05.02 2019

Η εποχή των άκρων

Φαίνεται πως, είναι μεγάλη αλήθεια ότι τα μαθήματα που δεν μαθαίνουμε σωστά, έρχονται ξανά για να μας δώσουν μια δεύτερη ευκαιρία να τα εντάξουμε στο γνωσιακό μας πεδίο, αντιμετωπίζοντάς τα όχι ως προβλήματα πάλι αλλά σαν προκλήσεις που μπορούν να έχουν το ευκταίο αποτέλεσμα. Ακόμη κι αν ταλαιπωρήθηκε και σακατεύτηκε η οικουμένη από δύο παγκόσμιους πολέμους με δεκάδες εκατομμύρια νεκρούς τον προηγούμενο αιώνα, οι άνθρωποι δεν μάθαμε το μάθημά μας ώστε να πολεμήσουμε αυτή τη φορά το κακό στη ρίζα του προτού ξεσπάσει και πάλι. Δεσμευμένοι λες από καταραμένο ξόρκι, αμφινταλαντευόμαστε ανάμεσα στις δύο κύριες δυνάμεις που ορίζουν το μεγαλύτερο κομμάτι της συμπεριφοράς μας, τον φόβο και την απληστία κι αδυνατούμε να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι πρώτα απ΄όλα ριζικά, για να περιμένουμε έπειτα να αλλάξουν κι οι άλλοι από το παράδειγμά μας.

Σίγουρα λίγοι θα περίμεναν πριν μια δεκαετία να φτάσει οι στιγμή που θα είχαμε και πάλι ενδοευρωπαϊκές αντιπαλότητες, όπως συμβαίνει τώρα ανάμεσα στην Γαλλία και την Ιταλία για παράδειγμα, ακόμη λιγώτεροι την επερχόμενη αποχώρηση της Μ.Βρετανίας από το δίχτυ της ΕΕ με το Brexit και μάλλον κανένας την άνοδο ενός ριάλιτυ σταρ επιχειρηματία, εκτός πολιτικού συστήματος, στον θρόνο του Λευκού Οίκου. Όσο κι αν φαίνονται παράταιρα μεταξύ τους αυτά τα γεγονότα, ενώνονται με μια, αδιόρατη και λεπτή για πολλούς, γραμμή. Κι αυτή δεν είναι άλλη από την εγγενή αδυναμία του συστήματος να αντιλαμβάνεται έγκαιρα την διαρραγή του κοινωνικού συμβολαίου.

Τυπική συμπεριφορά αυτής της διορθωτικής κίνησης, ήταν και θα είναι στους αιώνες, η εξέγερση των λαϊκών στρωμάτων που είναι τα πρώτα που θίγονται από την πτώση της οικονομίας. Το σύστημα, σαν κακός μαθητής, αδυνατεί να αντιληφθεί την σπίθα που ξεπηδά για να αντιδράσει έγκαιρα κι εμείς, οι μετέχοντες σε αυτό, πολλές φορές επαναπαυόμαστε στις προσπάθειες των άλλων μέχρι η φωτιά να φτάσει στο δικό μας σπίτι. Κάποιοι δε, θα φτάσουν σίγουρα να κατηγορήσουν τους υπόλοιπους γιατί δεν έκαναν ότι έπρεπε για να τη σβήσουν, πηγαίνοντας την αντιπαράθεση στα όρια της πόλωσης και της σχιζοφρένειας. Ένα κατάλληλο παράδειγμα είναι αυτό που ακολουθεί, που αφορά στις Η.Π.Α. αλλά ο καθένας αντιλαμβάνεται εύκολα ότι ισχύει και για όλες τις υπόλοιπες χώρες. Αποτυπώνει την μετατόπιση στα άκρα των δύο κύριων πολιτικών τάξεων, των δημοκρατικών και των ρεμπουμπλικάνων, από το 1994 ως και το 2017. Ευνόητα, τίποτα σπό ότι παρατηρούμε να συμβαίνει δεν μας κάνει να πιστεύουμε ότι θα έχει αλλάξει κάτι προς καλύτερο την χρονιά που μας πέρασε. Ίσα ίσα, το αντίθετο.

[+] click images to enlarge

Αυτή η πόλωση στις δυναμικές σχέσεις, είτε αφορά σε δύο άτομα, είτε σε μικρό σύνολο αλλά το ίδιο και στο μεγάλο, αποδεικνύεται στο τέλος το καύσιμο που θα οδηγήσει στις συγκρούσεις, οι οποίες με την σειρά τους κι ανάλογα το αποτέλεσμα θα διαμορφώσουν και πάλι την ικανή συνθήκη της ειρήνης, της ομόνοιας και της κοινωνικής συνοχής, για να γεννηθεί η επιθυμία και να αρχίσει ο δημιουργικός χρόνος να τρέχει ξανά. Δεν μπορούμε όμως να μην επισημάνουμε πως, ο καιρός που διανύουμε είναι η εποχή των άκρων. Όσο η κοινωνική ανισότητα συνεχίζει να αυξάνει την δυναμική της-και δεν βρίσκουμε λόγους να πιστεύουμε το αντίθετο-τόσο προς τα άκρα του πολιτικού φάσματος θα βρίσκουν καταφύγιο οι δίκαια ή άδικα παραπονούμενοι. Το αποτέλεσμα δεν μπορεί να είναι άλλο από μια ολοένα αυξανόμενη δυσκολία επικοινωνίας και συννενοήσης, τόσο σε κοινωνικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο και βέβαια σε οικονομικό αφού νομοτελειακά είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τα δύο πρώτα. Εύλογα, η πίεση της κρίσης, με την υποδαύλιση των δημαγωγών που στρατεύονται στα δύο άκρα, θα διοχετευτεί προς τα θεσμικά όργανα που ανέλαβαν την παγκόσμια διακυβέρνηση μετά τον δεύτερο παγκόσμιο, πόλεμο μέσω των συνθηκών του Bretton Woods, πλήτοντας την αξιοπιστία τους, σε μια υπαρξιακή κρίση θεσμών και αξιών, όπως αναφέραμε στην προηγούμενη έκθεσή μας. Οι τριβές γύρω από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου που θέλουν να καταργήσουν οι αμερικανοί, είναι ένα καλό παράδειγμα.

