04.11 2018

Παγκόσμια κρίση ηγεσίας

Μια ίσως από τις περισσότερο παράδοξες συνθήκες που διέπουν την ανθρώπινη προσωπικότητα, παρότι η ίδια της η ύπαρξη συντιθέται από μια αέναη κίνηση, όπως και ολόκληρο το σύμπαν, είναι η αδυναμία της ουσιαστικής αντίληψης πως, όλα κινούνται, σε αντιδιαστολή με την ροπή του ατόμου να αρέσκεται σε σταθερές και συχνά επικίνδυνες κι αργότερα επώδυνες καταστάσεις. Ο φόβος, που κυρίως πηγάζει από κάποια-εκ των υστέρων αποδεδειγμένα- ίσως λανθασμένη απόφαση, μας αναγκάζει, άλλους περισσότερο κι άλλους λιγότερο, ανάλογα τη φάση του κύκλου που διανύουμε, να καθυστερούμε την προσαρμογή μας σε γεγονότα ή καταστάσεις που λειτουργούν αντίρροπα προς την εξέλιξή μας. Η δύναμη της αλλαγής βέβαια είναι τόσο επιτακτική, σε ένα κόσμο που οι συνιστώσες αλλάζουν συνεχώς, που οποιαδήποτε αδυναμία τοποθέτησης του παρόντος στίγματός μας πάνω στον ολοένα ανανεούμενο χάρτη, είναι ικανή να μας συντρίψει ή να μας στερήσει την επιθυμούμενη βαθιά μέσα μας επιθυμία για αλλαγή προς το καλύτερο.

Αυτή η συνθήκη, δεν είναι καθόλου διαφορετική, αν μπορούσαμε να την προβάλουμε συλλογικά, σε ότι συμβαίνει στην πολιτική ή στην οικονομία. Η διατύπωση της θεωρίας του Minsky άλλωστε, πως ένα περιβάλλον συνεχούς σταθερότητας θα οδηγήσει σε αστάθεια, φωτίζει ακριβώς αυτό. Η πολιτική για την αντιμετώπιση της κρίσης του 2008, με το σκάσιμο της φούσκας των ενυπόθηκων δανείων ακίνητης περιουσίας, από τις κεντρικές τράπεζες, δεν λειτούργησε ιαματικά για την παγκόσμια οικονομία, παρά ήταν μια συνεχής παροχή ρευστότητας προς τις εμπορικές τράπεζες εναντίον των πολιτών και του μεγαλύτερου μέρους των υγιών μικρομεσαίων επιχειρήσεων που παραμένουν η ραχοκοκκαλία της οικονομίας με ποσοστό μεγαλύτερο του 70% στην αγορά εργασίας.

Η σταθερότητα που παρείχε αυτή η τακτική ένεση ρευστότητας οδήγησε στην έλλειψη μεταβλητότητας και της συνεχούς προσαρμογής του χρηματοπιστωτικού συστήματος με αποτέλεσμα την ολοένα, πλασματική, διόγκωση της αξίας πολλών πάγιων περιουσιακών στοιχείων. Τα ψέμματα όμως δεν κρατάνε πολύ. Όπως επισημάναμε στην πρώτη έκθεσή μας γι αυτή τη χρονιά, με τίτλο “Η αρχή της βασιλείας του ρίσκου”, περιμέναμε την κατακλυσμιαία αλλαγή και πράγματι επιβεβαιωθήκαμε με το πρώτο χρηματιστηριακό κραχ της χρονιάς στις αρχές Φεβρουαρίου, για το οποίο σας ενημερώσαμε εγκαίρως.

“Η στιγμή του Minsky”, είναι η ξαφνική κατάρρευση της αξίας των πάγιων περιουσιακών στοιχείων, η οποία είναι αναπόστατο κομμάτι του πιστωτικού και επιχειρηματικού κύκλου. Η πηγή της. βρίσκεται στην άκρατη κερδοσκοπία μέσω πίστωσης και δανείων, που ακολουθεί πάντα μεγάλους περιόδους αφθονίας και σταθερότητας. Αυτό που έκαναν στην ουσία οι κεντρικές τράπεζες, εκτός από να διασώσουν τις μεγάλες τράπεζες διαμοιράζοντας το κόστος των ζημιών τους στην κοινωνία, ήταν να καθυστερήσουν την διόρθωση του πιστωτικού κύκλου, επεμβαίνοντας δολοφονικά στην διάρκεια του επιχειρηματικού κι αυξάνοντας σε μεγέθη που δεν μπορεί να φανταστεί ακόμη ο νους του ανθρώπου την καθοδική ορμή της οικονομίας. Δυστυχώς όμως, τέτοιου είδους μνημιώδη κι εσκεμμένα λάθη απληστίας δεν μπορούν να παρακρατηθούν για πολύ σε επιλεγμένα όρια, πριν διαχυθούν σε όλους τους υπόλοιπους τομείς της ανρθώπινης δράσης και κυρίως στην εμπιστοσύνη της στο status quo.

Παρόμοια με τις Η.Π.Α., που σας έχουμε παρουσιάσει τον Μάρτιο της προηγούμενης χρονιάς, η έλλειψη της πίστης των ανθρώπων στo παρών σύστημα διακυβέρνησης, εκδηλώνεται και στην Ευρώπη, σύμφωνα με το παραπάνω διάγραμμα από την έρευνα της Pew Research. Κοινό σημείο ανάμεσα στις δύο ηπείρους, η αυξανόμενη από τους πολίτες εμπιστοσύνη στις στρατιωτικές δυνάμεις και η μειούμενη σε όλους τους υπόλοιπους θεσμικούς τομείς, από το τραπεζικό σύστημα και την βουλή ως τα ΜΜΕ. Τα τελευταία, καθοδηγούμενα από την ελίτ είναι συνυπεύθυνα, βάζοντας λίπασμα στην προαγωγή δημαγωγών, σκορπίζοντας θολές κατηγορίες εθνικισμού και φασισμού, στην μόνιμη προσπάθειά τους να διαιρούν τους ανθρώπους σε κατηγορίας, αυξάνοντας την πόλωση και θέτοντας εκτός πλαισίου έτσι οποιαδήποτε προσπάθεια εποικοδομητικού διαλόγου μέσω επιχειρημάτων.

Αν θυμόμαστε καλά, ο φασισμός βασίζεται σε υπερεθνικές διαθέσεις, δικτατορική διοίκηση με την χρήση του στρατού, καταστολή σε σημείο εξόντωσης των πολιτικών αντιπάλων, κατάληψη των δικτύων ενημέρωσης και καταπίεση του ελεύθερου φρονήματος τόσο της κοινωνίας όσο και της οικονομίας. Bαπτίζοντας νεόκοπους πολιτικούς ηγέτες ως λαϊκιστές ή εθνικιστές ή ακόμη και φασίστες, τα ΜΜΕ ενοχοποιούν την πολιτική βούληση των ανθρώπων, καθώς και την αγάπη στην πατρίδα τους, ενισχύουν ακραίες αντιδράσεις από τα άκρα του πολιτικού φάσματος και υποσκάπτουν την κοινωνική συνοχή στον βωμό της θεαματικότητας των εκπομπών τους. Περισσότερο ωμά δεν θα μπορούσε να διατυπωθεί η αλήθεια από την δήλωση του προέδρου του CNN, του κου Jeff Zucker o οποίος είπε ότι “ όποτε απομακρυνόμαστε από την κάλυψη ιστοριών γύρω από τον πρόεδρο Trump προς άλλες ειδήσεις, η θεαματικότητά μας πέφτει”!

Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον, διαιρετικό, όπως είχαμε υποψιαστεί ότι μπορεί να εξελιχθεί με την εκλογή του κου Trump και την δημόσια άρνηση παραδοχής από την κα Clinton της ήττας των δημοκρατικών, καλείται η αμερικανική κοινωνία να ψηφίσει για την βουλή των αντιπροσώπων στις 6 Νοεμβρίου. Όταν, όπως δείχνει το γράφημα που ακολουθεί, το μισό ως και τα δύο τρίτα των πολιτών δηλώνουν ανικανοποίητοι από την πολιτική κατάσταση και το 84% αποδέχεται πως, η κοινωνία είναι διχασμένη όσον αφορά στις σημαντικώτερες αξίες της!

Kαι βέβαια, η προσπάθεια του κου Trump να “αδειάσει το βούρκο” θα παραμείνει ένα προεκλογικό σύνθημα, όχι μόνο με την τοποθέτηση πρώην τραπεζικών στελεχών στην κυβέρνησή του, κυρίως απο την Goldman Sacks, αλλά με την παντελή αδιαφορία των millenials στην προεκλογική διαδιασία που φανερώνει το επόμενο γράφημα, όπως άλλωστε είχαμε δημοσιεύσει ένα αντίστοιχο στην έκθεσή μας του προηγούμενου Φεβρουαρίου, όταν αναλύσαμε τον ρόλο που παίζει η εμπιστοσύνη των πολιτών στην οικονομία και στο κόστος του χρήματος:

“Δεν μπορεί παρά να παραμείνει σοκαρισμένος για το τι μέλλει γενέσθαι, όταν χωνέψει την καταβύθιση των ποσοστού που θεωρεί απαραίτητο να ζει σε δημοκρατία από τους millenials, όσους γεννήθηκαν στην δεκαετία του ’80, σε μερίδιο που πλησιάζει το 25% από το πλέον του 75% των παππούδων τους. Και ποιος μπορεί να τους κατηγορήσει, αν σκεφτεί ρεαλιστικά τι έκανε ως γονιός για την κοινωνία που τους παρέδωσε… Αν μη τι άλλο, δεν είναι παρά μια απόδειξη της εναντίωσής τους στο παρόν σύστημα η ενασχόλησή με τα κρυπτονομίσματα και η πίστη τους σε αυτά, παρά στα fiat νομίσματα, έστω και μέσω κερδοσκοπικών διαθέσεων, όπως δείξαμε στην ειδική έκθεσή μας για bitcoin και το χρήμα του internet την προηγούμενη βδομάδα;”

Με τους δημοκρατικούς να προηγούνται περίπου κατά 8% στις δημοσκοπήσεις, όπως έχουμε αναφέρει, για τις επικείμενες εκλογές της βουλής των αντιπροσώπων-όσο μπορούμε να τις εμπιστευόμαστε μετά το Brexit και τις τελευταίες αμερικανικές εκλογές-οι Η.Π.Α. βρίσκονται σε μια από τις δυσκολότερες στιγμές της πρόσφατης ιστορίας τους. Κυρίως, γιατί μια νίκη των μπλέ θα δώσει ώθηση σε όσους θέλουν να διώξουν τον κο Trump από τον Λευκό Οίκο, πριν το τέλος της θητείας του, αλλά εξίσου γιατί μια τέτοια προσπάθεια συμπτίπτει με πολλά ανοιχτά μέτωπα στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, με προεξάρχον αυτό του συνασπισμού ανάμεσα στην Ρωσία και την Κίνα, το οποίο οι αμερικανοί πρέπει οπωσδήποτε να διασπάσουν αν θέλουν να παραμείνουν ηγέτιδα δύναμη στην οικουμένη, όπως διακαώς επιθυμεί η πλευρά των γερακιών, ακόμη και με παγκόσμιο πόλεμο.

Η ρητή εντολή του προέδρου Xi προς το σώμα του κινεζικού στρατού που είναι υπεύθυνο για το νότιο κομμάτι της Κίνας κι αυτό της νότιας θάλασσας να προετοιμαστεί για πόλεμο εμπρός στην ποθούμενη ένωση με την Taiwan ως το 2020, νομίζουμε ότι είναι κατανοητή προς τον καθέναν. Είναι άλλωστε ο ανακυρηγμένος πια μόνιμος ηγέτης, πράγμα που επίσης είναι μονόδρομος γιατί ότι συμβεί θα βρεθεί υπόλογος ο ίδιος και μόνο ίδιος με το κομμουνιστικό κόμμα να νίπτει τας χείρας του. Αν αποτύχει, το μέλλον του θα αποδειχθεί ζοφερό, όπως αρκετών άλλων στην σημερινή Κίνα, είτε πρόκειται για δημόσια πρόσωπα, από ηθοποιούς ως τον διευθυντή της Interpol που αγνοούνται κατά καιρούς, είτε για τον ιδρυτή της Alibaba κο Jack Ma, που ξαφνικά μετατέθηκε σε τιμητική θέση στην διοίκηση της εταιρίας που δημιούργησε… Η δήλωση επίσης του υπουργού άμυνας, κου Wei Fenghe, είναι εξίσου εύκολα κατανοητή. “ Μόνο ένα μεγάλο έθνος δεν είναι ενωμένο στον κόσμο αυτή τη στιγμή. Τα νησιά της νότιας θάλασσας είναι κινεζικό έδαφος και δεν πρόκειται να χάσουμε ούτε ένα πόντο από αυτά. Αν κάποιος έχει σχέδια επίσης να διαχωρίσει την Κίνα με την Taiwan, τον προειδοποιούμε ότι οι στρατιωτικές δυνάμεις θα αναλάβουν δράση με οποιοδήποτε κόστος”.

