Τάσεις αλλαγής στην παγκόσμια σκακιέρα
Yπάρχουν στιγμές στους κύκλους της ιστορίας που τα γεγονότα ξεπερνούν την αντιληπτική μας ικανότητα, κυρίως γιατί είναι μεγάλα, ειδικά όταν ο προεκτάσεις τους είναι ένας λαβύρινθος που το σχήμα του αδυνατεί να συλλάβει το μυαλό μας. Όπως οτιδήποτε παραμένει σε κίνηση θα μείνει σε αυτήν την μορφή μέχρι να αναπτυχθεί κάποια αντιδραστική δύναμη που να αλλοιώσει ή να σταματήσει την τροχιά του, έτσι κι ιστορία είναι ένας ζωντανός οργανισμός, ένα δυναμικό σύστημα που δεν σταματά να κινείται ποτέ. Κάποιες φορές η δυναμική της συσπειρώνεται κι άλλες ξεσπά προς όποια κατεύθυνση έχουν δρομολογήσει οι παράμετροι που συνθέτουν την ενέργειά της. Όπως είπε κι ο εξαιρετικός συγγραφέας, βραβευμένος με Νόμπελ το 1950 γιά λογοτεχνία “History is not was, it is”
Οι στιγμές που ζούμε αυτήν εποχή, ανήκουν κατά την γνώμη μας στην δεύτερη κατηγορία. Στην φάση αυτή κατά την οποία η ενέργεια που έχει συσπειρωθεί ψάχνει διέξοδο προς την επόμενη πιθανή πορεία της. Αν η βιομηχανική επανάσταση άλλαξε την πορεία του ανθρώπινου πολιτισμού, πιστεύουμε πως αυτή του internet θα την αλλάξει στην νιοστή δύναμη, αν σκεφτούμε τις επιδράσεις που θα έχουν οι χιλιάδες εφαρμογές που αναπτύσσονται αυτήν την στιγμή γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη και την εικονική πραγματικότητα. Mεταβλητές οι οποίες θα προσθέσουν την εκθετική διάσταση στην ήδη θεαματική επίδραση που έχει το δίκτυο και ειδικά οι κοινωνικές μηχανές δικτύωσης στην ανθρώπινη πράξη και σκέψη.
Το φαινόμενο της απόκλισης των δημοσκοπικών ερευνών κατά την τελευταία δεκαετία, δεν είναι τυχαίο,όπως αποδείχτηκε με το Brexit, αλλά και με το δικό μας σύγχρονο “ΟΧΙ”. H μεταβολή της δημόσιας έκφρασης του ανθρώπινου ψυχισμού, είναι αδύνατον να ερευνηθεί και να στοιχειοθετηθεί με δείγμα δεδομένων που είναι μικρότερο της δεκαετίας, πρωτοφανές ως δράση και διάδραση στην κοινωνική, συλλεκτική ψυχολογία και κυριολεκτικά ακαλλιέργητο ως προς τις διαστάσεις που πρόκειται να προσλάβει στην δεκαετία που θα ακολουθήσει, αφού θα δείτε στο γράφημα που ακολουθεί οι συσκευές που θα είναι συνδεμένες με το δίκτυο θα διπλασιαστούν σε δύο χρόνια από σήμερα.
Ο κατήφορος που αναφέραμε ως υποψία γιά τον πολιτικό διάλογο γύρω από τις επικείμενες αμερικανικές εκλογές, παίρνει διαστάσεις χιονοστιβάδας. Η καμπάνια της κας Clinton, χωρίς να έχει κάποιο ισχυρό, ιστορικό υπόβαθρο από το οποίο να πηγάσουν πετυχημένες αναφορές στην καριέρα της, παρόλο που βρίσκεται στην πολιτική περισσότερο από τρείς δεκαετίες από τις οποίες τα οκτώ χρόνια ήταν η πρώτη κυρία των Η.Π.Α. Η προσπάθεια να χτυπήσει τον αντίπαλό της, κο Trump, με νέες αποκαλύψεις γιά σεξουαλικά σκάνδαλα, φαίνεται να έχει σαν στόχο να μετριάσει τις κατηγορίες τόσο εναντίον του συζύγου της, πρώην προέδρου κου Clinton, σχετικά με παρόμοια σκάνδαλα και μάλιστα απανωτών βιασμών, όσο και τις αποκαλύψεις του Wikileaks από την υποκλοπή των email του επικεφαλής της καμπάνιας της κου Podesta. Αναφορές σε αυτά, υπάρχουν γιά φημολογούμενα σκάνδαλα εξοπλισμού των τζιχαντιστών που αντιμάχονται την κυβέρνηση της Συρίας, με σκοπό τον έλεγχο των διαδρομών απ’ όπου θα περάσουν οι αγωγοί διανομής φυσικού αερίου. Μην πιστέψετε προς στιγμήν, πως αυτός δεν είναι και ο λόγος που η Ελλάδα και ο λαός της Κύπρου, που θα οδηγηθεί σε ανεπιθύμητη λύση ως το τέλος της χρονιάς, έχουν ταλαιπωρηθεί τόσο πολύ τα τελευταία χρόνια.