Το κατεστημένο του 1%, από την κρίση ενυπόθηκων δανείων στις Η.Π.Α. και το κραχ του 2008, φροντίζει ως τώρα κυρίως τον εαυτό του ρίχνοντας περιστασιακά ψίχουλα στα υπόλοιπα κοινωνικά στρώματα του 99%. Τα τρισεκατομμύρια ποσοτικής χαλάρωσης QE που επένδυσαν σε ομόλογα οι κεντρικές τράπεζες, δεν πέρασαν ποτέ στην αληθινή οικονομία παρά σταμάτησαν στις εμπορικές τράπεζες, που είτε τα πάρκαραν να τοκίζονται έστω ελάχιστα, αλλά χωρίς κανένα ρίσκο, στους ειδικούς λογαριασμούς που διαθέτουν στις κεντρικές είτε τα δάνεισαν σε εταιρίες για επαναγοράσουν τις μετοχές τους, ρίχοντας κι άλλο λάδι στη φωτιά της κοινωνικής ανισορροπίας στα εργατικά στρώματα. Κι αυτά, με τη σειρά τους, φτάνουν να εναποθέτουν μάταια τις γεμάτες με οργή ελπίδες τους σε ακραιφνείς δημαγωγούς και να πέφτουν θύματα του λαϊκισμού, σε ένα γνωστό μονοπάτι της μοίρας μας, το οποίο συναντήσαμε τελευταία φορά την δεκαετία του 1930.

Όπως αναφέραμε στην έκθεσή μας τον Νοέμβριο, η διαδικασία αυτή έχει ξεκινήσει καιρό:

“Παρόμοια με τις Η.Π.Α., που σας έχουμε παρουσιάσει τον Μάρτιο της προηγούμενης χρονιάς, η έλλειψη της πίστης των ανθρώπων στo παρών σύστημα διακυβέρνησης, εκδηλώνεται και στην Ευρώπη, σύμφωνα με το διάγραμμα από την έρευνα της Pew Research. Κοινό σημείο ανάμεσα στις δύο ηπείρους, η αυξανόμενη από τους πολίτες εμπιστοσύνη στις στρατιωτικές δυνάμεις και η μειούμενη σε όλους τους υπόλοιπους θεσμικούς τομείς, από το τραπεζικό σύστημα και την βουλή ως τα ΜΜΕ. Τα τελευταία, καθοδηγούμενα από την ελίτ είναι συνυπεύθυνα, βάζοντας λίπασμα στην προαγωγή δημαγωγών, σκορπίζοντας θολές κατηγορίες εθνικισμού και φασισμού, στην μόνιμη προσπάθειά τους να διαιρούν τους ανθρώπους σε κατηγορίες, αυξάνοντας την πόλωση και θέτοντας εκτός πλαισίου έτσι οποιαδήποτε προσπάθεια εποικοδομητικού διαλόγου μέσω επιχειρημάτων”.

Το χρέος των G20, όπως δείχνει το παραπάνω διάγραμμα, έφτασε αμέσως μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο στο 125% του ακαθάριστου προϊόντος, ενώ σήμερα φλερτάρει με το 100% χωρίς να έχει συμβεί κανένας αντίστοιχος πόλεμος ακόμη, ευτυχώς. Μπορεί ποτέ να ξεπληρωθεί αυτό άραγε; Κι αν δεν μπορεί, πως θα χρηματοτοδοτηθεί η ποθούμενη ανάπτυξη τώρα που η οικονομία αρχίζει να πέφτει, μετά μάλιστα από τόσες ενέσεις ρευστότητας που προηγήθηκαν από τις κεντρικές τράπεζες;

Το χρέος και οι κεντρικές τράπεζες ήταν ένα από τα κεντρικά θέματα που υπογραμμίσαμε στην πρώτη έκθεσή μας για τη νέα χρονιά μαζί με τον εμπορικό πόλεμο των Η.Π.Α. με την Κίνα, την ευρωπαΐκή αστάθεια και τις επικείμενες εκλογές του Μαϊου και το Brexit, πεδία κινδύνου που επίσης εύστοχα συμπεριέλαβαν και οι Financial Times στην ανάλυσή τους.