Στο σενάριο του πολέμου, αλλά σε μεγαλύτερο χρονοδιάστημα, φαίνεται να συμφωνεί και ο πρόσφατα αποσυρθείς αμερικανός αρχηγός στρατού στην Ευρώπη, στρατηγός Ben Hodges, o οποίος τον τοποθετεί μέσα στα επόμενα δεκαπέντε χρόνια. Η σοκαριστική του δήλωση όμως στην Βαρσοβία την προηγούμενη Τετάρτη, στο Warsaw Security Forum, δεν αφορούσε στην πρόβλεψη του χρονοδιαγράμματος, αλλά στο γεγονός όπως είπε πως, “οι Η.Π.Α. σε μια τέτοια ενδεχόμενη κατάσταση, δεν έχουν την δυνατότητα να υπερασπίσουν την Ευρώπη από τυχόν ρωσική εισβολή από την ώρα που θα έχει ανοίξει μέτωπο πολέμου με την Κίνα στον Ειρηνικό”! Κάτω από αυτό το πρίσμα, μπορούμε να καταλάβουμε γιατί οι Η.Π.Α. αποχώρησαν από την συνθήκη Intermediate Range Nuclear Forces, προσποιούμενες ότι η Ρωσία δεν την τηρεί, ώστε να είναι ελεύθερες να προχωρήσουν σε κατασκευή νέων πυρηνικών όπλων μεσαίου βεληνεκούς, ανοίγοντας εκ νέου τον ασκό του ολέθρου σε ένα νέο ψυχρό πόλεμο, ανάμεσα σε τρείς μεγάλες δυνάμεις αυτή τη φορά.

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο πρόεδρος Putin, του οποίου τα ποσοστά αποδοχής κατακρημνίστηκαν για πρώτη φορά κάτω από επίπεδο του 80%, όπως δείχνει το παραπάνω διάγραμμα, φτάνοντας στις μετρήσεις του Σεπτεμβρίου το 67%, σε αυτή τη παγκόσμια κρίση ηγεσίας, λόγω του νόμου για την αύξηση του ορίου της ηλικίας συνταξιοδότησης των ρώσων εργαζομένων. Σε πρόσφατο συνέδριο στην Αγ. Πετρούπολη αναφέρθηκε στην πίεση των αμερικανών να αυξήσουν την στρατιωτική τους παρουσία στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη, δηλώνοντας ξεκάθαρα πως, κάτι τέτοιο είναι αιτία πολέμου. Το γαϊτανάκι προφανώς θα συνεχιστεί με αντίστοιχη αύξηση από την πλευρά των ρώσων στο Kalinigrad, στο οποίο έχουν ήδη μεταφέρει πυρηνικές κεφαλές και στην Λευκορωσία, κάνοντας τις υπόλοιπες χώρες της ανατολικής Ευρώπης να ζητήσουν από το ΝΑΤΟ μεγαλύτερη κάλυψη κι ενίσχυση.

Το σενάριο της ρωσικής δήθεν επιρροής στις αμερικανικές εκλογές του 2016 και η μη αποδεδειγμένη ως τώρα σχέση του κου Trump με τον κο Putin, χρησιμοποιείται ξεκάθαρα ως άρμα προπαγάνδας για την εχθρική Ρωσία, ώστε να δικαιολογεί το πλησίασμα των δυνάμεων του NATO στα σύνορα της χώρας. Με την Πολωνία εξασφαλισμένη για τους αμερικανούς, η μόνη χώρα που απομένει να πάρει θέση για να γείρει την πλάστιγγα της Ευρώπης υπερ των αμερικανών σε αυτή την παγκόσμια ανακατάταξη δυνάμεων, είναι η Γερμανία. Και μάλλον μόλις το έκανε, δια στόματος της καγκελαρίου Merkel σε δήλωσή της, πριν βέβαια αποχωρήσει από την ηγεσία του κόμματός της, όπως είχαμε επισημάνει ότι μπορεί να συμβεί και θα δούμε παρακάτω τις επιπτώσεις.

Όπως απροκάλυπτα, με την γλώσσα ενός επιχειρηματία κι όχι ενός πολιτκού, αποκάλυψε ο κος Trump, οι αμερικανοί δυσκολεύονται να προχωρήσουν σε αντίμετρα ενάντια στη Σαουδική Αραβία για την δολοφονία του δημοσιογράφου Jamal Khashoggi στην Τουρκία, λόγω των εμπορικών τους σχέσεων, βλέπε πωλήσεις όπλων. Επίσης, των θηριωδών επενδύσεων στις Η.Π.Α., που ξεπερνούν το $1.5 τρισεκατομμύριο μαζί με τα ΗΑΕ, όπως θα δείτε στο γράφημα που ακολουθεί και φυσικά των σαουδαραβικού πετρελαίου που στηρίζει το πετροδολάριο και τα αμερικάνικα ομόλογα. Η αγορά της ενέργειας είναι κι εδώ και αυτή που θα κάνει τη Γερμανία να παραμείνει στην τροχιά των αμερικανών και σύμφωνα με την κα Merkel, η Γερμανία θα ξεκινήσει την κατασκευή τριών σταθμών υποδοχής και διανομής αμερικανικού υγροποιημένου αερίου, αξίας $576 εκατομμυρίων, παρόλο που το ρώσικο που φτάνει στην χώρα της είναι κατά 30% με 40% φτηνότερο. Η πίεση του προέδρου Trump με τις ταρίφες στα γερμανικά αυτοκίνητα φαίνεται πως έκανε τη δολειά της, για την ώρα.

Όπως αναφέραμε στην προηγούμενη έκθεσή μας σχετικά, η αγορά της ενέργειας είναι αυτή που θα καθορίσει τις μελλοντικές συμμαχίες:

“Από το 6% που αναφέραμε στην έκθεσή μας του Απριλίου, η αγορά των προθεσμιακών συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης σε γιουάν στο χρηματιστήριο της Σαγκάης, έφτασε στο τέλος Αυγούστου αισίως το 14% του παγκόσμιου όγκου διαπραγμάτευσης του πετρελαίου, όπως δείχνει και το γράφημα της Gavekal Data. Τα συμβόλαια αργού WTI στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης έπεσαν στο 57% από το 70% που έκλεισαν τον Μάρτιο. Όλη η ρητορική των Η.Π.Α. λοιπόν σχετικά με την βάπτιση της Κίνας σε αναθεωρητική δύναμη, όπως παλαιότερα η Σοβιετική Ένωση, άρα εχθρού, που τιμωρείται με κυρώσεις κι επιπλέον δασμούς και ταρίφες, δεν έχει να κάνει με τίποτα άλλο από το σταμάτημα του νέου δρόμου του μεταξιού (OBOR) και το μελλοντικό μέτωπο στην θάλασσα της Νότιας Κίνας, που όπως έχουμε αναφέρει είναι πάμπλουτη περιοχή σε υδατάνθρακες.

Φτάνει η ώρα που Οι Η.Π.Α. θα πρέπει να διαλέξουν. Ή θα ενώσουν τις δυνάμεις τους με την Ευρώπη απέναντι στην Κίνα ή θα επιβάλλουν το ακριβότερο υγρό αέριό τους, από αυτό της Ρωσίας, χάνοντας την από σύμμαχο στην εμπορική πολιτική. Όταν ο κος Junker αναρωτιέται μεγαλόφωνα στην ομιλία του για την κατάσταση της ένωσης “γιατί δηλαδή δεν μπορεί η Ευρώπη να πληρώνει με ευρώ τις αγορές ενέργειας που χρειάζεται, αλλά πρέπει με δολλάριο” και λίγο καιρό μετά υπογραμμίζει ο πρόεδρος Putin ότι οι ρώσοι επεξεργάζονται σχέδιο για να αποφύγουν τις αμερικανικές κυρώσεις και να πωλούν το πετρέλαιό τους σε ευρώ, θα πρέπει να βάζουμε έναν υπενθυμιστικό αστερίσκο και να παρακολουθούμε την εξέλιξη αυτής της υπόθεσης, όσο ελάχιστες πιθανότητες να φαίνεται ότι έχει τώρα. Το γεγονός ότι οι αμερικανοί αφήνουν την κατασκευή του αγωγού Nord Stream 2 να εξελιχθεί για την ώρα, επιβεβαιώνει ακριβώς αυτό το σενάριο εργασίας, αλλά και υποψιάζει για ενδεχόμενη αναζωπύρωση του μετώπου της Ουκρανίας πριν το τελείωμα του εναλλακτικού αγωγού που δεν θα διαπερνά το έδαφός της.”

