04.03 2018

Mετά τον νομισματικό, αρχίζει κι ο εμπορικός πόλεμος

Όσο κι αν κάποιες φορές μας φαίνονται περίπλοκα τα πράγματα και οι σχέσεις, τόσο, ίσως με την ψυχραιμία που προσφέρει η υπομονή στο πέρασμα του βασιλιά των πάντων, του χρόνου, αποδεικνύονται απλά, χωρίς αυτό να σημαίνει πως, είναι πάντα επιτυχείς οι σκέψεις ή οι υποψίες μας για την τροπή που μπορεί να πάρουν μελλοντικά. Μπορεί να προσπαθούμε να χαράξουμε εναλλακτικές πορείες στην αντιμετώπιση των προβλημάτων προς ευκταίες λύσεις, τα πάντα όμως ξεκινούν από την επιθυμία για μια σωστά δομημένη απόφαση με υπολογισμένο, κατά το δυνατόν, ρίσκο και φυσικά με σκληρή δουλειά, πρόγραμμα, όραμα, επιμονή και ρεαλισμό στον διαρκή έλεγχο του πλάνου ή τις τυχόν αλλαγές που χρειάζεται με την εμφάνιση νέων στοιχείων.

Αν οι πολιτικοί τιμούσαν την δέσμευση της ορκωμοσίας τους, να υπερασπίζουν το κράτος, το σύνταγμα και το συμφέρον των πολιτών που τους ψήφισαν, αντί να ξοδεύουν το πολιτικό τους κεφάλαιο αποκλειστικά και μόνο προς το δικό τους συμφέρον, η παραπάνω, απλοϊκή, ροή δράσης, θα αρκούσε και μόνο για να εξασφαλίζει ένα βιώσιμο παρών κι ίσως ένα ανθηρών μέλλον σε όλους τους ανθρώπους. Αν οι πολιτικοί ήθελαν να εξαφανίσουν τον ακραιφνή εξτρεμισμό που γιγαντώνεται, θα έλυναν τα προβλήματα πριν γίνουν χιονοστιβάδες αντί να προσβάλουν την νοημοσύνη των πολιτών. Αν πράγματι ήθελαν να βελτιώσουν την οικονομική ανισότητα προς τα ασθενέστερα στρώματα, θα φρόντιζαν από πριν να μελετούν τις νομολογίες που υπογράφουν ή να αρνούνται να τις ψηφίσουν αν παρέκκλιναν από το σύνταγμα της χώρας. Αν τέλος δεν βασίζονταν στο να εξυπηρετούν την πελατειακή τους βάση και τα ειδικά συμφέροντα των “χορηγών” τους, ίσως να είχαν αντιληφθεί ότι δεν λειτουργούν στην δημοκρατία, αλλά στην ολιγαρχία, με δεκάδες ιστορικά στιγμιότυπα, διαθέσιμα εύκολα στον καθέναν μας για να διαπιστώσει με ποιο τρόπο η αρχέγονη δύναμη της εντροπίας ανατρέπει τις καταστάσεις που εκτροχιάζονται, όπως συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην παγκόσμια πολιτική σκηνή.

Βρισκόμαστε μάλλον στο τελευταίο σταυροδρόμι πριν το γκρεμό. Η ανυπαρξία κι η υστεροβουλία της πολιτικής μπροστά στο ίδιον συμφέρον και το μεγάλο κεφάλαιο επέτρεψε τις τρεις τελευταίες δεκαετίες την διόγκωση του αυταρχικού καπιταλισμού, ενώ η πλήρης απουσία δημοσιονομικής στρατηγικής επέτρεψε με την σειρά της ή μάλλον επέβαλε να δοκιμάσουν οι κεντρικές τράπεζες την τελευταία δυνατή λύση. Να παραφουσκώσουν το σύστημα με $17 τρισεκατομμύρια φρεσκοτυπωμένου λογιστικού χρήματος προκειμένου να ανακάμψει η οικονομία μετά την κρίση του 2008, πράγμα που δεν συνέβη και δεν θα συμβεί, όπως δείξαμε στο δεύτερο μέρος της προηγούμενης έκθεσής μας. Αποτέλεσμα; H πλήρης πόλωση του συστήματος μέσω του νομισματικού πολέμου, οι εξτρεμιστικές τάσεις προς τα άκρα και η διαίρεση με το σπάσιμο του κοινωνικού ιστού, με μια παγκόσμια οικονομία που επιβραβεύει εκθετικά το 1% σε βάρος των υπολοίπων. Κερασάκι στην τούρτα ο απομονωτισμός, ο προστατευτισμός και βέβαια ο εμπορικός πόλεμος που μόλις ανέβηκε σε πρωταγωνιστικό επίπεδο με την εξαγγελία του κου Trump για ταρίφες στο ατσάλι κατά 25% και στο αλουμίνιο κατά 10%, σαν πρόγευμα του τι θα ακολουθήσει. Για αρχή, δείτε την αντίδραση των αμερικάνικων μετοχών σε μια ανάλογη, αποτυχημένη, προσπάθεια επιβολής προστατευτικών μέτρων, με την νομολογία τότε των Smoot Hawley.

Για να τοποθετήσουμε το σημερινό στίγμα στον χάρτη, θα χρειαστεί να επιστρέψουμε στο πρώτο τρίμηνο της προηγούμενης χρονιάς, όταν ακόμη ψηλαφούσαμε τις εξαγγελίες του νεοεκλεγέντος αμερικανού προέδρου και ζυγίζαμε τις πιθανότητες σχετικά με το αν θα κάνει πράξη τις προεκλογικές του δεσμεύσεις, αναφέροντας τους προβληματισμούς μας από την πρώτη βδομάδα του Ιανουαρίου της προηγούμενης χρονιάς:

“Θα κάνει πράξη ο κος Trump τις απειλές του για επιβολή δασμών και ταριφών στα εισαγόμενα από την Κίνα προϊόντα στην χώρα του; Κανείς δεν μπορεί να ξέρει, αν και η επείγουσα επίσκεψη του αρχηγού των γερακιών κου Kissinger στο Πεκίνο, όπως αναφέραμε στην προηγούμενη έκθεσή μας, είναι μια υπογράμμιση πως αρχίζουν να εμπλέκονται τα ανώτερα κλιμάκια της σκιώδους εξουσίας. Στην περίπτωση που οι Η.Π.Α. βρεθούν σε συμφωνία με την Ρωσία, δεδομένης της δημόσια εκφρασμένης αλληλοεκτίμησης ανάμεσα στους προέδρους Trump και Putin, ίσως οι πιέσεις προς την Κίνα να ενταθούν.