Όπως έχουμε ξαναγράψει, το βασικό μας σενάριο κι ακόλουθα η επιλογή μας στα πολύτιμα μέταλλα ως μέσο αποθήκευσης αγοραστικής δύναμης, είναι ότι οι κεντρικές τράπεζες θα συνεχίσουν να εκτυπώνουν χρήματα με το πάτημα εντός κουμπιού κι εχέγγυο αέρα κοπανιστό, διαβρώνοντας συνεχώς της αξία των fiat νομισμάτων μέχρι τη στιγμή που ξεσπάσει ο πληθωρισμός στα ύψη και θα τις αναγκάσει να ανεβάζουν τα βασικά τους επιτόκια ραγδαία. Αυτός είναι ο ένας και μοναδικός τρόπος που έχουν τα κράτη αυτή τη στιγμή για μειώσουν, έστω τεχνητά μέσω της υποβάθμισης των νομισμάτων τους, τα χρέη τους. Στο γράφημα που ακολουθεί μπορείτε να δείτε ότι τα κρατικά ομόλογα με κορυφαίο βαθμό αξιολόγησης (ΑΑΑ) είναι στην μικρότερη ποσότητα που ήταν ποτέ τα τελευταία είκοσι χρόνια, ενώ όλων των άλλων βαθμίδων καθώς και των λεγόμενων “σκουπιδιών”, αυξάνονται. Λίγοι αντιλαμβάνονται ακόμη το ρίσκο που εμπεριέχεται σε αυτές τις τοποθετήσεις αλλά και στο ίδιο το χρηματοπιστωτικό σύστημα, αφού η προώθηση των ομολόγων τις τελευταίες δεκαετίες έπεισε σχεδόν τους πάντες πως, τα κράτη δεν πτωχεύουν. Τα είδαμε τα χάλια μας…

Από τον Οκτώβριο, επισημάναμε ότι με βάση την πτώση των μεταποιητικών δεικτών στις μεγάλες χώρες της Ευρώπης η κατάσταση μύριζε επερχόμενη ύφεση, εκτός των Η.Π.Α. που διατηρούσαν σε ανοδική τροχιά την οικονομία τους κι υπογραμμίσαμε πως, υπήρχαν μεγάλες πιθανότητες για μια ακόμη ξαφνική, ακαριαία διόρθωση των χρηματιστηριακών δεικτών σε Η.Π.Α. και Γερμανία, όπως πράγματι έγινε. Σενάριο, είπαμε τότε, που αν τυχόν συνέβαινε θα πίεζε καθοδικά ακόμη περισσότερο την βιομηχανική απόδοση στις μεγάλες χώρες. Τρείς μήνες όμως πιά, με την αστάθεια και την μεταβλητότητα που υπάρχει στο σύστημα, είναι πάρα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, κι έτσι είδαμε στην έκθεση του Ιανουάριου όχι μόνο τις χώρες της Ευρώπης να βουτάνε στην ύφεση, αλλά επίσης κι ένα πρώτο μήνυμα στον αμερικάνικο ΙSM. Μια σειρά απο αρνητικές ενδείξεις οι οποίες δείχνουν να επιβεβαιώνονται από τον προγνωστικό δείκτη του ΟΟΣΑ που ακολουθεί και γύρισε αρνητικός.

Είναι βέβαιο πως, εκτός την δική του εικόνα αποδοχής, ο κος Trump με την αυτοκτονική τακτική του κλεισίματος για παραπάνω από ένα μήνα της κεντρικής, ομοσπονδιακής κυβέρνησης, θα πλήξει περισσότερο την αμερικανική οικονομία, σε μια στιγμή μάλιστα που ήταν η μόνη σε ανοδική απόδοση. Σύμφωνα με γραφείο προϋπολογισμού του κογκρέσσου (CB0), το κλείσιμο έχει κοστίσει ως τώρα $11 δισεκατομμύρια δολάρια και βέβαια οι δημοκρατικοί, επι ποδός για την καμπάνια του 2020 των επόμενων εκλογών, δεν θα συναινούσαν με τίποτα στο ποσό που απαιτούσε ο αμερικανικός πρόεδρος για το χτήσιμο του περίφημου πια τείχους του στα νότια σύνορα. Με τη βουλή των αντιπροσώπων μοιρασμένη μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου ανάμεσα στα δύο κόμματα, είναι σίγουρο πως η κυβέρνηση Trump θα δυσκολευτεί και θα αποτυγχάνει συνεχώς σε όποια νομοσχέδια θέλει να περάσει από εδώ και πέρα ως το 2020. Η διορία που έδωσε ο αμερικανός πρόεδρος για να παραμείνει η κεντρική κυβέρνηση ανοικτή τώρα είναι η 15η Φεβρουαρίου, μετά από την οποία απειλεί ότι θα βάλει χέρι στα ποσά που υπάρχουν για ασφάλεια απο τυχόν καταστροφικά επεισόδια καιρικών συνθηκών, για να προχωρήσει κάνοντας την προεκλογική του δέσμευση πραγματικότητα. Αρκεί να σκεφτεί κάποιος ότι το κόστος του τείχους είναι λιγώτερο από τους τόκους που χρεώνεται η κυβέρνηση για τα δάνεια που έχει πάρει, για να καταλάβει το βαθμό της έχθρας που αρχίζει να αναπτύσσεται ανάμεσα στους δημοκρατικούς και τους ρεμπουμπλικάνους.

Όλα αυτά την ώρα που η εμπιστοσύνη των αμερικανών καταναλωτών για τις παρούσες συνθήκες βρίσκεται στα ουράνια (μπλέ γραμμή) στο διάγραμμα που ακολουθεί, στην περιοχή των ενδείξεων που συνήθως προειδοποιούν για επερχόμενη ύφεση (γκρι σκίαση), ενώ αυτός των μελλοντικών προσδοκιών τους (κόκκινη γραμμή), που λειτουργεί προγνωστικά, έχει παρουσιάσει απόκλιση στρεφόμενος προς τα κάτω.