Όπως εύκολα αντιλαμβανόμαστε κι έχουμε γράψει δεκάδες φορές, η αγορά της ενέργειας είναι άμεσα συνδεμένη με το δολάριο. Η χρήση του ενός σαν όπλο, καταλήγει στην χρήση του άλλου σαν όπλο. Μπορεί να δήλωσε ο υπουργός ενέργειας της Σαουδικής Αραβίας ότι δεν έχουν καμιά διάθεση να εκβιάσουν ξανά καταστάσεις με ένα τύπου εμπάργκο όπως του 1973 που γέννησε το “πετροδολάριο”, αλλά ποιός μπορεί να ξέρει αν μέσα στις απειλές δεν ειπώθηκε από τους άραβεσ ότιθα κάνουν διάθεσιμο το πετρέλαιό τους σε γιουάν; Τι θα συνέβαινε με το δολάριο σε ένα τέτοιο σενάριο; Κι εύλογα, τι θα συνέβαινε με τα πολύτιμα μέταλλα αν το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα έχανε κομμάτι της στήριξής του από την αγορά ενέργειας που φυλάει σαν θησαυρό η αμερικανική πολεμική μηχανή; Δεν θα ανέβαιναν κατακόρυφα; Αυτό είναι το τελικό σενάριο, κατά τη γνώμη μας, γι αυτό επενδύουμε στην PMG με την πρώτη ευκαιρία χαμηλών τιμών σε χρυσό και ασήμι σε φυσική μορφή νομισμάτων και ράβδων.

Aν το συμβόλαιο διαπραγμάτευσης πετρελαίου στην Σαγκάη έχει φτάσει μέσα σε έξι μήνες ήδη στο 14% με 16%, ενώ για παράδειγμα αυτό του brent πήρε περίπου είκοσι χρόνια να φτάσει σε αυτά τα ποσοστά, η Κίνα κρατά ένα γερό άσσο στο μανίκι της. Από τα 623 εκατομμύρια βαρέλια που ξεκίνησε τον πρώτο μήνα διαπραγμάτευσης, τους τελευταίους δύο ο όγκος των συναλλαγών βρίσκεται περίπου στα 3 δισεκατομμύρια. Ίσως και αυτός να είναι ο λόγος που δεν απαντά η Κίνα στις προκλήσεις και τις προσκλήσεις των αμερικανών για συμβιβασμό στο θέμα των αναμεταξύ τους εμπορικών σχέσεων τόσο καιρό. Ποιός ξέρει, ίσως αυτό να συνέβει και την Παρασκευή με την δήλωση του κου Trump για τηλεφωνική συνομιλία με τον πρόεδρο Xi και μελλοντική συμφωνία στην συνάντησή τους στην G20 της 1ης Δεκεμβρίου στην Αργεντινή και πήραν φωτιά οι χρηματιστηριακοί δείκτες τις πρώτες ώρες διαπραγμάτευσης. Κι όταν αμέσως μετά διαψεύστηκε η υποτιθέμενη επικείμενη συμφωνία πήραν ξανά την κατηφόρα.

Να ήταν ένα τέχνασμα του κου Trump για να ανεβάσει πάλι τους ταλαιπωρημένους τον τελευταίο καιρό δείκτες μπροστά από τις εκλογές της Τρίτης; Πολλοί συνάδελφοί μας το αναφέρουν διεθνώς, αλλά μας είναι δύσκολο να το πιστέψουμε. Δεν θα είχε λόγο να ρισκάρει την ανακοίνωση νέων δασμών μια μέρα πριν τις εκλογές, δημοσιεύοντας την Παρασκευή, μετά την πτώση των χρηματιστηρίων μάλιστα tweet στον λογαριασμό του με αφίσα που παραπέμπει-αν είναι ποτέ δυνατόν- στο “House of Cards”.

Όσον αφορά στην διόρθωση των αμερικάνικων χρηματιστηρίων, στην έκθεσή μας των αρχών Σεπτεμβρίου, αναφέραμε την επικινδυνότητα της κατάστασης γράφοντας:

“Η συσπείρωση που παρατηρούμε στα νομίσματα που προαναφέραμε δεν είναι τίποτα άλλο από εκνευρισμός και μεταφορά κεφαλαίων από τις αναπτυσσόμενες αγορές προς τα βασικά νομίσματα της οικονομίας, όπως συμβαίνει και με τους χρηματιστηριακούς δείκτες. Η πτώση των ευρωπαϊκών, της Κίνας, αλλά και των αναπτυσσόμενων αγορών, και η άνοδος των αμερικάνικων χρηματιστηρίων, περιγράφει ακριβώς την διαδρομή του χρήματος κι ειδικά του μεγάλου κεφαλαίου. Όσον αφορά τους τελευταίους, υπάρχει επικίνδυνη απόκλιση ανάμεσα στους τρείς μεγάλους αμερικανικούς δείχτες, αφού ο Nasdaq και ο S&P500 προχώρησαν σε νέα υψηλά, τα οποία όμως δεν επικυρώνονται από την απόδοση του Dow Jones και του Dow Trasports, οι οποίοι δεν κατάφεραν ακόμη το ίδιο. Όσοι τυχόν αναγνώστες βρίσκονται με θέσεις σε αυτούς, καλό είναι να γνωρίζουν ότι τέτοια συμπεριφορά δεν αποκλείει κάποιο ξαφνικό κραχ.”

Η συμπεριφορά του Dow Jones με το ψευδές υψηλό της πρώτης βδομάδας του Οκτωβρίου, επικύρωσε την υποψία μας, ειδικά όταν οι δύο άλλοι προαναφερόμενοι δείκτες δεν κατάφεραν να τον ακολουθήσουν, με τον Nasdaq να δέχεται το ένα χτύπημα μετά το άλλο από τις μικρότερες του αναμενόμενου ανακοινώσεις κερδοφορίας των τεχνολογικών εταιριών. Όπως θα δείτε στο διάγραμμα του Bloomberg που ακολουθεί, περισσότερα από $15 τρισεκατομμύρια έχουν χαθεί από τις χρηματαγορές από το υψηλό της χρονιάς τον Ιανουάριο, μετά την πρώτη διόρθωση, για την οποία επίσης σας είχαμε ενημερώσει προκαταβολικά, ότι είχε μεγάλες πιθανότητες να συμβεί.