Ταυτόγχρονα όμως, κάτι τέτοιο θα σημαίνει πως πάρθηκε η υποστήριξη από τις αμερικανικές αρχές για την πρωτοκαθεδρία της Γερμανίας στην Ευρώπη. Δεν είναι τυχαίο πως τον τελευταίο καιρό όλο και περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αρχίζουν να αναθεωρούν την στάση τους για επιβολή νέων κυρώσεων στην Ρωσία. Η εκεχειρία που πέτυχε η Ρωσία μαζί με το Ιράν και την Τουρκία στο μέτωπο της Συρίας, αλλάζει όλο το παιχνίδι. Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις γνωρίζουν πως, αν διαλέξει η Γερμανία, μετά την φυγή της Μ. Βρετανίας, να στραφεί σε έναν κλειστότερο ευρωπαϊκό κεντρικό πυρήνα, θα μείνουν ανυπεράσπιστες με τον μόνιμο φόβο εισβολής της ρωσικής αρκούδας στο προσκέφαλο τους.

Αν η Γερμανία πάλι, πιεζόμενη από την επερχόμενη υπό όρους δημοσιονομική ένωση των μελών της Ευρωζώνης το 2018, διαλέξει τελικά να φύγει από το ευρώ, αρνούμενη το κόστος συντήρησης της ένωσης και επιστρέψει σε ένα νέο, υπερτιμημένο μάρκο, προφανώς ολόκληρο το οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως και το ευρώ, θα καταρρεύσουν μέσα σε μια νύχτα, μαζί με τις χρεωκοπημένες τράπεζες της Γηραιάς ηπείρου. Όχι μόνο αυτές όμως, αφού από τα στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν πρόσφατα δείχνουν τις μεγάλες αμερικάνικες τράπεζες εκτεθειμένες με περίπου $2 τρισεκατομύρια στον τραπεζικό κλάδο της Ευρώπης!

Μένει να φανεί με ποιόν τρόπο ακριβώς η ΕΚΤ θα αντιμετωπίσει την πολλά υποσχόμενη, σύμφωνα με τα λόγια της, άνοδο του πληθωρισμού, για την οποία θυσιάστηκε το μέλλον από τις επόμενες γενιές των Ευρωπαίων. Οι δηλώσεις των αξιωματούχων της γερμανικής κυβέρνησης και της Budensbank, της γερμανικής κεντρικής τράπεζας, καλούν τον κο Draghi εδώ και πολύ καιρό να σταματήσει την ποσοτική χαλάρωση QE. Κι ο λόγος δεν είναι άλλος από αυτόν που φαίνεται στο γράφημα του Bloomberg. Ο πληθωρισμός στην Γερμανία ανεβαίνει πολύ γρηγορότερα από τα υπόλοιπα κράτη μέλη, φτάνοντας στο 1.7% τον μήνα που μας πέρασε.”

Δύο μόλις εβδομάδες από τότε, με αφορμή την επίσκεψη του κου Trump στο φόρουμ του Davos, παρατηρήσαμε στην τρίτη εβδομαδιαία έκθεση του προηγούμενου Ιανουαρίου πως, η τάση του απομονωτισμού ελλόχευε και μάλλον έμοιαζε μονόδρομος με την πτώση του παγκόσμιου εμπορίου, δείχνοντας ότι το έδαφος ήταν ήδη στρωμένο για τα προαναγγελθέντα μέτρα του νέου αμερικανού προέδρου:

“Στο διάγραμμα φαίνεται η σχέση του διεθνούς εμπορίου (πράσινη γραμμή) με τον μέσο όρο από τις ταρίφες πάνω στις εισαγωγές που υπάρχουν παγκόσμια. Με την υποχώρηση του όγκου πωλήσεων στο εμπόριο διεθνώς – στο διάγραμμα είναι αντεστραμμένη η γραμμή που δείχνει το παγκόσμιο εμπόριο- εμφανώς θα αρχίσει να ανεβαίνει και ο μέσος όρος από τις ταρίφες των δασμών. Ούτε αυτό όμως είναι καινούργιο στοιχείο. Είναι γνωστό με βάση την ιστορία ότι πάντα μετά από τον νομισματικό πόλεμο ακολουθεί αυτός του εμπορίου.

Είχαμε επισημάνει στα μέσα Νοεμβρίου, με βάση αυτό το γράφημα ότι η διεθνής νομολογία σε ότι αφορά στο εμπόριο έτεινε προς τον προστατευτισμό, ειδικά από τις αρχές του 2015 και μετά. Ο λόγος, σχετικά απλός:

“Η αναλογία του παγκοσμίου εμπορίου ως προς το ακαθάριστο προϊόν, έχει ήδη κορυφωθεί και αρχίζει να πέφτει. Στην περίπτωση δε που η φετινή ή η επόμενη χρονιά καταλήξουν σε μικρότερο ποσοστό από αυτό του 2010, η πτώση δυνητικά μπορεί να φτάσει στα επίπεδα της δεκαετίας του ’80.”

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο από αυτήν την στρατηγική; Το παραπάνω διάγραμμα δείχνει ότι οι πρώτες χώρες που θα πληγούν, είναι αυτές με τις μεγαλύτερες εξαγωγές προς τις Η.Π.Α.. Το Μεξικό, ο Καναδάς και η Ασία με επίκεντρο το Hong Kong και την Σιγκαπούρη, τους δύο βασικούς εμπορικούς κόμβους της Κίνας δηλαδή. Δυστυχώς, μοιάζει για την ώρα, η σύγκρουση με την Κίνα να είναι αναπόφευκτη.”

Παρόλο που οι εισαγωγές αλουμινίου και ατσαλιού στις Η.Π.Α. είναι λιγότερο από 1% των παγκόσμιων εξαγωγών όλων των προϊόντων σε αξία, τουλάχιστον με τα στοιχεία του 2016, είναι σίγουρο πως, οι εμπορικοί εταίροι των Η.Π.Α. θα αντεπιτεθούν. Και σίγουρα με σοβαρότερο τρόπο από αυτόν του κου Γιούνκερ με την ανακοίνωσή του ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα επιβάλει δασμούς στις εισαγωγές ενός κατασκευαστή μοτοσυκλετών, μιας εταιρίας που παράγει μπλου τζινς και περίφημου αμερικάνικου bourbon, κάνοντας το οικονομικό twitter να βουλιάξει από τα ειρωνικά σχόλια εναντίον του.