Όπως αναφέραμε και στην προηγούμενη έκθεσή μας, μέσω παραπομπών από προηγούμενα σημειώματά μας, ο κύριος κίνδυνος για το 2019 κρύβεται στην αντιπαράθεση ανάμεσα στις Η.Π.Α. και την Κίνα, ο οποίος εμφανίζεται πρωτογενώς στον εμπορικό τους πόλεμο για την, έστω υπό προϋποθέσεις συνύπαρξής τους, ο ουσιαστικός λόγος όμως είναι άλλος:

“Όπως δείχνει και το διάγραμμα, με την πίστη και τη γνώση των κύκλων της ιστορίας, το οικονομικό κέντρο βαρύτητας, θα μεταφερθεί στο μέλλον στις δυνάμεις που κυριάρχησαν τον πρώτο αιώνα, την Ινδία και κυρίως την Κίνα. Από αυτήν την υπερμεγέθη υπεραξία της νέας καταναλωτικής μεσαίας αστικής τάξης των δύο χωρών και του νέου εμπορικού δρόμου του μεταξιού (BRI), φιλοδοξούν να πάρουν μερίδιο οι αμερικανοί. Πέρα από το εμπόριο όμως, αυτό που πραγματικά θέλουν οι αμερικανοί είναι να μετριάσουν την τεράστια τεχνολογική πρόοδο της Κίνας στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης που προηγείται σαφώς απέναντί τους.

Γι αυτό και σταματούν την εξάπλωση στη δύση, κινεζικών εταιριών παροχής 5G δικτύων σαν την Huawei. Κι όπως όλοι καταλαβαίνουμε, αν δεν το πετύχουν μέσω εμπορικών συμφωνιών, θα επιστρατεύσουν την πολεμική τους μηχανή σπέρνοντας τον όλεθρο στην οικουμένη, παρόλες τις ανακοινώσεις του προέδρου Putin, τόσο με τις κόκκινες γραμμές που έχει θέσει σύμφωνα με το ανανεωμένο αμυντικό δόγμα της χώρας του, όσο και με την νέα, μη ανασχαίσιμη γενιά πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς, που θα μπεί στην παραγωγή την επόμενη χρονιά. Στις περισσότερες έρευνες που έχουμε μελετήσει φαίνεται καθαρά πως, η Ν.Α. Ασία θα υπερκεράσει όλες τις υπόλοιπες οικονομίες την επόμενη εικοσαετία. Οι επτά πρώτες οικονομίες στις δέκα θα ανήκουν σε αυτήν την περιοχή, με το μερίδιο τους να ανεβαίνει σαν πρόβλεψη στο 35%, περίπου δηλαδή όσο κατέχουν σήμερα οι Η.Π.Α. μαζί με την Ευρώπη.”

Προσθέσαμε μάλιστα την ευχή πως, αν ορδοποδήσει η Κίνα, η ατμομηχανή που σέρνει την παγκόσμια οικονομία τις τελευταίες δύο δεκαετίες, υπάρχουν ελπίδες να αποφευχθεί η παγκόσμια ύφεση. Στο παραπάνω διάγραμμα, φαίνεται καθαρά ότι η πιστωτική κατάστασης της Κίνας (γαλάζια γραμμή) οδηγεί τον παγκόσμιο μεταποιητικό δείχτη (μαύρη γραμμή). Πιστεύουμε ότι αντίστοιχα με τις κεντρικές τράπεζες των Η.Π.Α. και της Ευρώπης, που έδωσαν σημάδια χαλάρωσης τον μήνα που μας πέρασε, γι αυτό και είδαμε πρώτον το καλύτερο ράλλυ μετά το 1987 στους αμερικάνικους δείκτες και δεύτερον τις επιθετικές αγορές ευρωπαϊκών ομολόγων από ιαπωνικά κυρίως συνταξιοδοτικά ταμεία, η κινεζική PBOC θα τονώσει την ρευστότητα που παρέχει στην αγορά της τον Μάρτιο, με το ετήσιο συνέδριο του κόμματος. Τον Μάρτιο επίσης λήγει και το χρονοδιάστημα των συνομιλιών ανάμεσα στις Η.Π.Α. και την Κίνα και παρόλο το ευχολόγιο που παρακολουθούμε από τις δύο πλευρές, για την ώρα το μόνο που ανακοινώνεται είναι ότι η τελευταία αυξάνει τις αγορές σόγιας… Με την περιορισμένη ευελιξία του διχασμένου κογκρέσσου, ο κος Trump έχει ανάγκη από μια επιτυχία στις συνομιλίες με την Κίνα. Δεν ξέρουμε αν θα πετύχει αυτό που θέλει και πολύ αμφιβάλλουμε γι αυτό, γιατί η Κίνα έχει τον χρόνο με το μέρος της. Ξέρουμε πάντως ότι θα το παρουσιάσει σαν μέγιστη επιτυχία.

Κρίνοντας από τις διαπραγματεύσεις των Η.Π.Α με τον Καναδά και το Μεξικό, αλλά και τις αντίστοιχες με την ΕΕ, όπως δημοσιεύτηκαν από το αμερικανικό υπουργείο εμπορίου, πιστεύουμε ότι οι αμερικανοί θα φτάσουν στα όρια για να συμπεριλάβουν νομισματική πρόβλεψη. Σημείο κλειδί δηλαδή, που θα αποτρέπει τον εταίρο να προβαίνει σε οποιαδήποτε συναλλαγματική πράξη επιρροής της ισοτιμίας για να κερδίζει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα μέσω ελέγχου τιμών. Κάτι τέτοιο, όπως είπαμε στην έκθεση του Δεκεμβρίου, καταψηφίζεται ως τώρα από την ανώτατη επιτροπή του κομμουνιστικού κινεζικού κόμματος.