Οι διαρροές όμως συνεχίζονται και νέα στοιχεία βγαίνουν στο φως, τα οποία αν δεν διαψευστούν, θα αλλάξουν την αντίληψη των πολιτών κλονίζοντας την εμπιστοσύνη τους κι επιβεβαιώνοντας την καχυποψία τους απέναντι στο σύστημα. Από τις φημολογούμενες στημένες ερωτήσεις προς την κα Clinton στα debate του CNN μέχρι τις κατηγορίες περί θρησκοληψίας των αμερικάνων συντηρητικών του κατεστημένου, η απόσταση είναι μεγάλη. Αν σκεφτούμε δε, πως μέσα σε αυτά τα email συνεργάτες της κομματιάζουν τον υπερμηντιάρχη κο Murdoch, επειδή αποφάσισε να μεγαλώσει τα παιδά του με την καθολική θρησκεία, δεν πρέπει να απορούμε με το δημοσίευμα της Wall Street Journal που αναφέρει πως “τα media θάβουν τις αμαρτίες της κας Clinton” και το απόσπασμα από το Fox News -ιδιοκτησίας του ίδιου και αυτό- όπου ανώνυμο στέλεχος του FBI αναφέρει ότι η απόφαση του διοικητή της υπηρεσίας να απαλλάξει την κα Clinton από όποια κατηγορία σχετική με την χρήση προσωπικού και όχι κρατικού server και το σβήσιμο των email της όταν ήταν ΥΠΕΞ, βρίσκει αντίθετους όλους τους διευθυντές της υπηρεσίας που σύμφωνα με το γράμμα του νόμου ήθελαν να απευθύνουν κατηγορίες προς την υποψήφιο των δημοκρατικών.
Τι σημαίνουν όλα αυτά, κατά βάθος; Πως η αμερικανική ηγεμονία είναι ευάλωτη, γιά αυτό και τίθεται υπό αμφισβήτηση κυρίως από τους Ρώσους, συνεπικουρούμενους από τους Κινέζους, γιά πρώτη φορά τόσο ανοιχτά μετά την πτώση του τοίχους στο Βερολίνο και την κατάρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Μιά ενδεχόμενη υποχώρηση των Η.Π.Α. και της δυτικής συμμαχίας στο μέτωπο της Συρίας, θα επιβεβαιώσει σε όλους μιά τέτοια προοπτική κι αυτό είναι κάτι που δύσκολα θα το αφήσει να συμβεί η υπερδύναμη. Ενδεχόμενη επίσης αποτυχία των ΥΠΕΞ, κκ Kerry και Labrov να επανεκινήσουν αύριο στην Λωζάννη την διαβούλευση γιά διπλωματική λύση, ίσως μας φέρει αντιμέτωπους με μιά ακόμη, τρομακτική, κορύφωση της έντασης. Άλλωστε χθες, ο αντιπρόεδρος, κος Biden, ανέφερε δημόσια (;) σε συνέντευξή του ότι οι Η.Π.Α. ετοιμάζουν συγκαλυμένη επίθεση κυβερνοπειρατίας ενάντια στην Ρωσία, παγιώνοντας την αντίληψη σε όσους αγνοούν τις λεπτομέρειες, ότι ο πρόεδρος Putin βρίσκεται πίσω από τις αποκαλύψεις του Wikileaks.
Και να σκεφτεί κανείς, πως η προχθεσινή οδηγία της RAF, του αεροπορικού σώματος της Μ.Βρετανίας, προς τους πιλότους που ενεργούν στο ευρύτερο μέτωπο της Συρίας είναι πως αν αισθανθούν (!) ότι θα δεχθούν επίθεση από ρωσικό καταδιωκτικό, είναι στην κρίση τους να εμπλακούν σε μάχη και να το καταρρίψουν, αναγκάζοντας το Κρεμλίνο να κλητεύσει τον βρετανό πρεσβευτή στην Μόσχα. Δυνητικά λοιπόν, στα χέρια ενός πιλότου κρέμεται η ειρήνη στην οικουμένη, αφού οι Ρώσοι έχουν δηλώσει κατ’ επανάληψη πως θα καταρρίψουν οποιοδήποτε ιπτάμενο αντικείμενο στον εναέριο χώρο της Συρίας.