Είναι όμως η Κίνα πράγματι ο κύριος στόχος στις ταρίφες για το ατσάλι, στην ανάγκη των Η.Π.Α. να της απαγορεύσουν την εμπορική πρωτοκαθεδρία και τον έλεγχο των πάμπλουτων ενεργειακών πηγών της Νότιας Θάλασσας; Πρώτον, το αμερικανικό επιτελείο ανακοίνωσε πως θα είναι κατά περίπτωση η εφαρμογή των ταριφών, καλώντας σε συμμόρφωση όσους εμπορικούς εταίρους της πολεμικής υπερδύναμης αυξάνουν το εμπορικό της έλλειμμα, ευνόητα υπονοώντας ότι είναι σε γνώση της πως χειραγωγούν τα νομίσματά τους, όπως ο κος Trump έχει αναφερθεί για την Γερμανία. Δεύτερον, όπως είδατε στα παραπάνω γραφήματα, οι εισαγωγές της Κίνας έχουν μόλις την ενδέκατη θέση στο ατσάλι και την έβδομη στο αλουμίνιο. Προηγούνται στο πρώτο, οι δύο γείτονες της Nafta, το Μεξικό και ο Καναδάς, κι ακολουθούν η Βραζιλία, η Ν.Κορέα, η Τουρκία και βέβαια η Ρωσία, της οποίας, εκτός από την ενέργεια, το ατσάλι είναι δομικό στοιχείο της οικονομίας της. Τέλος, η Γερμανία με την ισχυρή αυτοκινητοβιομηχανία της, η οποία δεν είναι απλώς δομικό στοιχείο στην οικονομία της, αλλά κυριολεκτικά ο βασικός της πυλώνας που θα βρεθεί σε μια επιπλέον πίεση, όπως φάνηκε και από την μαζική πώληση στις μετοχές των κατασκευαστών την Παρασκευή, αφού θα ανέβει κατά πολύ ένα από τα βασικά τους κόστη.

Με ένα σμπάρο, πολλά τρυγόνια, λοιπόν, αλλά εμείς θα εστιάσουμε τις γεωστρατηγικές μας υποψίες μας, εκτός από το προφανές της Ρωσίας και της Τουρκίας, σε ένα άλλο αυτή τη στιγμή, όχι τόσο δυνατό όσο θέλει να φαίνεται. όπως αναφέραμε την πρώτη βδομάδα του περυσινού Φεβρουαρίου, με τίτλο “Γερμανία και ΕΕ ο επόμενος στόχος του Τράμπ”:

“Η Γερμανία ήταν στο στόχαστρο της υπερδύναμης φυσικά πολύ πριν από τις τελευταίες δηλώσεις του κου Trump, αποδεικνύοντας πως η σκιώδης εξουσία δεν πηγαίνει απαραίτητα με το χρώμα από τις κουρτίνες του οβάλ γραφείου που αλλάζει ανά προεδρία. Η υποψία μας, σχετικά με το σκάνδαλο της Volkswagen, όταν γράφαμε τον Σεπτέμβριο του 2015 ήταν: “…μήπως είναι μια έρευνα των αμερικανικών αρχών για τις Γερμανικές βιομηχανίες αυτοκινήτων;”

Αποδείχτηκε σωστή μεν, αλλά μετρίου βεληνεκούς σε σχέση με αυτό που συμβαίνει σήμερα. Μετά το Μεξικό, που αναφέραμε στην προηγούμενη έκθεσή μας, η Γερμανία μπήκε πάλι γερά στο στόχαστρο της νέας αμερικάνικης προεδρίας. Αν έψαχνε η κα Merkel έναν δυνατό αντίπαλο για τις επερχόμενες γερμανικές εκλογές, τον βρήκε στο πρόσωπο του πρώην προέδρου του ανυπόστατου ευρωκοινοβουλίου, κου Schultz, o oποίος μάλλον θα υποστηριχτεί από τον κο Trump, αν η καγκελάριος δεν ενδώσει στα απαιτούμενα του Λευκού Οίκου που συνοψίζονται στην απλή λογική “μειώστε το έλλειμμα συναλλαγών μας, αλλιώς…”. Οι χώρες στόχοι των Η.Π.Α., φαίνονται με μια ματιά στο γράφημα με το διμερές εμπορικό ισοζύγιο τους. Δεν είναι τυχαία η επίσημη προσέγγιση για απευθείας εμπορική συνεργασία μεταξύ της υπερδύναμης και της Μ.Βρετανίας. Αποβλέπει στην διαμέλιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της περαιτέρω πίεσης προς την Γερμανία. Φαίνεται πως, αν το επεκτατικό δόγμα της υπερδύναμης τις προηγούμενες δεκαετίες ήθελε μια ενωμένη Ευρώπη, το φρέσκο μείγμα στρατηγικής του προστατευτισμού και του εθνικισμού, κάτω από το πρίσμα της πολυπολικότητας των μεγάλων δυνάμεων, μάλλον ποντάρει στον διχασμό και την διαίρεση, όπως συμβαίνει και στα ενδότερα των Η.Π.Α πια.”

Με μια ματιά στο παραπάνω γράφημα, αποδεικνύεται πως, εκτός από την αύξηση στο εργοσταστιακό κόστος των κατασκευαστών αυτοκινήτων, η Γερμανία έχει το μεγαλύτερο εργατικό δυναμικό στον τομέα της βιομηχανίας του ατσαλιού, στο οποίο έφτασε ή ώρα να αποδοθούν επιτέλους αυξήσεις σύμφωνα με τις εξαγγελίες των μεγάλων γερμανικών κομμάτων και κυρίως του συνασπισμού της κας Merkel με τους σοσιαλοδημοκράτες του SPD. Το αποτέλεσμα από τις εκλογές των τελευταίων για την επικύρωση του συνασπισμού θα το γνωρίζουμε σήμερα, έχοντας πια ως βεβαιότητα την άνοδο του AFD, αφού σύμφωνα με έρευνα της Bild η πρόθεση ψήφου στους ακροδεξιούς φτάνει στο 16%, ενώ φαίνεται ταυτόγχρονη καταρράκωση στο ποσοστό αποδοχής της κας Merkel, όπως αναφέραμε ότι θα συμβεί στο πρώτο μέρος της προηγούμενης έκθεσής μας.

Θα αντέξει η Γερμανία μια τέτοια ασύμμετρη επίθεση, την ώρα που πιεζόμενη από το διεθνές περιβάλλον αλλά και από για δύο δεκαετίες χωρίς σοβαρές αυξήσεις εργατικό δυναμικό της, αναγκάζεται να προχωρήσει σε δημοσιονομική προσαρμογή μειώνοντας κατ’ ουσίαν το υπερβάλλον εμπορικό της ισοζύγιο; Όπως έχουμε γράψει στην αναφορά μας για τον επικείμενο εμπορικό πόλεμο των Η.Π.Α. με την Κίνα, μαζί με μια από τις πολλές ευκαιρίες που είχε η πατρίδα μας να ανασάνει, η Γερμανία δεν είναι τόσο δυνατή όσο φαίνεται:

“Η Γερμανία, όσο και να φαίνεται απίθανο σε κάποιους, δεν είναι τόσο δυνατή όσο παρουσιάζεται καταδυναστεύοντας και καταληστεύοντας τους υπόλοιπους λαούς της Ευρώπης με θύματα κυρίως την Κύπρο και την Ελλάδα. Τόσο τα δημοσιονομικά της όσο και η πιθανή κατάρρευση της Deutche Βank, καθώς και όλων των υπόλοιπων εκτεθειμένων σε στοιχήματα παραγώγων τραπεζών της, την έχουν βάλει στο μάτι του κυκλώνα μπροστά σε μια νέα τάξη πραγμάτων, όπως αυτή διαμορφώνεται πολυπολικά και όχι πια με αποκλειστικό κύριο πρωταγωνιστή τις Η.Π.Α.