Η πιο σημαντική εξέλιξη που είδαμε κατά τη γνώμη μας σε ότι αφορά στο πλησίασμα των δύο υπερδυνάμεων, είναι το άνοιγμα της Κίνας για τοπική δραστηριοποίηση της μιας εκ των αμαρτωλών εταιριών πιστωτικής αξιολόγησης, της S&P. Σημάδι που μας δείχνει ότι, η θηριώδης αγορά της ανατολής προσβλέπει σε είσοδο κεφαλαίων μέσω της αξιολόγησης με δυτικό, “αξιόπιστο”, τρόπο της αγοράς των ομολόγων της. Και πως να μην χρειάζεται νέα κεφάλαια η Κίνα, όταν έχει σχεδόν μηδενίζει τα απαραίτητα διαθέσιμα του κεντρικά ελεγχόμενου τραπεζικού συστήματός της κι όταν ο μεταποιητικός της δείχτης, όπως δείχνει το παρακάτω διάγραμμα, έπεσε σε χαμηλών 35 μηνών στο 48.3, βαθιά δηλαδή στην περιοχή της ύφεσης.

Όποιον δείκτη και να κοιτάξει κανείς, είναι φανερό ότι η Κίνα βρίσκεται σε μεγάλη πτώση. Οι πωλήσεις λιανικής βρίσκονται στην περιοχή του 5%, στο χαμηλώτερο σημείο μετά το 2003, ενώ αυτές των αυτοκινήτων κατακρημνίστηκαν κατά 13% για πρώτη φορά. Με τις εξαγωγές της μειωμένες κατά 4%, το ισοζύγιο τρέχουσων συναλλαγών, η διαφορά εξαγωγών δηλαδή μείον τις εισαγωγές που ήταν ο πυλώνας της κινέζικης ανάπτυξης, έπεσε στο 0.6% με πρόβλεψη για 0.3% το 2019, από το υψηλό του 9.9% το 2007, όπως δείχνει το γράφημα που ακολουθεί.

Ο λόγος του χρέους προς ακαθάριστο προϊόν, σύμφωνα με στοιχεία που δεν πιστεύει πια κανείς, ξεπέρασε το 300%. Χρήματα που δαπανήθηκαν για να χτιστούν όλες αυτές οι πόλεις φαντάσματα, στις οποίες δεν κατοικεί κανείς και βέβαια έθεσαν την βάση με εξωπραγματικά έργα υποδομής, από λεωφόρους και λιμάνια, ως σιδηροδρομικές γραμμές και γέφυρες, για την εξάπλωση της Κίνας μέσω του νέου δρόμου του μεταξιού. Μια προσπάθεια ανοίγματος των σφαιρών επιρροής της για την κατάκτηση κυρίως της Ευρασίας, σε συνεργασία με τους ρώσους, σχέδιο στο οποίο όπως έχουμε αναφέρει αντιτίθενται οι αμερικανοί με κάθε μέσο που διαθέτουν. Σαν τελευταίο διάγραμμα σχετικά με την Κίνα, πριν ρίξουμε μια σύντομη ματιά στην Ευρώπη, δείτε την συμμετοχή της στο παγκόσμιο ακαθάριστο προϊόν, η οποία προβλέπεται να πέσει κατά τέσσερις μονάδας από το υψηλό του 2016, στο 32.4%.

Και βέβαια, πως θα μπορούσε η πτώση της Κίνας να μην επηρεάζει την Γερμανία, ως κυρίως εξαγωγική χώρα και κατ’ επέκταση την Ευρώπη. Μπορεί η αντίστοιχη, ευρωπαϊκή, ατμομηχανή να γιορτάζει όσο θέλει τη σύσφιξη του γαλλογερμανικού άξονα, μετά την νέα συνθήκη που υπογράφτηκε πριν δύο βδομάδες στο Άαχεν, προβλέποντας συνεργασία στην εξωτερική και οικονομική πολιτική των δύο χωρών, με σημείο κλειδί την στρατιωτική. Ο επιχειρηματικός όμως δείκτης της IFO που ακολουθεί έπεσε στο 99.1, στο χαμηλώτερο σημείο των τριών τελευταίων χρόνων, ενώ ο προγνωστικός των προσδοκιών του κλίματος στο 94.2.

Μπορεί να ακουστεί καχύποπτο, πιστεύουμε όμως ότι το εξάμηνο τελεσίγραφο των αμερικανών στην συνθήκη INF, για περιορισμό των βαλλιστικών πυραύλων μέσου βεληνεκούς με πυρηνικές κεφαλές, από την οποία αποχώρησαν χθες ακαριαία οι ρώσοι, έχει να κάνει με την Ευρώπη. Οι απειλές της τελευταίας να δημιουργήσει όχημα ειδικού σκοπού για να παρακάμπτει τις αμερικανικές κυρώσεις με το Ιράν και η πρόθεσή της να αγοράσει πετρέλαιο και υγρό αέριο σε ευρώ και όχι σε δολλάρια, έδωσαν στους αμερικανούς την ώθηση για μια τέτοια κίνηση, που σηματοδοτεί μια νέα εποχή πυρηνικών εξοπλισμών. Λες και δεν έφταναν όσα υπάρχουν ήδη για να αφανίσουν τον ανθρώπινο πολιτισμό μέσα σε μια ώρα…