Ο σχηματισμός της καθοδικής σφήνας (κόκκινες γραμμές), που είναι από τους πιο επικίνδυνους όταν σπάσει καθοδικά γιατί έχει τις λιγώτερες πιθανότητες να συμβεί, δίνει πρόβλεψη στόχο περίπου 10% χαμηλώτερα από το σημείο που βρίσκεται τώρα. Οι τακτικοί αναγνώστες μας γνωρίζετε ότι σημαίνουμε με κόκκινες γραμμές τις αντιστάσεις και με μπλέ τις στηρίξεις, το ισχυρό ζευγάρι από τις οποίες καταλήγει 5% ακόμη χαμηλότερα από την πρόβλεψη της καθοδικής σφήνας περίπου στα $65 τρισεκατομμύρια χρηματιστηριακής αξίας.

Θα χρειαστεί αρκετός χρόνος για να σταθεροποιηθούν και να επανακάμψουν οι δείκτες, αν σκεφτούμε ότι η Κίνα είναι κάτω περίπου 30%, η Αργεντινή 36%, η Τουρκία 47%, η Ιταλία 25%, η Ισπανία 17% για να αναφέρουμε ενδεικτικά μερικούς, με αυτούς των Η.Π.Α. τους μόνους σε όλο τον κόσμο να έχουν μονοψήφιο ποσοστό πτώσης, γύρω στο 8%, για την ώρα. Λέμε για την ώρα γιατί, η κατάσταση παραμένει σε υψηλό βαθμό ρίσκου για μεγαλύτερη διόρθωση διαρκείας και για τους αμερικάνικους δείκτες, ειδικά στην περίπτωση που προκύψει αποτέλεσμα στις ενδιάμεσες εκλογές της επόμενης βδομάδας που θα διχάσει ακόμη περισσότερο την αμερικανική κοινωνία και θα φοβίσει το μεγάλο, επενδυτικό, κεφάλαιο για την σταθερότητα της χώρας. Μια νέα κάθοδο στις τιμές των ομολόγων, καθώς και το ύψος των συναλλαγών από την Κίνα και την Ιαπωνία θα μας δώσουν νέα δεδομένα για την ενδεχόμενη αύξηση των επιτοκίων στο κόστος του χρήματος που αναλύσαμε αρκετά στα δύο μέρη της έκθεσης του Φεβρουαρίου.

Επιστρέφοντας στο σενάριο της αποδολαριοποίησης κι έχοντας στο μυαλό μας την ραγδαία άνοδο της διαπραγμάτευσης του πετρελαίου σε γιουάν στο χρηματιστήριο της Σαγκάης, άμεσα μετατρέψιμα σε χρυσό-κι αυτό είναι το κλειδί ανάπτυξης του κινέζικου νομίσματος στο διεθνές προσκήνιο-ας σκεφτούμε πως, το διμερές εμπόριο ανάμεσα στην Ρωσία και την Κίνα έφτασε να γίνεται στα τοπικά νομίσματά τους, παρακάπτοντας το δολάριο. Την προηγούμενη χρονιά οι κινέζοι πραγματοποίησαν το 9% των αγορών τους σε ρούβλια και οι ρώσοι περίπου το 15% σε γιουάν. Μπορεί τα νούμερα να είναι χαμηλά, αλλά ο ρυθμός αύξησης είναι ταχύς, αν σκεφτούμε ότι δύο χρόνια περίπου πριν ήταν αντίστοιχα 2% για τους ρώσους και 9% για τους κινέζους. Ίσως οι αμερικανοί να αρχίζουν να καταλαβαίνουν σε τι επικίνδυνη περιπέτεια βάζουν την οικουμένη μοιράζοντας κυρώσεις δεξιά κι αριστερά, με αυτές τις εξοντωτικές προς το Ιράν να ξεκινούν αύριο; Δίνουμε ελάχιστες πιθανότητες να συμβαίνει αυτό, πραγματικά.

Η ξαφνική αλλαγή πλεύσης και η προσωρινή, έστω άδεια, σε οκτώ κράτη να αγοράζουν πετρέλαιο από το Ιράν, πιθανολογούμε ότι έχει να κάνει περισσότερο με την Ευρώπη και το SWIFT, καμμιά χώρα της οποίας δεν θα λάβει μάλλον αντίστοιχη αντιμετώπιση, ενώ η Ιαπωνία και η Ν. Κορέα, βασικοί σύμμαχοι των Η.Π.Α., η Ινδία που διαπραγματεύεται τους S400 με την Ρωσία και φυσικά η Κίνα είναι ανάμεσα στις χώρες που φημολογείται από διαρροές ότι θα λάβουν αυτή την άδεια με την αυριανή ανακοίνωση. Τελευταία, μέσα στις οκτώ, φέρεται να είναι και η Τουρκία, επιβεβαιώνοντας την θεωρία που λέει ότι κρατά μεγάλα όπλα στα χέρια της με το οπτικό και ηχητικό υλικό της δολοφονίας του J. Khashoggi μέσα στο προξενείο ενάντια στη Σαουδική Αραβία, που μάλλον μπλέκουν στην υπόθεση και τον διάδοχο πρίγκηπα. Σε μιά τέτοια περίπτωση, σαφώς τα ανταλλάγματα προς την Τουρκία θα είναι μεγάλα και πιθανά θα εμπλέξουν τη χώρα μας, καθώς και τη Κύπρο, σε σοβαρές περιπέτειες.

Αν ο πρόεδρος Erdogan δημοσιεύσει αυτό το υλικό στα παγκόσμια MME θα ξέρουμε ότι οποιαδήποτε συμφωνία πήγε να κάνει με τις Η.Π.Α. ναυγάγησε και θα δούμε παντού το σκάνδαλο των εκατομμυρίων δολαρίων με την κατασκευή του καναλιού στην Κωνσταντινούπολη που εμπλέκει τον ίδιο και την οικογένειά του, στοιχεία που κρατούν δηλαδή επτασφράγιστα, ακόμη, οι αμερικανοί εναντίον του.

GERMANY DAX, M, INDEX

Στην ίδια έκθεση του Σεπτεμβρίου που αναφερθήκαμε παραπάνω, εκτός από τους αμερικάνικους δείκτες, είχαμε ενημερώσει για την επικινδυνότητα επίσης του γερμανικού χρηματιστηρίου, του DAX, γράφοντας:

“Οι δείκτες βιομηχανικής ανάπτυξης της Γερμανίας, της μόνης χώρας με ανθηρή οικονομία αφού εκμεταλλεύεται τις υπόλοιπες στην Ευρωζώνη πριμοδοτημένη μέσα από το κοινό νόμισμα, ανακοινώθηκαν χαμηλότεροι από το αναμενόμενο, γεγονός που θα αυξήσει την πίεση στο ευρώ. Το ίδιο συμβαίνει τον τελευταίο μήνα και με τον χρηματιστηριακό της δείκτη DAX που αν διασπάσει καθοδικά τη ζώνη των 12,000 μπορεί να μπεί σε φάση παρατεταμένης διόρθωσης και μάλιστα με άτακτη υποχώρηση, όσο προχωράμε προς το πιθανό χαμηλό που μπορεί να σχηματιστεί τον Οκτώβριο. Με το επικείμενο ξεκίνημα της διαδικασίας για την κατάθεση των προϋπολογισμών στις Βρυξέλλες από τις χώρες μέλη κι ειδικά τις διαπραγματεύσεις για την Ιταλία, θα πρέπει να περιμένουμε αύξηση της μεταβλητότητας στην διαπραγμάτευση του ευρώ, όπως και στους χρηματιστηριακούς δείκτες στο τελευταίο τρίμηνο της χρονιάς.”