Βάζοντας στο μείγμα το αποτέλεσμα του ιταλικού δημοψηφίσματος και την πιθανότητα αποχώρησης της Ιταλίας από την Ευρωζώνη, η Γερμανία ως τελικός εγγυητής της ΕΕ, βρίσκεται κατά την γνώμη μας σε αρκετά δεινή θέση, η οποία θα χειροτερέψει σαφώς με μια ενδεχόμενη αποτυχία της κας Merkel στις εκλογές για την προεδρία της επόμενης χρονιάς. Είναι ακριβώς τέτοια η θέση της Ιταλίας και της Ευρωζώνης αυτή τη στιγμή, που οφείλει η χώρα μας να την εκμεταλλευτεί πλήρως μετά την αδυσώπητη κρίση στην οποία περιήλθε, τόσο από λάθη όλων ανεξαιρέτως των ελληνικών κυβερνήσεων που ακολούθησαν από την πτώση της χούντας ως σήμερα, όσο και από “λάθη” της Τρόικας και του ΔΝΤ. Η ΕΕ είναι πιο ευάλωτη από ποτέ κι αν και τώρα οι ελληνικές αρχές, όποιες κι αν είναι αυτές, δεν καταφέρουν να πετύχουν την διαγραφή του χρέους κι ειδικά αυτού που προστέθηκε εκθετικά από τους λαθεμένους συντελεστές των θεσμών, το μέλλον των επόμενων γενιών στην χώρα μας δεν υπάρχει καμία περίπτωση να μην είναι ζοφερό.”

Το παραπάνω γράφημα, δείχνει τις απαιτήσεις της Γερμανίας από το ευρωπαϊκό σύστημα συναλλαγών και εκκαθάρισης έναντι των υπόλοιπων κρατών, το Target 2, να έχουν ξεπεράσει τα $800 δισεκατομμύρια, από την προηγούμενη αναφορά μας σε αυτό. Χρήματα που μεταφέρονται από άλλα μέλη της ζώνης του ευρώ μέσω των αντίστοιχων κεντρικών τραπεζών στη Γερμανία και τα οποία θα χαθούν από αυτήν σε μια νύχτα για την Γερμανία από όποια χώρα αποχωρήσει από την Ευρωζώνη, ενεργοποιώντας αυτονόητα το ντόμινο της μετάδοσης. Όπως για παράδειγμα η, επίσης, χρεοκοπημένη Ιταλία, αν τυχόν το αποτέλεσμα των σημερινών εκλογών πριμοδοτήσει τα αντιευρωπαϊκά κόμματα που έχουν στην ατζέντα τους την ανάσταση της λιρέτας, αφού η Ιταλία, όπως και η Ισπανία, δεν έπεσαν στο δολοφονικό λάθος του PSI, όπως η πατρίδα μας, που κατάντησε αποικία της Γερμανίας. Από τον Δεκέμβριο του 2016:

“Η Ιταλία, ο μεγάλος ασθενής της Ευρωζώνης, βγήκε επιτέλους στο προσκήνιο, αφήνοντας ρημαγμένες στην κυριολεξία την Ελλάδα και την Κύπρο που προηγήθηκαν για να μαρκάρουν την τραπεζική κρίσης της Ευρώπης. Από την ώρα που δεν αντιμετωπίστηκε ως τέτοια εξ αρχής, η τραπεζική ακολούθησε την φυσιολογική της πορεία και εξελίχθηκε σε κρίση κρατικού χρέους. Με $2.4 τρισεκατομύρια και ποσοστό τουλάχιστον 130% χρέους ως προς το εθνικό προϊόν της, η Ιταλία με χρεωκοπημένες τις τράπεζές της, είναι σχεδόν αδύνατον να διασωθεί, χωρίς να φτωχοποιηθούν οι πολίτες της και να θυσιαστούν οι επόμενες γενιές, όπως έγινε και στην χώρα μας.

Μετά την απόλυτα σύννομη άρνηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να συμβάλει στην βοήθεια για το σώσιμο της Monte Paschi, η μόνη λύση που απομένει είναι να εγγυηθεί το ιταλικό δημόσιο για τις προβληματικές τράπεζες της χώρας, στο μέτρο που επιτρέπουν οι κανόνες της ΕΕ. Τι θα γίνει όμως με το κομμάτι του χρέους που βρίσκεται διασπαρμένο στις υπόλοιπες χώρες; Στο γράφημα των FT που ακολουθεί φαίνεται πως για παράδειγμα η Γαλλία είναι εκτεθειμένη κατά $334 δισεκατομύρια σε ιταλικά ομόλογα. Τι θα γίνει με αυτό;”

Την απάντηση την πήραμε από τον ίδιο τον κο Draghi και τον χειρισμό του αργότερα με τις χρεοκοπημένες ιταλικές τράπεζες Veneto Banca και Banca Popolare di Vivenza που φαίνεται πως, ερμηνεύει την ευρωπαϊκή συνθήκη διάσωσης τραπεζών BRRD κατά το δοκούν, όπως έκανε και με το κλείσιμο των ελληνικών τραπεζών αλλά και με την άρνησή του να συμπεριλάβει τα ελληνικά ομόλογα στο πρόγραμμα ποσοσοτικής χαλάρωσης QE μαζί με όλα τα υπόλοιπα κρατικά ομόλογα της Ευρωζώνης. Φαίνεται όμως ότι έχει άλλη διάθεση για το ιταλικό χρέος, το οποίο όπως θα δείτε στο διάγραμμα που ακολουθεί, αγοράζει σωρηδόν μέσω της κεντρικής τράπεζας της Ιταλίας τα τέσσερα τελευταία χρόνια, κι αυτός είναι ο μοναδικός λόγος που η συμπαθέστατη και πανέμορφη χώρα δεν έχει χρεοκοπήσει ακόμη. Παρόλες αυτές τις ενέσεις όμως, οι ιταλικές τράπεζες συνεχίζουν ακάθεκτες να βρίσκονται εκτεθειμένες στο ιταλικό χρέος όπως πριν το ξεκίνημα της κρίσης, κυρίως λόγω κερδοσκοπίας, αφού υπάρχει πάντα η ΕΚΤ στο τέλος της γραμμής να τα αγοράζει αλλά κι επειδή ακόμη και οι πέτρες γνωρίζουν πόσο επικίνδυνα είναι, αν τυχόν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σταματήσει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων στο τελευταίο τρίμηνο της χρονιάς, όπως διατείνεται.