Πριν περάσουμε στο κομμάτι της τεχνικής ανάλυσης, μια ματιά στις προβλέψεις των μελών της ευρωζώνης για το 2019. Έντεκα χώρες χαμήλωσαν τους στόχους που είχαν τεθεί στους νέους προυπολογισμούς τους και φυσικά θα ακολουθήσουν κι οι υπόλοιπες. Το ευρωιερατείο γνωρίζει καλά πως, αυτά τα νούμερα είναι για λαϊκή κατανάλωση και για να περιφέρονται από γραφείο σε γραφείο κι από το ένα υπουργικό συμβούλιο στο επόμενο. Γι αυτό και ο επόμενος στόχος τους είναι, όπως έκαναν και στη χώρα μας, να αναλάβουν κεντρικά, σε επίπεδο ένωσης, τον έλεγχο των φορολογικών εισπράξεων όλων των κρατών μελών!

Με μόλις 8 pip διαφορά χαμηλώτερα από τον Δεκέμβριο έκλεισε το ευρώ τον Ιανουάριο στα 1.1447, παραμένοντας για τρίτο στη σειρά μήνα μέσα στην ζώνη στήριξης (μπλέ πλαίσιο). Η ημερήσια τάση είναι ανοδική, με την εβδομαδιαία και τη μηνιαία να παραμένουν καθοδικές. Λόγω της στενής και πάλι διακύμανσης δεν παραβιάστηκε σε επίπεδο κλεισίματος κάποια από τις περιοχές που αναφέραμε στην προηγούμενη έκθεσή μας, οπότε παραμένουν εν ισχύ:

“Θα χρειαστεί ένα εβδομαδιαίο κλείσιμο κάτω από τα 1.1300 κι ένα μηνιαίο ακόλουθα κάτω από τα 1.1220 για σήμα σοβαρής επόμενης διόρθωσης ώστε να πέσει χαμηλώτερα προς τα 1.0950, που είναι το επόμενο σημαντικό σημείο στήριξης, με αυτό των 1.0840 να ακολουθεί σε σοβαρότητα.

Αντίστροφα, ένα εβδομαδιαίο κλείσιμο πάνω από τα 1.1560 θα δώσει αρχικά ώθηση προς τη ζώνη 1.1640 με 1.1660 κι ίσως τα 1.1795, περιοχή που μόνο αν παραβιαστεί σε επίπεδο μήνα θα αυξήσει τις πιθανότητες για μια ακόμη επίσκεψη στα ζώνη των 1.1830-60 κι ίσως ψηλώτερα προς το 1.2000, σενάριο στο οποίο δίνουμε τις λιγώτερες πιθανότητες”

EURO FX / U.S. DOLLAR, M, SPOT

To δολάριο έκλεισε πτωτικά τον Ιανουάριο στα 95.58 από τα 96.17 του Δεκεμβρίου, συνεχίζοντας κι αυτό να κινείται στο στενό πλαίσιο των τελευταίων έξι μηνών, παραβίασε όμως καθοδικά την εβδομαδιαία στήριξη που αναφέραμε τον προηγούμενο μήνα, γι αυτό κι είδαμε την διόρθωση:

“Οι ζώνες αντίστασης που αναφέραμε στην έκθεση του Νοεμβρίου δεν διαπεράστηκαν ανοδικά, δημιουργώντας συσπείρωση που βρίσκει αυτή τη στιγμή την ημερήσια τάση καθοδική με την ορμή ουδέτερη, την εβδομαδιαία επίσης και μόνη ανοδική τάση αυτή του μήνα. Θα χρειαστεί ένα εβδομαδιαίο κλείσιμο κάτω από τα 96.03 για διόρθωση κι ακόλουθα ένα μηνιαίο κάτω από τα 94.46 για να έχει διάρκεια αυτή, ενώ αντίστροφα με ένα κλείσιμο πάνω από την ζώνη των 97.40 με 97.60, η εβδομαδιαία τάση θα γυρίσει σε θετική και μάλλον θα έχουμε ανοδικό ξέσπασμα. Μετά το υψηλό του Δεκεμβρίου που μας πέρασε θα πρέπει να περιμένουμε τουλάχιστον ως τον επόμενο μήνα για το πιθανό χαμηλό σημείο του βραχυπρόθεσμου κύκλου.”

Οι υπόλοιπες στηρίξεις και αντιστάσεις παραμένουν, με την ημερήσια τάση να βρίσκεται πτωτική και την ορμή (momentum) ουδέτερη στο εβδομαδιαίο και το μηνιαίο χρονοδιάγραμμα. Για να ολοκληρώσει τον βραχυπρόθεσμο κύκλο του, που είναι μάλλον και ο τελευταίος προς το μεσοπρόθεσμο χαμηλό, το δολάριο θα πρέπει να διαπεράσει καθοδικά τα 94.64, ιδανικά όπως είπαμε από την δεύτερη βδομάδα του Φεβρουαρίου και μετά.

Στην περυσινή ερώτησή μας τον Φεβρουάριο, στο δεύτερο μέρος της έκθεσής μας με τίτλο “ Το κόστος του χρήματος και η εμπιστοσύνη των πολιτών”, για το αν το πρώτο κραχ της προηγούμενης χρονιάς ήταν το “καλωσόρισμα” των hedge funds στον νέο διοικητή της FED κο Powell ώστε να φανερώσει τα χαρτιά του και τα όρια του, απάντησε ο ίδιος τον μήνα που μας πέρασε, πληγώνοντας και την δική του πια αξιοπιστία, όπως κι αυτή της FED για μια ακόμη φορά. Η αυτοματοποιημένη διαδικασία της μείωσης του ισολογισμού της κεντρικής τράπεζας των Η.Π.Α. βγήκε από την ανακοίνωση του διοικητικού της συμβουλίου με την επισήμανση ότι μπορεί, ανάλογα τα δεδομένα που θα προκύψουν, να αναβληθεί κιόλας. Γι αυτό κι είδαμε τα χρηματιστήρια να κάνουν αυτό το ξέφρενο ανοδικό ράλλυ, μετά την τεράστια πτώση του Δεκεμβρίου.