Στο παραπάνω διάγραμμά μας, μπορείτε να δείτε την απόρριψη των τιμών από την πάνω γραμμή του καναλιού (κόκκινη) που ξεκινά από το χαμηλό του 1974, καθώς και την καθοδική διάσπαση του σχηματισμού (head and shoulders) που δίνει πρόβλεψη στόχο περίπου στις 10,400 μονάδες. Η τιμή σταμάτησε για την ώρα στην μεσαία γραμμή του ανοδικού καναλιού (μπλέ, διακεκομμένη), έχοντας διασπάσει την γραμμή τάσης από το χαμηλό του 2016 (γκρί), ενώ στα κάτω πάνελ βλέπουμε ότι ο συγχρονισμός των γερμανικών μετοχών βρίσκεται σε θετική σχέση με το ευρώ. Κανένας δεν μπορεί να ξέρει αν πράγματι θα κατρακυλήσει τόσο χαμηλά ο δείχτης της δυνατότερης χώρας στην Ευρώπη και μιας από τις τέσσερις του κόσμου. Όλα θα παιχτούν στην τελευταία πράξη του δράματος της αποχώρησης της κας Merkel, η οποία φεύγοντας από την ηγεσία του κόμματός της μετά τις διαδοχικές εκλογικές ήττες, με τελευταίες αυτή στην Βαυαρία και την Έσση, αλλά παραμένοντας στην καγκελαρία, καθιστά τον εαυτό της περισσότερο ευάλωτο από ποτέ.

Δεν μπορούμε να κρύψουμε ότι τρέφουμε αρνητικά συναισθήματα για την κα Merkel από την κατάφωρα άδικη αντιμετώπισή της στην περίπτωση της πατρίδας μας, με την αρωγή βέβαια των προδοτικών ελληνικών κυβερνήσεων στη διαχείριση της κρίσης και την κατάντια της χώρας μας σε αποικία της Γερμανίας. Δεν ήταν όμως αυτά τα συναισθήματα που μας οδήγησαν να βάλουμε τίτλο “Το τέλος της καγκελαρίου Merkel”, δύο σχεδόν χρόνια πριν, τον Σεπτέμβριο του 2016, για να επιβεβαιωθούν οι υποψίες μας ένα χρόνο αργότερα στις γερμανικές εκλογές, με την αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης, έστω και συνασπιμού που προέκυψε. Ήταν το γεγονός ότι έβαλε τον εαυτό της και την υστεροφημία της πάνω από την ίδια της τη χώρα και τη μοίρα της Ευρώπης, αρνούμενη να παραδεχτεί το λάθος της με το μεταναστευτικό ζήτημα και τον χειρισμό της στην κρίση της Ελλάδας. Το “γερμανικό θαύμα”, εκμεταλλευόμενο την ισοτιμία του ευρώ είχε φτάσει στο τέλος του και η ίδια έπαιζε με την μοίρα 400 εκατομμυρίων ανθρώπων των λαών της Ευρώπης, αποδεκατίζοντας την Ελλάδα και την Κύπρο για να σώσει τις τράπεζες της χώρας της.

Το διάγραμμα που ακολουθεί, με τα ανανεωμένα ποσοστά πρόθεσης ψήφου των κομμάτων για τυχόν γερμανικές εκλογές, το δημοσιεύσαμε πρώτη φορά τον Φεβρουάριο που μας πέρασε, αναλύοντας με τους όρους της τεχνικής ανάλυσης τις πιθανότητες του τι θα συμβεί, όπως πράγματι συνέβει. Κατατροπώθηκαν τα πάγια στην διακυβέρνηση της χώρας κόμματα, από τον συνασπιμό της κας Merkel ως τους σοσιαλοδημοκράτες που κατέρρευσαν μπροστά στην άνοδο των ακροδεξιών του AFD και των πράσινων, που εισπράττουν τις ψήφους διαμαρτυρίας όλων των υπολοίπων.

Η πρώτη γυναίκα πολιτικός που κυβέρνησε την Γερμανία, για δεκατρία χρόνια κι εμμέσως την Ευρώπη, δεν ψηφίστηκε ποτέ ως δημοφιλής πολιτικός, αλλά βασίστηκε σε κυβερνήσεις συνασπισμού καίγοντας στο δρόμο όλους όσους συνεργάστηκε. Τώρα, έφτασε η εποχή που όλοι αυτοί, ακόμη και το ίδιο της το κόμμα, θα προσπαθήσουν να αποστασιοποιηθούν από την αρνητική της εικόνα, να επανεφεύρουν τους εαυτούς τους απέναντι στο εκλογικό κοινό που είναι περισσότερο δυσαρεστημένο από ποτέ-και με το δίκιο του-αφημένο στο χρόνια στο έλεος της λιτότητας. Σύμφωνα με τα ίδια τα στοιχεία της χώρας, το 19% του πληθυσμού, περίπου 15.5 εκατομμύρια άνθρωποι, βρίσκονται στο κατώφλι της φτώχιας και του κοινωνικού αποκλεισμού, βλέποντας το μηνιαίο τους εισόδημα να χαμηλώνει σε όρους αγοραστικής δύναμης από τον πληθωρισμό που έχει φτάσει το 2.5%, ενώ τα αληθινά επιτόκια στις αποταμιεύσεις τους βρίσκονται στο ίδιο αριθμητικό επίπεδο αλλά με αρνητικό πρόσημο.

H κα Merkel είναι υπεύθυνη σε μεγάλο βαθμό για την άνοδο του λαϊκισμού και την αύξηση των ακροδεξιών ψήφων σε όλη την Ευρώπη. Οι κατάφωρα άδικες πολιτικές της ξύπνησαν και τάϊσαν το θηρίο της δεκαετίας του 1930 κι είναι αυτές που θα διαλύσουν συθέμελα την Ευρώπη όταν αρχίσουν οι ζυμώσεις της αποχώρησής της-πιστεύουμε πριν το 2021 που λήγει η θητεία της-με το επόμενο κυβερνητικό σχήμα στην Γερμανία. Αδυνατούμε να δούμε πως θα είναι λειτουργικό αυτό, από την ώρα που τα κόμματα που ανέρχονται βασίζονται σε εντελώς αντίθετες πολιτικές θέσεις με τα θεωρούμενα μεγάλα, είτε αυτές αφορούν στα ανοιχτά ή κλειστά σύνορα του μεταναστευτικού είτε στην ίδια την οικονομία με την προσθήκη ή την απάλειψη διαρθρωτικών ρυθμίσεων.