Αυτό φυσικά θα είναι και το πρόβλημα που θα καλεστούν να διαχειριστούν οι κερδισμένοι των Ιταλικών εκλογών,που από ότι φαίνεται ως τώρα, θα είναι το κόμμα του κου Burlusconi και αυτό του Beppe Grillo, αλλά και ο συνασπισμός που τυχόν θα προκύψει σήμερα ανάμεσα στην κα Merkel και τους σοσιαλοδημοκράτες του SPD, τις σκέψεις για τον οποίον αναφέραμε συνολικά τον προηγούμενο Οκτώβριο.

Είδαμε όμως στο δεύτερο κομμάτι της προηγούμενης έκθεσής μας πως, αρχίζει να μπαίνει στο κάδρο και το αμερικάνικο χρέος με την άνοδο των επιτοκίων και τα εξωπραγματικά έξοδα άμυνας και υποδομών της κυβέρνησης του κου Trump. Όπως έχουμε ξαναπεί αρκετές φορές, το κρατικό χρέος δεν είναι μόνο κομβική υπόθεση για το νόμισμα της κάθε χώρας αλλά συνολικά για όλη την οικονομία γιατί υποθηκεύεται και χρησιμοποιείται ως εχέγγυο για επενδύσεις. Κρατήστε υπόψιν σας ότι, όπως δείχνει το επόμενο γράφημα, με στοιχεία του CBO, το αμερικάνικο χρέος θα ανέβει από τα $20 τρισεκατομμύρια που είναι περίπου τώρα, στα $28 μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια, την ώρα που η FED, η αμερικανική ιδιωτική κεντρική τράπεζα, έχει ανακοινώσει ότι δεν θα επανεπενδύσει τα κέρδη της από την πώληση των ομολόγων που αγόραζε από το 2008 ως πέρυσι για να στηρίξει την παγκόσμια οικονομία.

Υπάρχει περίπτωση τα ξένα κράτη, στην αντεπίθεση τους απέναντι έστω στο πρόγευμα του εμπορικού πολέμου, να μειώσουν τις αγορές αμερικανικών ομολόγων ή να πουλήσουν μέρος από αυτά κατέχουν, μια και αυτά είναι το μέσο μέσω του οποίου ανακυκλώνουν το πλεονασματικά δολάρια τους απέναντι στο μόνιμο έλλειμμα των Η.Π.Α.; Κανείς δεν ξέρει, αν και η λογική λέει πως, όταν η Κίνα και η Ιαπωνία κατέχουν πάνω από $1 τρις αμερικανικών ομολόγων θα είναι σε βάρος τους αν οι μαζικές πωλήσεις τους ρίξουν την αξία των αμερικανικών ομολόγων. Αν όμως μιλάμε για την περίπτωση έκδοσης, όπως θα δούμε στο επόμενο γράφημα, επιπλέον των $8 τρισεκατομμυρίων φρέσκου αμερικάνικου χρέους μέσα στην επόμενη δεκαετία, θα χρειαστούν “γερά χέρια” να σηκώσουν αυτό το επικίνδυνο βάρος. Πόσο από αυτό μπορούν να σηκώσουν επενδυτές και ιδιωτικά θεσμικά ιδρύματα, ειδικά στην περίπτωση που τα επιτόκια συνεχίζουν να ανεβαίνουν ρίχνοντας την αξία των ομολόγων, από την ώρα που θα μειωθούν έστω οι ποσότητες που αγοράζουν τα ξένα κράτη; Όταν λέμε πως, θα κληθούν και πάλι οι αμερικάνοι φορολογούμενοι μέσω της FED, να σώσουν την κατάσταση μέσα σε μια βαθιά διχασμένη αμερικανική κοινωνία, ίσως θα πρέπει να κρατήσετε αυτή την σκέψη μας σε καλή θέση. Όπως η ΕΚΤ κρατάει την Ευρώπη στα χέρια της αυτή τη στιγμή, το ίδιο κάνει η BOJ για την Ιαπωνία και η BOE για την Μ.Βρετανία. Μόνο που η FED, κρατούσε στα δικά της όλη την οικουμένη, ως τώρα, λόγω του δολαρίου. Μένει να δούμε αν αντέξει να ξανακρατήσει όλο τον κόσμο στα χέρια της. Εμείς πάντως, έχουμε ποντάρει πως δεν θα τα καταφέρει…

Όπως θα δείτε στο διάγραμμά μας που ακολουθεί, από την ώρα της πρώτης αύξησης των βασικών επιτοκίων της FED το 2016 (κόκκινη γραμμή) οι μεσιτικοί δείκτες των Η.Π.Α. τόσο των εμπορικών ακινήτων (μπλε), αλλά και του συνόλου (μαύρη), όπως κι αυτός των ενυπόθηκων δανείων (πράσινη, Mortgage Backed Securities), άρχισαν να κατακρημνίζονται από τις τεράστιες πωλήσεις των αντίστοιχων πάγιων οικονομικών οχημάτων.

[+] click images to enlarge

Μια ανάλογη αντίδραση έχουμε και στην σχέση του αμερικάνικου χρέους με τον χρηματιστηριακό δείκτη Dow Jones Industrials στο διάγραμμά μας που ακολουθεί, αφού ο λόγος τους (πράσινη γραμμή) βρίσκεται αυτή την στιγμή στην περιοχή που ξέσπασε η κρίση του 2008, προμηνύοντας ανοδική κίνηση από την περιοχή στήριξης (μπλε πλαίσιο), ενώ το αμερικάνικο χρέος (μπλε γραμμή) ανεβαίνει και θα συνεχίσει να ανεβαίνει όπως είδαμε στην πρόβλεψη του CBO (Congressional Budget Office), στο παραπάνω γράφημα.

Μετά από όλα αυτά, δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το παρακάτω διάγραμμα από την FED, το οποίο καταγράφει τον εσωτερικό δανεισμό ανάμεσα στα τραπεζικά ιδρύματα, ο οποίος βρίσκεται στα χαμηλά των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών; Για ποιόν λόγο δεν εμπιστεύονται άραγε η μία την άλλη για να προχωρήσουν στις καθιερωμένες αναμεταξύ τους συναλλαγές; Κι αν είναι έτσι, ποιος θα τρέξει να σώσει την κατάσταση στο παραμικρό στραβοπάτημα που είναι γραφτό να συμβεί; Η FED και οι αμερικάνοι φορολογούμενοι είναι η απάντηση, όπως ακριβώς συνέβη και στην κρίση του 2008 που κατέγραψε και τα υψηλά του δείκτη, όταν όλοι ήταν πεπεισμένοι ότι η οικονομία πετάει στα ουράνια.