Η παγίδα της FED μπορεί να γυρίσει μπούμερμανγκ όμως, αν πρώτον τα χρηματιστήρια δεν γράψουν νέα υψηλά και δεύτερον αν οι οικονομικοί δείκτες των Η.Π.Α. αρχίζουν να μετριάζουν τις αποδόσεις τους. Τότε, αυτή η απάλειψη της μείωσης του ισολογισμού της και η τυχόν άρνησή της να ανεβάσει τα βασικά της επιτόκια, όπως έχει ανακοινώσει ότι θα κάνει και φέτος τουλάχιστον δύο φορές, πιθανότατα να μεταφραστούν από πολλούς επενδυτές ως μάσκα για να κρύβονται οι αδυναμίες της αμερικανικής οικονομίας. Μια στάση που θα αποδεικνύει και στον πιο δύσπιστο, ότι όλος αυτός ο πακτωλός των δισεκατομμυρίων που πλήγωσε ανεπανόρθωτα τα ασθενέστερα οικονομικά στρώματα, δεν κατάφερε να βοηθήσει ουσιαστικά την οικονομία της χώρας. Πως είναι δυνατόν να είναι δυνατή μια οικονομία, με μάλιστα δήθεν βαθμό ανεργίας λιγώτερο του 4%, αν δεν αντέχει ομαλοποίηση των επιτοκίων της και σύσφιξη της τεχνητής ρευστότητας στο σύστημα μετά από δέκα χρόνια; Το ίδιο βέβαια ισχύει και για την ΕΚΤ, η οποία, ακόμη χειρότερα, λειτουργεί ακόμη σε καθεστώς αρνητικών επιτοκίων!

US DOLLAR FUTURES, M, ICE

Aνοδικά έκλεισαν τον Ιανουάριο τα πολύτιμα μέταλλα, για δεύτερο μήνα στη σειρά, με τον χρυσό στα $1,325.2 ανεβασμένο κατά 2.75% και το ασήμι στα $16.07 επίσης κατά 3.25%, ανά ουγκιά αντίστοιχα.

Ο χρυσός, όπως θα δείτε στο διάγραμμά που ακολουθεί, βρίσκεται στην άνω γραμμή της ζώνης αντίστασης, πάνω από την οποία πρέπει να κλείσει ανοδικά τον Φεβρουάριο για να δούμε περαιτέρω άνοδο. Είναι ακριβώς αυτές οι τιμές και οι προϋποθέσεις που αναφέραμε στην προηγούμενη έκθεσή μας, από τις οποίες δεν επιτεύχθηκε καμμία:

“Αυτή τη στιγμή η τάση βρίσκεται ανοδική από το ημερήσιο χρονοδιάγραμμα ως το μηνιαίο. Ένα πιθανό κλείσιμο βδομάδας πάνω από τα $1,322.5 κι ακόλουθα ένα του μήνα πάνω από τα $1,326.4 θα διατηρήσουν τον χρυσό σε ανοδική τροχιά, η οποία θα οδηγηθεί σε συσπείρωση μόνο αν εβδομαδιαία η τιμή κλείσει κάτω από $1,238.7 και σε πτώση αν ο μήνας τελειώσει κάτω από τα $1,194, σενάριο στο οποίο δίνουμε επί του παρόντος τις λιγότερες πιθανότητες.”

Ο χρυσός βρίσκεται ακόμη σε ανοδική τροχιά σε όλα τα χρονοδιαγράμματα, από το ημερήσιο ως το μηνιαίο, με την επόμενη αντίσταση στα $1,331.1, έπειτα την κομβική ζώνη των $1,364.7 με τα $1.369.4 και λίγο ψηλώτερα την κύρια, στην περιοχή γύρω από τα $1,380 δολάρια. Εκεί, πιθανά θα έχουμε το ανοδικό ξέσπασμα, με βάση τον σχηματισμό ΙΗ&S (μπλέ γραμμές) με πρόβλεψη στόχο τα $1,700. Η πρώτη στήριξη είναι στα $1,275.3, κάτω από τα οποία υπάρχει η κομβική ζώνη των $1,247.2 με $1,237.9 και με την κύρια να παραμένει στα $1,194.4.

