05.03 2019

Η.Π.Α.-Κίνα: G2 ή ψυχρός πόλεμος

Ίσως να φανεί παράδοξο σε κάποιους που δεν έχουν απασχολήσει τη σκέψη τους αρκετά γύρω από αυτό, αλλά όπως λένε και οι μεγαλύτεροι, ο χρόνος είναι το νόμισμα της ζωής κι όχι τα χρήματα, όπως και να αποκαλούνται σε κάθε χώρα. Αυτό το “νόμισμα” του χρόνου εκμεταλλευόμαστε και πληθωρίζουμε, όχι μόνο στην καθημερινότητά μας αλλά σε οτιδήποτε αφορά στους απαραίτητους πόρους. Με άξονα αυτόν τον ακατανόητο παράγοντα που μετρά τις ζωές μας κάθε λεπτό, βάζοντας τον εχέγγυο, δανειζόμαστε από το μέλλον, σε ένα προθεσμιακό συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης ζωής, για να θυμηθούμε και λίγο πως και γιατί γεννήθηκαν αυτά τα συμβόλαια στην διαπραγμάτευση (futures), ουσιαστικά στην Μεσοποταμία το 2,400 προ Χριστού, με τον βαβυλωνιακό κώδικα του Hammurabi.

Ήταν η ανάγκη κάποιων παραγωγών πόρων, από είδη διατροφής όπως το σιτάρι και το καλαμπόκι ως τα ορυχεία, που ήθελαν να δεσμεύουν την αξία της επιθυμητής τιμής ως τη στιγμή που η σοδειά τους και το προϊόν τους θα έφτανε στην αγορά, περιορίζοντας μεν το κέρδος τους αλλά απαλείφοντας κινδύνους απο τυχόν καταστροφές λόγω φυσικών φαινομένων ή ατυχημάτων. Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει με τα δάνεια που παίρνουμε για να αγοράσουμε σπίτι, επιχείρηση ή να τοποθετήσουμε σε κάποιο πάγιο περιουσιακό στοιχείο, αν και το τελευταίο απαγορεύεται γιατί επιφέρει μεγάλους κινδύνους. Λαμβάνουμε προκαταβολικά τον κόπο μας με παράγωγο τον χρόνο, ο οποίος τιμολογείται πολλαπλασιαστικά με το κόστος του χρήματος, μαζί με την κερδοσκοπία των διανομέων του και χρεωνόμαστε δυσθεώρητα, με αυξημένο μάλιστα ρίσκο. Στην ουσία, ζούμε με δανεικά. Μεταφέρουμε στο παρόν, τζογάροντας στην κυριολεξία, τον μελλοντικό πλούτο.

Όπως όμως ήδη είπαμε, κάτι τέτοιο που είναι απαγορευμένο σε οποιαδήποτε επενδυτική στρατηγική σκεπτόμενων ανθρώπων, είναι αντίστοιχα επικίνδυνο ακόμη και σε επίπεδα κρατών, γιατί όπως θα δείτε παρακάτω, ο τεράστιος κίνδυνος που έχει να αντιμετωπίσει ο δυτικός πολιτισμός και όχι μόνο, είναι το δημογραφικό. Στο διάγραμμα που ακολουθεί, φαίνεται ότι, για πρώτη φορά υπάρχουν στον κόσμο περισσότεροι άνθρωποι άνω των 65 χρονών, από ότι κάτω των 5 ετών. Τι θα γίνει τώρα που αυτή η γενιά των λεγόμενων baby boomers βγαίνει στην σύνταξη και πρέπει να αρχίσει να εισπράττει αυτά που πλήρωσε τόσες δεκαετίες σε φόρους και κοινωνική ασφάλιση; Πως θα συντηρηθούν τα ταμεία των συντάξεων, όταν όπως έχουμε δείξει, αυτά τα μελλοντικά έξοδα δεν υπάρχουν τιμολογημένα σε κανέναν κρατικό προϋπολογισμό, αφήνοντας στην ουσία καταχρεωμένες τις νεώτερες γενιές;