Πριν περάσουμε στο κομμάτι τεχνικής ανάλυσης της έκθεσής μας κι αφού είδαμε στην αρχή της έκθεσης τι έγινε το 1930, ας ρίξουμε μια ματιά να δούμε τι έγινε το 2002, την τελευταία φορά που οι Η.Π.Α. στην προεδρία του George W. Bush εφάρμοσε προστατευτικές τακτικές κι επέβαλε ταρίφες στους εμπορικούς της εταίρους. Η ανακοίνωση (κάθετο ορθογώνιο) στην αρχή του διαγράμματος αριστερά, πυροδότησε άμεση πτώση του δολαρίου (πράσινη γραμμή) καθώς και του χρηματιστηριακού δείκτη Dow Jones Industrials (μπλε), ενώ ο χρυσός (κίτρινη) ξεκίνησε την γνωστή σε όλους μας εκπληκτική άνοδό του που διάρκεσε ως τα υψηλά του 2011. Το κραχ του 2008, τον βρήκε μεν για σύντομο χρονικό διάστημα να ακολουθεί τον Dow Jones καθοδικά, αλλά κράτησε το μεγαλύτερο κομμάτι της αξίας του και συνέχισε πρώτος την εκθετική σχεδόν άνοδό του αποδεικνύοντας και στους περισσότερο δύσπιστους ότι όταν τα πράγματα σοβαρεύουν, τα πολύτιμα μέταλλα παραμένουν το μοναδικό καταφύγιο ασφαλείας.

Το δολάριο, το μηνιαίο διάγραμμα του οποίου ακολουθεί, έκλεισε ανοδικά τον μήνα στα 90.61 από τα 89.13 του Ιανουαρίου με αύξηση περίπου 2.7%, βρίσκοντας αγοραστές ακριβώς στην περιοχή στήριξης που έχουμε σημάνει (μπλε πλαίσιο) και την καθοδική γραμμή τάσης από τα υψηλά του 2002 που είχε διασπάσει ανοδικά πριν τέσσερα χρόνια, όπως είχαμε προϊδεάσει ότι μπορεί να συμβεί στην προηγούμενη έκθεσή μας. Δεν διέσπασε ανοδικά τα 92.64 που είχαμε θέσει ως προϋπόθεση για ολοκλήρωση της αναστροφής, αλλά δείχνει ότι μετριάστηκε, για την ώρα η ορμή (momentum) της καθοδικής τάσης, αφού ανέπτυξε ανοδική τάση σε ημερήσιο χρονοδιάγραμμα. Το όριο για μια τέτοια κίνηση ξεσπάσματος ανέβηκε στα 94.22, ενώ η πρώτη σοβαρή αντίσταση βρίσκεται στα 90.70 με την στήριξη στα 87.91, σε επίπεδο εβδομαδιαίου κλεισίματος. Η τάση παραμένει καθοδική σε εβδομαδιαίο και μηνιαίο επίπεδο και μόνο ένα κλείσιμο μήνα κάτω από τα 88.95 θα αυξήσει τις πιθανότητες για μεγαλύτερη διόρθωση με τα 87.62 να σηματοδοτούν την τελευταία κομβική άμυνα για όσους πιστεύουν σε μελλοντική άνοδο.

US DOLLAR FUTURES, M, ICE

Aντίθετα από το δολάριο, το ευρώ έκλεισε καθοδικά στα 1.2197 τον μήνα, από τα 1.2414 του Ιανουαρίου, με πτώση περίπου τριών ποσοστιαίων μονάδων από τα υψηλά, βρίσκοντας αγοραστές στην κομβική περιοχή των 1.2187 που είχαμε αναφέρει κι εκπληρώνοντας και τα δύο κριτήρια που θέσαμε στην προηγούμενη έκθεσή μας, για να έχουμε αυξημένες πιθανότητες συμπλήρωσης της αναστροφής, αυτό της δοκιμής των υψηλών στα 1.2570:

“Με το κλείσιμο του μήνα στα 1.2414 δεν μπορούμε να δηλώσουμε με αρκετές πιθανότητες την αναστροφή του, παρόλο που βρίσκεται μέσα στην ζώνη προσφοράς (κόκκινο πλαίσιο). Θα χρειαστεί ακόμη ένα εβδομαδιαίο κλείσιμο κάτω από τα 1.2532 για μεγαλύτερη σιγουριά, ή ακόμη μια αποτυχημένη προσπάθεια διάσπασης της αντίστασης των 1.2570 για κάτι τέτοιο, παρόλες τις θηριώδεις short θέσεις του “έξυπνου χρήματος” των commercials που ποντάρουν σε χαμηλότερες τιμές μελλοντικά και συνήθως δεν κάνουν λάθος.

Ο Φεβρουάριος είναι υποψήφιος να παράξει την αντιστροφή, αφού συμπληρώνεται ο μεσοπρόθεσμος κύκλος, αλλά ακόμη τόσο σε ημερήσιο επίπεδο που η ορμή είναι θετική και η τάση ουδέτερη, όσο και σε εβδομαδιαίο και μηνιαίο επίπεδο που η τάση και η ορμή είναι ανοδικές, θα χρειαστεί υπομονή σε όσους βλέπουν το ευρώ για χαμηλότερες τιμές μελλοντικά. Εκτός από την αντίσταση που προαναφέραμε, υπάρχει κι αυτή των 1.2770 που δίνουμε ελάχιστες πιθανότητες, ενώ οι στηρίξεις βρίσκονται στα 1.2335, 1.2214 και 1.2187 με κύρια την τελευταία.”

Για να ολοκληρωθεί τώρα η αναστροφή χρειαζόμαστε ένα εβδομαδιαίο κλείσιμο κάτω από τα 1.2213 που είναι η κύρια στήριξη, ενώ ένα μηνιαίο κάτω από τα 1.2190 θα δώσει σήμα ότι τα υψηλά του μεσοπρόθεσμου κύκλου έχουν καταγραφεί. Η τάση σε ημερήσιο επίπεδο είναι ουδέτερη, ενώ η ορμή παραμένει ανοδική, όπως και στα μεγαλύτερα χρονοδιαγράμματα. Τα 1.2260 είναι κομβικά και η διάσπασή τους θα ενισχύσει τις πιθανότητες καθόδου, ενώ η αντίσταση διαμορφώνεται στα 1.2523, τα 1.2537 και σε μηνιαίο επίπεδο στα 1.2570, πάνω από τα οποία ανοίγει ο δρόμος για τα 1.2770, σενάριο στο οποίο δίνουμε τις λιγότερες πιθανότητες, αντίθετα από τα 1.1850 που φαίνεται πως μπορεί να δοκιμαστούν σύντομα. Μόνο ένα μηνιαίο κλείσιμο κάτω από 1.1660 θα μας πείσει ότι το ευρώ είναι έτοιμο για κάθοδο σε μακροπρόθεσμο επίπεδο. Η συμπεριφορά του τους τελευταίους μήνες, όχι μόνο έχει δοκιμάσει για τα καλά τα νεύρα των forex traders, αλλά έχει ζημιώσει τους περισσότερους από αυτούς, σημάδι που μας δείχνει ότι επικρατούν τα συναισθήματα και όχι η λογική στην διαπραγμάτευσή του, πράγμα που πάντα μα πάντα οδηγεί σε μεγαλύτερες απώλειες μελλοντικά. Τα αποτελέσματα σε Ιταλία και Γερμανία σήμερα, σίγουρα θα υποδείξουν την μελλοντική του πορεία, πιθανά μέσα από μια ψευδή αρχική κίνηση, αφού οι αγορές δείχνουν ότι δεν έχουν ενσωματώσει εναλλακτικά σενάρια στις τιμές του δολαρίου και του ευρώ.