Είναι να λυπάται κανείς για τους απλούς ανθρώπους στην Βενεζουέλα, μέσα στην ανθρωπιστική κρίση που ξέσπασε από την χρόνια διαφθορά των πολιτικών και τον πληθωρισμό που προβλέπεται να ξεπεράσει φέτος το ένα εκατομμύριο τοις εκατό (!). Πόσω μάλλον, που η χώρα τους στοχοποιήθηκε από τους αμερικανούς για τα πετρέλαιά της, σύμφωνα με τη σοκαριστική δήλωση του κου Bolton, τα οποία είναι τα μεγαλύτερα πιστοποιημένα κοιτάσματα στον κόσμο. Το επόμενο στάδιο είναι ο πόλεμος επικράτησης δια αντιπροσώπων, με τις Η.Π.Α. από τη μια πλευρά να επιβάλλουν ως “νόμιμο” πρόεδρο τον μη εκλεγμένο κο Guaido και την Ρωσία με την Κίνα στην άλλη να στηρίζουν τον κο Maduro, με πιθανή την ανάφλεξη εμφυλίου πολέμου. Βλέπουμε όμως και το δράμα που διαδραματίζεται με τα αποθέματα χρυσού της χώρας, που φανερώνουν την αξία του πολύτιμου μετάλλου, καθώς και τους σκοτεινούς τρόπους που εμπλέκονται στην απόκτησή του. Ποσότητα 20 τόννων χρυσού περιμένει στο Καράκας να επιβιβαστεί σε ρωσικό αεροπλάνο, ενώ την προηγούμενη βδομάδα η κεντρική τράπεζα της Μ.Βρετανίας δεν επέτρεψε τον επαναπατρισμό στη Βενεζουέλα ράβδων αξίας $1,2 δισεκατομμυρίων, προφανώς μετά από πίεση των αμερικανικών και βρετανικών αρχών για να επισπεύσουν την αλλαγή ηγεσίας στη Βενεζουέλα. Ο κατέχων τον χρυσό, κυβερνά…

GOLD FUTURES, M, COMEX

Αυτή τη στιγμή ο χρυσός εμφανίζεται υπεραγορασμένος στο ημερήσιο χρονοδιάγραμμα και μάλλον ετοιμάζεται για διόρθωση στον βραχυπρόθεσμο κύκλο του. Δυστυχώς, το κλείσιμο της κεντρικής κυβέρνησης από τον κο Trump έχει στερήσει τη συλλογή στοιχείων COT στα προθεσμιακά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures), για να βλέπαμε τον συσχετισμό ανάμεσα στο “έξυπνο χρήμα” και τα hedge funds. Μπορείτε όμως να δείτε στο διάγραμμα της Sundial Research που ακολουθεί, ότι τα πονταρίσματα ανόδου στα options του GLD-του χρηματιστηριακού fund που ακολουθεί την τιμή του χρυσού-έναντι αυτών για ενδεχόμενη κάθοδο, αρχίζουν να μπαίνουν στην περιοχή που συνήθως σηματοδοτεί οπισθοχώρηση της τιμής. Όπως έγινε το διάστημα 2013 με 2014, καθώς και τον Απρίλιο της προηγούμενης χρονιάς. Όσο κι αν φαίνεται απίστευτο σε κάποιους, η ευφορία και η άκρατη αισιοδοξία γεννούν τα αντίθετα αποτελέσματα για τους άπειρους επενδυτές στα χρηματιστήρια!

Το ασήμι, στο μηνιαίο διάγραμμά μας που ακολουθεί, βρήκε δυνατούς αγοραστές μέσα στην ζώνη στήριξης (μπλέ πλαίσιο), αποφεύγοντας το εβδομαδιαίο κλείσιμο κάτω από τα $14.55 που είχαμε αναφέρει στην προηγούμενη έκθεσή μας σαν προϋπόθεση καθόδου. Δεν έχει όμως απειλήσει ακόμη ανοδικά τα $16.70 που χρειαζόμαστε για την επόμενη κίνηση.

H ημερήσια τάση είναι ανοδική με ουδέτερη την εβδομαδιαία και καθοδική αυτή του μήνα, ενώ όπως και o χρυσός, το ασήμι ετοιμάζεται να προχωρήσει προς τα χαμηλά του βραχυπρόθεσμου κύκλου. Η πρώτη στήριξη βρίσκεται στα $15.57, η κομβική στη ζώνη από $15.19 ως τα $15 και η κύρια χαμηλώτερα στην περιοχή ανάμεσα στα $14.85 με τα $14.60. Η αντίσταση ξεκινά στα $16.20, ακολουθούν τα $16.60 που ήδη αναφέραμε κι έχουμε τα γνωστά μας πιά $17.36 και $17,75 να περιμένουν ψηλότερα. Όπως θα δείτε στο διάγραμμά μας, το ασήμι βρίσκεται στην πάνω γραμμή αντίστασης, που ορίζει την καθοδική σφήνα (falling wedge, μαύρες γραμμές), η οποία αν σπάσει ανοδικά δίνει πρόβλεψη στόχο την περιοχή των $24. Επίσης δοκιμάζει την δύναμη των πωλητών πάνω από την γραμμή (διακεκκομένη) που ενώνει τα χαμηλά του 2004 και του 2008 με αυτά του 2015.

SILVER FUTURES, M, COMEX

Για το τέλος της σημερινής μας έκθεσης ένα γράφημα από το World Gold Council, με τα στοιχεία ζήτησης για χρυσό την χρονιά που μας πέρασε. Δεν θα βαρεθούμε να επαναλαμβάνουμε πως, πρέπει να κάνετε ότι κάνουν και όχι ότι λένε. Σε ποσοστό 4% αυξήθηκε η ζήτηση σε σχέση με το 2017, με τις κεντρικές τράπεζες να αγοράζουν τις μεγαλύτερες ποσότητες, σε σχέση με τα προηγούμενα 50 χρόνια! Πρόσθεσαν 651.5 τόννους στα θησαυροφυλάκιά τους, ποσότητα ρεκόρ για πρώτη φορά μετά το 1971, όταν ο τότε πρόεδρος Nixon, αποσύνδεσε το δολάριο από το χρυσό για να γλυτώσει τη χώρα του από βέβαιη χρεοκοπία!

Υγιαίνετε!