, θα πρέπει να δοκιμαστούν παραπάνω από μια φορές σε μια τόσο υπεραγορασμένη και αποδεδειγμένα πτωτική αγορά. Είναι πολύ πιθανό, τα θετικά μηνύματα που μεταδίδονται και από τις δύο πλευρές σχετικά με την θετική έκβαση του εμπορικού πολέμου των Η.Π.Α. με την Κίνα, να είναι μια κίνηση “αγόρασε τη φήμη και πούλα την είδηση”.

Για το τέλος της σημερινής μας έκθεσης, ίσως το περισσότερο αγαπημένο μας διάγραμμα, που δείχνει την αξία του χρυσού στα περισσότερα fiat νομίσματα του κόσμου. Τιμολογημένος σε αυστραλέζικο δολάριο, ρώσικο ρούβλι κι ιαπωνικό γιεν, ο χρυσός ετοιμάζεται να διασπάσει τα υψηλά του 2011. Είναι σίγουρο πως κάποια στιγμή θα το κάνει απέναντι σε όλα τους, επιβραβεύοντας με την νέα υπεραξία που θα προσφέρει, μετά από την τρομερή της δεκαετίας του 2000, όσους πιστέψαμε στην μελέτη μας κι όχι στα κούφια λόγια των κατά καιρούς παραγόντων του συστήματος!

Χρόνια σας πολλά και πάλι!

Υγιαίνετε!