Την πιο κρίσιμη χρονιά της Ευρώπης, το 2019, με τις ευρωεκλογές, την αποχώρηση κου Draghi από την ΕΚΤ, τις χρεοκοπημένες Ιταλία, Ισπανία, μαζί με τον υπόλοιπο Μεσογειακό νότο χώρες, αλλά και την ετοιμόρροπη Γαλλία, την διαχείριση του Brexit κι έχοντας απέναντι την μαινόμενη αμερικανική κυβέρνηση, η ιστορική ήπειρος θα βρεθεί ακέφαλη και προδομένη από την εσωτερική ένταση που θα προκύψει στην Γερμανία, την ηγέτιδα χώρα της. Τη χώρα που έχει τοποθετήσει δικούς τους ανθρώπους σε όλους τους ευρωπαϊκούς μηχανισμός σε ποσοστό μεγαλύτερο του μισού με το πρόσχημα ότι είναι η δυνατώτερη.

Με τους βιομηχανικούς δείχτες των μεγάλων χωρών σε καθοδική πορεία, όπως είδαμε στην προηγούμενη έκθεσή μας κι αυτόν της Ιταλίας ήδη σε φάση ύφεσης, με μια ακόμη υποχώρηση του DAX και των δειχτών από τις προαναφερόμενες χώρες, η μεταποίηση και ο τομέας των υπηρεσιών θα αρχίζουν να καταγράφουν χαμηλώτερες ενδείξεις σε ένα, προβλεπόμενο κι αυτοτροφοδοτούμενο καθοδικό σπιράλ. Η Budensbank ήδη προειδοποίησε για φρένο στην οικονομική άνθηση της Γερμανίας με το πρώτο τρίμηνο χωρίς αύξηση στον ρυθμό ανάπτυξης μετά από τρία χρόνια. Κι όπως παντού, για να θυμηθούμε λίγο τα χάλια της χώρας μας, αρκεί κάποιος επενδυτής να δεί απλώς την χρηματιστηριακή αξία των τραπεζών με μια ματιά για να καταλάβει αν πρέπει να τοποθετηθεί σε αυτήν μακροπρόθεσμα, καθόλου ή μόνο από τυχοδιωκτισμό και σπεκουλαδόρικη διάθεση.

Μια απλή αντιπαραβολή ανάμεσα στον γενικό δείκτη των αμερικανικών τραπεζών (πράσινη γραμμή)-που ανέπτυξε κι αυτός καθοδική τάση πρόσφατα-με τον αντίστοιχο των ευρωπαϊκών αρκεί. Ενώ ο πρώτος το 2013 καθιέρωσε ανοδική τάση μετά τη βουτιά της κρίσης του 2008, ο δεύτερος όχι μόνο δεν έχει ξεπεράσει το πρώτο υψηλό αντίδρασης του 2010, αλλά απέχει ελάχιστα από το να διασπάσει τα χαμηλά όλων αυτών χρόνων, κάτι που σίγουρα θα επιτευχθεί με την μελλούμενη χρεοκοπία της Deutche Bank ή με την αντίστοιχη των ιταλικών τραπεζών που είναι φορτωμένες με τα ομόλογα της χώρας, την ώρα που βαθμολόγησή τους από τις αμαρτωλές εταιρίες αξιολόγησης είναι μόλις μια βαθμίδα πάνω από τα “σκουπίδια” (junk). Πως μπορεί αλήθεια να έχει μακροπρόθεσμο μέλλον το κοινό νόμισμα κάτω από αυτές τις συνθήκες; Για να μπούμε και στο κομμάτι της τεχνικής ανάλυσης στην έκθεσή μας, είνα απλό να δεί κάποιος πως, μετά την κορυφή του 2008 το ευρώ βρίσκεται σε καθοδική πορεία.

EURO FX / US DOLLAR, M, SPOT

To ευρώ έκλεισε τον Οκτώβριο στα 1.1318 από τα 1.1604 του Σεπτεμβρίου, με πτώση περίπου τρείς ποσοστιαίες μονάδες. Όπως θα δείτε στο παραπάνω διάγραμμά μας, η τιμή δοκίμασε την κάτω γραμμή της περιοχής προσφοράς (κόκκινο πλαίσιο) κι απορρίφθηκε βίαια, σπάζοντας καθοδικά τα 1.1553 που είχαμε αναφέρει στην προηγούμενη έκθεσή μας, για να βρεί και πάλι αγοραστές τις πρώτες μέρες του Νοεμβρίου στην περιοχή στήριξης (μπλέ πλαίσιο).

Στο ημερήσιο χρονοδιάγραμμα η ορμή είναι ανοδική ενώ ο κύκλος της τάσης είναι ουδέτερος, δίνοντας μια μικτή εικόνα, ενώ το νόμισμα ταφόπλακα παραμένει πτωτικό τόσο σε εβδομαδιαίο όσο και σε μηνιαίο επίπεδο. Η αντίσταση βρίσκεται στις περιοχές των 1.1490, 1.1630 και 1.1865, ενώ η στήριξη στο εβδομαδιαίο χρονοδιάστημα είναι στα 1.1370 και στο μηνιαίο στα 1.2080, τιμή στην οποία δίνουμε τις μικρότερες πιθανότητες να βρεθεί το ευρώ. Σημείο κλείδί είναι τα 1.1312, κάτω από τα οποία μια πιθανή διάσπαση θα οδηγήσει το ευρώ στα 1.1230.

US DOLLAR FUTURES, M, ICE

Aντίστροφα από το ευρώ, το δολάριο έκλεισε ανοδικά ανεβασμένο λίγο περισσότερο από δυόμιση μονάδες στα 97.12, από τα 95.19 του Σεπτεμβρίου. Τα 96.52 που είχαμε θέσει σαν προϋπόθεση για περαιτέρω άνοδο διαπεράστηκαν, αλλά η ορμή στο ημερήσιο χρονοδιάγραμμα εξασθένησε αρκετά, όπως και η τάση, σημάδι που προμηνύει πιθανή διόρθωση, αφού επίσης η ψυχολογία των επενδυτών έχει ξεπεράσει το όριο της αισιοδοξίας. Όπως έχουμε πει πολλές φορές, οι μηχανισμοί των χρηματοαγορών λειτουργούν αντίθετα από ότι φαντάζεται ο αμέτοχος άνθρωπος. Παραμένει βέβαια δυνατό στο εβδομαδιαίο χρονοδιάγραμμα με ανοδική τάση, όπως και στο μηνιαίο.

Η αντίσταση βρίσκεται στις περιοχές των 96.98, 97.20 και στα 98, πάνω από τα οποία ίσως υπάρξει ανοδικό ξέσπασμα, ενώ η στήριξη στο εβδομαδιαίο είναι στα 95.15 και τα 94.08, κάτω από τα οποία θα ξεκινήσει πιθανά διόρθωση διαρκείας προς τη ζώνη των 93.80 με 93.50.