Αν όμως η παγκόσμια κυριαρχία των Η.Π.Α. τίθεται υπό αμφισβήτηση σύμφωνα με την παραπάνω λογική, έχουμε την αίσθηση πως κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και μάλιστα πρόκειται να κορυφωθεί και με την καγκελάριο Merkel στην Ευρώπη. Οι δημοσκοπήσεις, που δείχνουν το κόμμα της πολύ χαμηλά γιά τις προεδρικές εκλογές της επόμενης χρονιάς με ανεβασμένα τα ποσοστά του ακροδεξιού AFD και η δήλωσή της ότι η Γερμανία δεν θα βοηθήσει την Deutsche Bank, πετώντας το μπαλλάκι στους καταθέτες γιά bail in, είναι στοιχεία που δεν μπορούν να περάσουν απαρατήρητα. Αποδεικνύουν περίτρανα ότι ήταν εγκληματικοί οι χειρισμοί της απέναντι στην κρίση της χώρας μας και την ληστεία που ακολούθησε, όπως και οι κινήσεις της στο προσφυγικό, όπου αντί να σώσει οικογένειες και παιδιά από την Συρία και τις γειτονικά πολέμικα μέτωπα, επέτρεψε αλόγιστα την είσοδο στην Ευρώπη χιλιάδων τζιχαντιστών, όπως αναγκάστηκε να παραδεχθεί. Όποιος κι αν είναι ο επόμενος καγκελάριος στην Γερμανία, δεν θα είναι πιά de facto ηγέτης της Ευρώπης, αν η τελευταία συνεχίσει να υπάρχει ως τότε στην μορφή που την ξέρουμε.
Όπως φαίνεται στο παραπάνω διάγραμμα του συστήματος πληρωμών κι εκκαθάρισης της Ευρώπης Target 2, η Ισπανία και η Ιταλία, τα δύο μεγάλα προβλήματα της Ευρώπης γιά τα οποία θυσιάστηκαν κυρίως οι Έλληνες αλλά και οι υπόλοιποι, εν αγνοία τους γιά την ώρα, ευρωπαίοι φορολογούμενοι, συνεχίζουν μάλλον εδώ και δύο χρόνια να εξάγουν τα κεφάλαια από την χώρα τους προς τις γερμανικές τράπεζες, τις οποίες θεωρούν προφανώς περισσότερο ασφαλείς από τις δικές τους, μην λαμβάνοντας υπ΄όψιν την συνολική έκθεση τους σε τοξικά παράγωγα.
Η δε Ιταλία, εξέδωσε γιά πρώτη φορά 50ετές (!) ομόλογο υπερκαλύπτοντας την προσφορά, με αποτέλεσμα να ανέβει κάθετα το επιτόκιο του 30ετούς, όπως φαίνεται από το διάγραμμα που ακολουθεί.
Ποιός τα αγοράζει; Όσοι μεγαλοεπενδυτές και τράπεζες κυρίως πιστεύουν – ή γνωρίζουν- ότι η ποσοτική χαλάρωση QE δεν πρόκειται να σταματήσει ποτέ από τον κο Draghi, οπότε εύλογα ο τελευταίος θα αναγκαστεί να αγοράσει ακόμη κι αυτά, με κέρδος γιά τους κατόχους τους. Και ποιός θα πληρώσει τον λογαριασμό στο τέλος; Οι φορολογούμενοι πολίτες που είτε μέσω bail in κουρέματος καταθέσεων, είτε μέσω bail out θα αναγκαστούν από τις κυβερνήσεις τους να προσφέρουν σωσίβιο γιά ακόμη μιά φορά στις χρεωκοπημένες τράπεζες και τους τραπεζίτες με τα bonus και τους μισθούς εκατομυρίων δολλαρίων.