EURO FX / US DOLLAR, M, SPOT

Mε σημαντικές απώλειες έκλεισαν τον μήνα τα πολύτιμα μέταλλα με τον χρυσό στα $1,317.1 μειωμένο κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες και το ασήμι στα $16.40 με πτώση περίπου επτά μονάδων, ανά ουγκιά αντίστοιχα, όπως είχαμε αναφέρει:

“Όπως θα δείτε στο επικαιροποιημένο διάγραμμά μας για τον χρυσό που ακολουθεί, οπισθοχώρησε ακριβώς στην χαμηλή γραμμή της ζώνης προσφοράς και τώρα μας μένει το χαμηλό του μήνα στα $1304.5, το οποίο αν παραβιαστεί θα δούμε κατώτερες τιμές, έστω και βραχυπρόθεσμα. Η αντίσταση βρίσκεται τώρα στα $1,357.7 τα $1,353.4 και στην ζώνη των $1,330 και η στήριξη, εκτός από αυτήν που προαναφέραμε, είναι στα $1,308 και στην περιοχή των $1,275-$1,268.”

Πράγματι, ο χρυσός απορρίφθηκε και πάλι από την περιοχή των $1,357.7, ενώ βρήκε αγοραστές στην ζώνη των $1,308, προστατεύοντας για την ώρα την κομβική στήριξη στα $1,304.5, η οποία αν παραβιαστεί καθοδικά πιθανά να οδηγηθούμε στην κύρια που διαμορφώθηκε τώρα ανάμεσα στα $1,275 και τα $1,262. Μόνο ένα μηνιαίο κλείσιμο κάτω από $1,238.3 θα επικυρώσει καθοδική πορεία σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, ενώ αντίστροφα ένα πάνω από τα $1,362.7 θα σημάνει το τέλος της επτάχρονης πια καθοδικής πορείας του χρυσού από το υψηλό του 2011. Ένα εβδομαδιαίο πάνω από τα $1,334.6 θα δώσει πιθανότητες για μια ακόμη επίθεση στα υψηλά, ενώ ένα κάτω από τα $1322.9 και τα $1,314 θα δώσει ώθηση στου πωλητές να επιβεβαιώσουν ότι, παρόλο που σε ημερήσιο χρονοδιάγραμμα η ορμή παραμένει ανοδική, η τάση, όπως και στα μεγαλύτερα χρονοδιαγράμματα βρίσκεται σε πορεία μείωσης της δυναμικής της.

GOLD FUTURES, M, COMEX

Ας δούμε και τι είχαμε γράψει για το ασήμι στην προηγούμενη έκθεσή μας, η οποία είναι πολύ σημαντική για το μέλλον κι αν δεν την έχετε διαβάσει σας παρακαλούμε να βρείτε χρόνο να το κάνετε με ηρεμία, γιατί αναφέρεται στο μακροπρόθεσμο επίπεδο και στο τι μέλλει να συμβεί:

“Δυστυχώς, το κλείσιμο της τιμής στο τέλος του μήνα κάτω από αυτό που είχαμε αναφέρει ως προαπαιτούμενο, γύρισε την τάση και την ορμή καθοδικά σε εβδομαδιαίο επίπεδο κι ένα κλείσιμο κάτω από $16.97 θα επιδεινώσει την κατάσταση περισσότερο, με τα $16.50 να είναι η πρώτη βασική στήριξη αυτή τη στιγμή. Οι υπόλοιπες στηρίξεις βρίσκονται $16.14 με $16.05 που είναι η κύρια, η οποία αν χαθεί θα δούμε ίσως την κομβική των $15.63, η οποία έχει συγκρατήσει την τιμή από τον Δεκέμβριο του 2016 μέχρι σήμερα. Το ασήμι πρέπει οπωσδήποτε να διασπάσει ανοδικά την μακροπρόθεσμη γραμμή τάσης (μπλε διακεκομμένη) που ξεκινά από τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς, για να μπορέσει να βρει τους αγοραστές που θα το βοηθήσουν να σπάσει ανοδικά τα $17.49 και να βάλει πλώρη για τα $17.74 που είναι η κύρια με τα $18.29 και $18.80 υψηλότερα να ξεκλειδώνουν την αλλαγή της τάσης σε ανοδική και στα μεγάλα χρονοδιαστήματα.

Όπως θυμούνται οι παλαιότεροι αναγνώστες μας, είναι προϋπόθεση να προηγηθεί το ασήμι της τιμής του χρυσού για να δούμε ένα ανοδικό ράλλυ διαρκείας στα πολύτιμα μέταλλα. Με τον χρυσό να βρίσκεται υψηλότερα στην μεταξύ τους ιστοτομία, το μόνο μήνυμα που εκπέμπεται είναι αυτό της καίριας προσοχής για όλα τα υπόλοιπα πάγια περιουσιακά στοιχεία και όχι μόνο, ως σημάδι κινδύνου.”

Kι εδώ επίσης, δυστυχώς, είχαμε το εβδομαδιαίο κλείσιμο κάτω από $16.97 που αναφέραμε, στα $16.30, ενώ, ευτυχώς, λειτούργησαν υποστηρικτικά τα $16.14, συγκρατώντας την πτώση της τιμής προς τα $16.05 που είναι η κύρια στήριξη. Ένα εβδομαδιαίο κλείσιμο κάτω από αυτήν, θα αυξήσει την πίστη των πωλητών για χαμηλότερες τιμές προς τα $15.85 και τα $15.65, τα οποία μπορούν να επιτευχθούν περισσότερο εύκολα με ένα μηνιαίο κλείσιμο κάτω από τα $16.14. Η αντίσταση διαμορφώνεται στα $16.98, $17.10, $17.50, $17.75 και τα $18.29 που θα πανηγυρίσουμε όλοι μαζί όταν σπάσουν, αφού θα ανοίξουν τον δρόμο προς τα $18.80 και μετέπειτα τα $21.50 που είναι οι κερκόπορτες για την μακροπρόθεσμη άνοδο.