Με την αμερικάνικη οικονομία να σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, από την εμπιστοσύνη των καταναλωτών ως τους δείκτες ανεργίας, κινδυνεύοντας πια από υπερθέρμανση, μόνο μια μεγάλη πολιτική περιπέτεια μπορεί να εκτροχιάσει το δολάριο αυτή τη στιγμή. Πέρα από τους κινδύνους διχασμού που κρύβουν τα αποτελέσματα των ενδιάμεσων εκλογών για την βουλή των αντιπροσώπων, είναι η υποτιθέμενη εμπορική συμφωνία με την Κίνα που θα ξεδιαλύνει την κατάσταση, τόσο για το δολάριο όσο και για τον χρυσό. Όπως δείξαμε στην έκθεση του Σεπτεμβρίου, οι κινέζοι έχουν “δέσει” την κεντρικά κατευθυνόμενη πορεία του νομίσματός τους με την τιμή του χρυσού σε γιουάν και σε δολάριο. Δεν είναι τυχαίο πως, την πρώτη μέρα της διαπραγμάτευσης του Νοεμβρίου, μόλις υποχώρησε βίαια η ισοτιμία του δολαρίου με το γιουάν, ξέσπασε ανοδικά η τιμή των πολύτιμων μετάλλων.

GOLD FUTURES, M, COMEX

Mε μικτό πρόσημο έκλεισαν τα πολύτιμα μέταλλα, με τον χρυσό στα $1,215 ανεβασμένο κατά περίπου μιάμιση μονάδα και το ασήμι στα $14.28 μειωμένο κατά περίπου τρείς ποσοστιαίες, απόδειξη της πίεσης που υπάρχει στο γεωπολιτικό πεδίο και το χρηματοπιστωτικό σύστημα με την άνοδο των spreads.

Όπως θα δείτε στο διάγραμμα, το plotter μετακίνησε μετά από πολλούς μήνες την ζώνη στήριξης (μπλέ), σημάδι υπογράμμισης της δυναμικής της περιοχής και προσέθεσε μια ακόμη ζώνη αντίστασης (κόκκινο πλαίσιο) που δείχνει πως η μεταβλητότητα θα ανέβει μελλοντικά όσο πηγαίνουμε προς το τέλος της χρονιάς. Η ορμή του χρυσού γύρισε ανοδική στο ημερήσιο χρονοδιάγραμμα, η δύναμη της τάσης όμως παραμένει ουδέτερη, ενώ στα χρονοδιαγράμματα της εβδομάδας και του μήνα, που βλέπετε παραπάνω, συνεχίζει καθοδική. Η στήριξη ξεκινά στα $1,226, με κύρια αυτήν στα $1,216 και δευτερεύουσα στα $1,194.4, ενώ η αντίσταση είναι ισχυρή στη ζώνη ανάμεσα στα $1,236 με $1,250, πάνω από τα οποία θα έχουμε ανοδική τάση στο μεσοπρόθεσμο διάστημα. Τα $1,267 είναι το επόμενο όριο που πρέπει ο χρυσός να κλείσει σε εβδομαδιαίο επίπεδο για να διεκδικήσει τα κομβικά $1,326.

Το γεγονός ότι ο χρυσός προηγείται από το ασήμι, δεν είναι καλό όπως έχουμε πει αρκετές φορές. Αυτή τη στιγμή και τα δύο πολύτιμα μέταλλα βρίσκονται στο κρίσιμο όριο της εβδομαδιαίας αντίστασης, από την οποία έχουν απορριφτεί πολλές φορές ως τώρα. Αν δεν καταφέρουν να την διασπάσουν ανοδικά και να κλείσουν εβδομαδιαία πάνω της, υπάρχουν αρκετές πιθανότητες, να ισχυροποιηθούν οι πωλητές και να δούμε οπισθοχώρηση των τιμών.

SILVER FUTURES, M, COMEX

Το ασήμι βρίσκεται χαμηλότερα κατά περίπου 12% από το κλείσιμο της προηγούμενης χρονιάς στα $17.14, ενώ ο χρυσός μόλις 5% από το αντίστοιχο στα $1,309.3. Ο χρυσός, όπως είδατε στο παραπάνω διάγραμμα, βρήκε στήριξη στην γραμμή που ξεκινά από τα χαμηλά του 2008, ενώ το ασήμι την έχει διαπεράσει καθοδικά. Αυτό κάνει το ασήμι περισσότερο υποτιμημένο σε σχέση με τον χρυσό και μπορεί από τη μια να αποκαλύπτει τους κινδύνους του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, γιατί ακολουθεί τα spreads, από την άλλη παραμένει μια μοναδική επενδυτική ευκαιρία που θα δώσει μεγάλη υπεραξία στους κατόχους του, όταν η μεταξύ τους σχέση σπάσει καθοδικά την περιοχή των 73 ουγκιών ασήμι προς μια χρυσού, από τα 84 περίπου που είναι τώρα. Η προσωπική μας επενδυτική γραμμή στην PMG σε επίπεδο αγορών, βρίσκεται τώρα στην αναλογία 65% ασήμι με 35% χρυσό, για να καταλάβετε πόσο σημαντική είναι η αναμεταξύ τους σχέση στα μελλοντικά κέρδη που θα μας προσφέρουν.

Το ασήμι έχει κι αυτό ανοδική ορμή στο ημερήσιο χρονοδιάγραμμα, με ουδέτερη τάση, ενώ παραμένει σε καθοδική πορεία στο εβδομαδιαίο και μηνιαίο χρονοδιάγραμμα. Η στήριξη ξεκινά στα $14.20, με κομβική σε επίπεδο βδομάδας τη ζώνη $14.06 με $13.96 και θα χρειαστεί ένα μηνιαίο κλείσιμο κάτω από $14.10 για να δούμε χαμηλότερες τιμές. Η αντίσταση βρίσκεται στα $14.44 και τη ζώνη $14.87 με $14.95, από την οποία ένα κλείσιμο υψηλότερα θα μας οδηγήσει προς τα $15.25 και τα $15.65 κι ίσως υψηλότερα προς την περιοχή των $16 ανά ουγκιά.

Για το τέλος της σημερινής μας έκθεσης ένα γράφημα από το Bloomberg με στοιχεία της Pew Research, το οποίο όταν το είδαμε για πρώτη φορά βρεθήκαμε σε αμηχανία και δεν ξέραμε αν πρέπει να βάλουμε τα γέλια ή τα κλάματα. Αποτυπώνει το ποσοστό των ανθρώπων ανά χώρα, που όταν ερωτήθηκαν αν συμφωνούν με την ερώτηση “οι άνθρωποι της χώρας μου δεν είναι τέλειοι, αλλά η κουλτούρα μας είναι ανώτερη από αυτή των άλλων χωρών” απάντησαν θετικά. 89 στους 100 Έλληνες συμφώνησαν. Είναι κι αυτό κάτι…

Υγιαίνετε!