Η δήλωση του επιτρόπου κου Moscovici, την εβδομάδα που μας πέρασε, σχετικά με το κούρεμα του ελληνικού χρέους, υπονοούσε ακριβώς αυτό: ποιός βουλευτής και ποιά κυβέρνηση σε χώρα της Ευρωζώνης, θα προσπαθήσει να πείσει τους πολίτες της ότι η Ελλάδα δικαιούται το κούρεμα του χρέους της, αναγκαζόμενος να ομολογήσει το έγκλημα που διαπράχθηκε, όταν η “διάσωση” της χώρας μας δεν ήταν τίποτα άλλο από μιά μεταφορά του ελληνικού χρέους από τις εμπορικές τράπεζες των μεγάλων πέντε χωρών της Ευρωζώνης, πάνω στους ώμους όλων των ευρωπαίων φορολογούμενων. Τι θα συμβεί; Όσο ο κύριος Draghi συνεχίζει και πατάει κουμπιά στον υπολογιστή του τυπώνοντας λογιστικά χρήματα γιά να αγοράζει τα πασιφανώς επικίνδυνα πιά κρατικά ομόλογα, τόσο η ισοτιμία του ευρώ με το δολλάριο θα συνεχίζει να πέφτει.
Το διάγραμμα που ακολουθεί, είναι το εβδομαδιαίο του δολλαρίου, επικαιροποιημένο από την προηγούμενη εβδομαδιαία έκθεσή μας, όπου αναφέραμε πως είναι αυτό στο οποίο τρέχει πρώτα το μεγάλαιο κεφάλαιο όταν οσμίζεται κίνδυνο, πόσο μάλλον υποψία πολεμικής σύρραξης. Η πρώτη φορά που άρχισε να συμβαίνει η μεταφορά κεφαλαίων ήταν πέρυσι τον Μάιο, όταν το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα ιδιοκτησίας της FED ανέβηκε περίπου 25% μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο! Οι δύο προβλέψεις στόχοι που δίνει το διάγραμμα, εφόσον ν η τιμή σπάσει ανοδικά την πλαγιοσκόπηση (μπλέ πλαίσιο), είναι το 104 από τον μικρό τριγωνικό σχηματισμό (μπλέ γραμμή) και το 106 από τον μεγάλο (γκρι). Ένα τέτοιο σενάριο, θα είναι αρκετά αρνητικό γιά τα πολύτιμα μέταλλα, αφού όπως έχουμε πεί τις περισσότερες φορές -και όχι πάντα – κινούνται αντίθετα από την τιμή του δολλαρίου.
[+] click images to enlarge
DOLLAR FUTURES, W, ICE
Με ελάχιστες απώλειες έκλεισαν την βδομάδα τα πολύτιμα μέταλλα. Ο χρυσός στα $1,255 με πτώση μικρότερη της μισής ποσοστιαίας μονάδας και το ασήμι στα $17.44 ανά ουγγιά αντίστοιχα, μειωμένο ελάχιστα σε σχέση με την προηγούμενη.
Ο χρυσός σταμάτησε και πάλι στην πάνω γραμμή της στήριξης που έχουμε σχεδιάσει εδώ και μήνες (μπλε πλαίσιο), φανερώνοντας πως δεν υπάρχει ούτε ισχυρή τάση αλλά ούτε και ο καταλύτης που θα κάνει τους αγοραστές να πιστέψουν σε άμεση ενδεχόμενη άνοδο, κάτι που γιά μας θα έχει περισσότερες πιθανότητες να συμβεί με ένα εβδομαδιαίο κλείσιμο της τιμής πάνω από τα $1,275 και με ένα μηναίο πάνω από τα $1,335 ανά ουγγιά. Ως τότε, ο χρυσός είναι ευάλωτος να υποκύψει σε μεγαλύτερες πιέσεις από τους πωλητές, που ίσως τον οδηγήσουν είτε στην κατώτερη γραμμή του πλαισίου στήριξης, είτε στο επόμενη στήριξη που είναι πιο χαμηλά και θα την αναφέρουμε την επόμενη βδομάδα.
GOLD FUTURES, W, COMEX
Όπως έχουμε επισημάνει κι άλλες φορές, τα πολύτιμα μέταλλα και κυρίως το ασήμι, επηρρεάζεται εύκολα από πληθωριστικές πιέσεις, οι οποίες ξεκάθαρα δεν βρίσκονται αυτήν την στιγμή στο μυαλό των επενδυτών. Κάτω από την αβεβαιότητα των αμερικανικών εκλογών, αλλά κυρίως της έντονης αντιπαράθεσης της δυτικής συμμαχίας με αυτήν της Ρωσίας και του Ιράν, με την περίπτωση της Κίνας να γέρνει προφανώς προς τους τελευταίους, χωρίς ακόμη να έχει πάρει επίσημη θέση, είναι δύσκολο να είναι κανείς θετικός στην άνοδο. Το ασήμι βρίσκεται αυτήν την στιγμή σε μιά ζώνη στήριξης, μικρής όμως δυναμικής με βάση τον όγκο συνναλαγών σε αυτήν την περιοχή, γι αυτό και δεν την έχουμε σχεδιάσει. Στη περίπτωση που πέσει κι αυτό στο πλαίσιο στήριξης (μπλε), τότε θα μπορέσουμε να κρίνουμε από την τοποθέτηση των παραγγελιών (order flow) τις πιθανήτητες γιά ανάκαμψη προς τα πάνω.