SILVER FUTURES, M, COMEX

Χρειάζεται το ασήμι να προηγηθεί του χρυσού στην άνοδο, όπως αναφέρει και η παραπάνω παραπομπή, για να έχουμε αύξηση μεσοπρόθεσμης τουλάχιστον διάρκειας στις τιμές των πολύτιμων μετάλλων. Ένα πρώτο στοιχείο ήδη πλησιάζει να μας δώσει το πολυπόθητο σήμα, αν και έχουμε επισημάνει ότι οι θέσεις των διαπραγματευτών (COT) στα προθεσμιακά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (Futures) δεν αποτελούν σήμα χρονικής τοποθέτησης, αλλά κυρίως συσχέτισης δυνάμεων. Το μόνο σίγουρο, όπως θα δείτε στο διάγραμμα της Sundial Research, είναι πως, τα hedge funds ρίχνουν την λευκή πετσέτα στο ρίνγκ κρατώντας τα λιγότερα συμβόλαια πονταρίσματος σε θέσεις ανόδου, σε αντίθεση με τους commercials (hedgers), το “έξυπνο χρήμα” δηλαδή, που βρίσκονται με τα λιγότερα συμβόλαια πονταρίσματος σε πτώση, σημάδι που δείχνει πως πλησιάζει η αναστροφή της τιμής. To δεύτερο και κυριότερο σήμα βασίζεται στην ψυχολογία των επενδυτών που πρέπει να βυθιστεί σε επίπεδο άκρατης απαισιοδοξίας για να έχουμε άνοδο της τιμής, ενώ αυτή τη στιγμή πλησιάζει την περιοχή απλώς και μάλλον θα δημοσιεύσουμε το αντίστοιχο διάγραμμα τον επόμενο μήνα που πιθανά η ένδειξη θα είναι ξεκάθαρη.

Για το τέλος της σημερινής μας έκθεσης, ένας θλιβερός πίνακας του πρακτορείου Bloomberg, με τον περίφημο δείκτη της μιζέριας που συνυπολογίζει τον πληθωρισμό μαζί με την ανεργία και στον οποίο η χώρα μας με την Τουρκία καταλαμβάνουν την έκτη και την έβδομη θέση αντίστοιχα. Από τις αρχές του προηγούμενου καλοκαιριού είχαμε αναφέρει πως το Αιγαίο θα αποτελέσει σημείο τριβής στην έκθεση με τίτλο “Η διπλωματία της ενέργειας και της κλιματικής αλλαγής”, χωρίς να είμαστε στρατιωτικοί αναλυτές, αλλά απλοί, σκεπτόμενοι, άνθρωποι. Είναι ιστορικά πασίγνωστο πως, χώρες που ταλανίζονται από κρίση που δεν ξεπερνιέται τα πρώτα τρία με πέντε, μάξιμουμ, χρόνια, όπως της πατρίδα μας, αυτή αποδεικνύεται δομική που θα διαρκέσει τουλάχιστον μια δεκαετία, υπό καλές προϋποθέσεις. Αν προσθέσουμε τα, ξεκάθαρα, εσκεμμένα λάθη της τρόικας που έκαναν την “Ελλάδα θυσία στο ευρώ” με τους δοσίλογους έλληνες πολιτικούς μετά την μεταπολίτευση, αμέσως το κοκτέιλ γίνεται εκρηκτικό με τον ψυχισμό των πολιτών να δοκιμάζεται όσο λίγες φορές στην ιστορία μας και με τα εδάφη μας να γίνονται αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Όπως συμβαίνει ύπουλα με την Μακεδονία και την Θράκη, απ΄όπου θα περάσουν μελλοντικά αγωγής διανομής ενέργειας, ή την Ήπειρο με την Κρήτη με τα υποψήφια κοιτάσματα υδρογονανθράκων, αλλά και την Κύπρο εξίσου. Κι ακόμη να κηρύξουμε την ΑΟΖ μας…

Από την άλλη, είναι επίσης γνωστό ιστορικά πως, αυταρχικοί ηγέτες σαν τον πρόεδρο Ergodan, που δοκιμάζονται στο εσωτερικό της χώρας τους-όπου επίσης η οικονομία κοιτάει το βάραθρο σαν την δική μας- θα προβούν σε όποια επιθετική και παράτολμη ενέργεια, εφευρίσκοντας φαντασιακούς εχθρούς και εθνικιστικές διεκδικήσεις, για να διατηρήσουν σε καταστολή τον λαό τους. Μπορεί, η άκαρπη ως τώρα, επίθεση της Τουρκίας στο Αφρίν να δείχνει την στρατιωτική της δυναμική ως ασθμαίνουσα να στηρίξει ακόμη ένα μέτωπο στο Αιγαίο, μαζί με αυτό που μάλλον θα ανοίξει στην Αρμενία. Το περιστατικό της αιχμαλωσίας όμως των δύο Ελλήνων στρατιωτικών μας στον Έβρο, δείχνει πως ο κρεμασμένος από τα μαλλιά του πιάνεται. Όπως μετά τον νομισματικό πόλεμο έρχεται ο εμπορικός πριν τον αληθινό πόλεμο, έτσι και μετά την οικονομική κρίση, κορυφώνεται η πολιτική και επέρχεται η στρατιωτική, όπως στην χώρα μας. Το μόνο παρήγορο είναι η ελεύθερη πτώση της τουρκικής λίρας απέναντι στο δολάριο, που θέτει σε κίνδυνο την επιβίωση των ανθρώπων στην Τουρκία. Αν φέτος κάνει νέα χαμηλά απένταντι στο δολάριο, τότε σημαίνει πως θα συνεχίσει να υποτιμάται για τα επόμενα τρία χρόνια, καθ’ οδόν προς τον υπερπληθωρισμό α λα Ζιμπάμπουε και Βενεζουέλα.

Σε μια εποχή που ο πρόεδρος Putin ανακοινώνει νέα-ασταμάτητα από τις δήθεν αμυντικές αντιπυραυλικές δυτικές ομπρέλες προστασίας-πυρηνικά όπλα πηγαίνοντας για την επόμενη οκταετία του και ο πρόεδρος Xi ανάγεται σε αυτοκράτορα, όταν δηλαδή παγιώνονται μακροπρόθεσμα οι ηγεσίες των αναδυόμενων στρατηγικών δυνάμεων, σημαίνει πως, όποιος βρίσκεται ανοιχτός σε συνεργασίες μόνο κερδισμένος θα είναι μελλοντικά.

Μόνο σε ένα θαύμα ελπίζουμε πια, που θα ενώσει τον ψυχισμό των Ελλήνων μακριά από κόμματα και πνευματικά χαρακώματα, απέναντι στην ολοκληρωτική καταστροφή. Αλλά και τα θαύματα χρειάζονται δύο μέρη για να συμβούν. Όσο και η μία πλευρά να είναι διατιθεμένη να προσδώσει, δεν μπορεί να συμβεί τίποτα ποτέ αν η αιτούμενη πλευρά δεν πιστεύει διακαώς και δεν επιθυμεί υπέρθερμα ότι μπορεί να συμβεί όταν το ζητά…

Yγιαίνετε!