SILVER FUTURES, W, COMEX
Ποτέ ως τώρα, στην σύγχρονη ιστορία του τελευταίου αιώνα, τα πάγια οικονομικά στοιχεία δεν ήταν τόσο εναρμονισμένα μεταξύ τους. Πάντα, στην εποχή πριν την κατοχή που λέγεται “παγκοσμιοποίηση” και “νέα τάξη πραγμάτων”, υπήρχαν χώρες ή περιοχές στον πλανήτη που έμπαιναν σε καθοδικό κύκλο ύγεσης, την ώρα που άλλες ξεκινούσαν την μακρόχρονη άνοδό τους. Στο γράφημα που ακολουθεί και προκύπτει από την έκθεση του ΔΝΤ της προηγούμενης χρονιάς, αυτό που είναι εμφανέστατο είναι πως όλα τα στοιχεία σε όλον τον κόσμο έχουν συγχρονιστεί θετικά μεταξύ τους. Εδώ, δεν μιλάμε γιά ένα κραχ στην Αμερική, την Ιαπωνία, την Κίνα ή την Ευρώπη που το σύστημα θα καταφέρει να το αντέξει. Εδώ μιλάμε γιά ταυτόγχρονο, παγκόσμιο σεισμό, που δεν υπάρχει καμμία περίπτωση να τον αντέξει το χρηματοπιστωτικό τοπίο, γιατί απλά δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ. Αν ήταν λοιπόν μία φορά δύσκολο να συμφωνήσουν οι αξιωματούχοι των Η.Π.Α. να σώσουν τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές εταιρίες με λεφτά των φορολογουμένων στην κρίση του 2008, θα είναι εκατό φορές περισσότερο δύσκολο να το κάνουν τώρα που η πόλωση με την Ρωσία και την Κίνα αυξάνεται πολλαπλάσια.
Γιά το τέλος της σημερινής μας έκθεσης, ένα τελευταία διάγραμμα που αφορά στον δείκτη μεταβλητότητας (κόκκινη γραμμή) του χρυσού (κίτρινη). Με απλά λόγια σε ποιό πεδίο περιμένουν οι επενδυτές του χρυσού να κινηθεί η τιμή του στο άμεσο μελλοντικό διάστημα. Στην περίπτωση που ο τριγωνικός σχηματισμός που ορίζεται από τις μπλέ γραμμές σπάσει ανοδικά, επιτρέποντας στην ένδειξη της μεταβλητότητας να φτάσει στα επίπεδα της κορυφής του 2011, να περιμένετε κινήσεις στην τιμή του χρυσού ανώτερες του φάσματος των $50-$100 δολλαρίων.
Ελπίζουμε να εύχεστε, όπως κι εμείς, να επικρατήσει η σύνεση, η λογική και η ειρήνη και να μην επιτρέψουμε στους πολεμοκάπηλους να μας οδηγήσουν πίσω στον μεσαίωνα. Ως παγκόσμοι πολίτες, έχουμε κι εμείς την δύναμη να το πετύχουμε αν εναρμονιστούμε, απαιτώντας δημόσια και συσπειρωμένα λύσεις που οδηγούν στην ηρεμία και την μακροημέρευση κι όχι στην βία. Η αλήθεια είναι πως σπάνια κάτι τέτοιο έχει συμβεί αναίμακτα στην ιστορία. Αυτός όμως δεν είναι λόγος γιά να μην προσπαθούμε.
Yγιαίνετε!
COMPARISON CHART: GOLD VOLATILITY, GOLD FUTURES, M
*Η Precious Metals Greece δεν αποτελεί χρηματιστηριακή, επενδυτική ή άλλου τύπου συμβουλευτική εταιρεία και σε καμία περίπτωση δεν παρέχει επενδυτικές, οικονομικές ή άλλου τύπου συμβουλές ούτε δημιουργείται με τη χρήση της Ιστοσελίδας οποιασδήποτε μορφής σχέση εντολής. Η Precious Metals Greece σας συνιστά να ζητήσετε συμβουλευτικές υπηρεσίες από ανεξάρτητο οικονομικό σύμβουλο.