Πόσω μάλλον, όταν έχουμε ήδη επισημάνει αρκετές φορές ότι, για να αυξήσουν τα διαθέσιμά τους, τα ταμεία κοινωνικών παροχών έχουν επενδύσει σε ομόλογα αναπτυσσόμενων αγορών για να παίρνουν τις υψηλές υπεραξίες που προσφέρουν, μαζί όμως με το ακόμη υψηλότερο ρίσκο που διαθέτουν. Μια ενδεχόμενη συστημική κρίση, αρχικά, θα αυξήσει το δολάριο, το οποίο οι μάζες θεωρούν καταφύγιο ασφαλείας, αλλά είναι και το μόνο που διαθέτει τόσο μεγάλη ρευστότητα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα για να απορροφήσει ακαριαία δυσθεώρητα ύψη κεφαλαίων που θα προσπαθήσουν να προστατευτούν. Κάτι τέτοιο, θα αυξήσει τα επιτόκια των εκτός κέντρου ομολόγων και θα γκρεμίσει τα κοινωνικά ταμεία παροχών ανά τον κόσμο, δημιουργώντας έναν απίστευτο κίνδυνο προς όσους ηλικιωμένους βασίζονται στις συντάξεις για την επιβίωση τους και φέρνοντας επιτέλους στην επιφάνεια το δημογραφικό ως, το νούμερο ένα πρόβλημα της παγκόσμιας οικονομίας.

Επόμενα, ελλείψει άλλων ουσιαστικών καταφυγίων ασφαλείας, με τα ομόλογα να ξεκινούν την μεγάλη πτώση τους, αφού πρώτα παγιδεύσουν όσους-λιγώτερο μελετηρούς-επενδυτές μπορέσουν, άλλα, εύκολα ρευστοποιήσιμα πάγια, όπως οι μετοχές, αλλά κυρίως τα πολύτιμα μέταλλα, θα καρπωθούν τις επόμενες υπεραξίες, λόγω της συνεχούς υποτίμησης των fiat νομισμάτων. Θα είναι η επανάληψη του διαστήματος 1968 με 1980, της πρώτης μεγάλης ανοδικής αγοράς του χρυσού. Αν λοιπόν από κάτι κινδυνεύουν οι δυτικές κοινωνίες που αποποιήθηκαν τις αρχές της παραδοσιακής οικογένειας, είναι από το τέλος του σοσιαλιστικού μοντέλου, λόγω της διαφθοράς με την οποία το εμβολίασαν οι κομματοκρατούμενοι κρατικοί μηχανισμοί.

Η τάση της συνεχούς αυξανόμενης φορολογίας, μαζί με την εκθετική μεγένθυνση της ανισότητας ανάμεσα στο 1% και το 99%, που εκτίναξε η ποσοτική χαλάρωση QE των κεντρικών τραπεζών μετά την κρίση του 2008 με την τεχνητή αύξηση της ποσότητας χρήματος στο σύστημα, όπως φαίνεται στο παραπάνω διάγραμμα του Bloomberg, είναι εκρηκτικό μίγμα. Οι δύο αυτές συνιστώσες δεν θα αρχήσουν να ανάψουν το φυτίλι των κοινωνικών αναταραχών, των διασπάσεων και των εμφυλίων πολέμων σε παγκόσμιο επίπεδο.

Όπως θα δείτε στο διάγραμμα της Washington Post που ακολουθεί, από το 1971, όταν ο πρόεδρος Nixon ακύρωσε στην ουσία το Bretton Woods, αποσυνδέοντας το δολάριο από το εχέγγυο του χρυσού για να σώσει τις Η.Π.Α. από χρεοκοπία, ενώ η παραγωγή των εργαζομένων αυξήθηκε θεαματικά, οι αποδοχές τους παρέμειναν στην ουσία οι ίδιες, ως τις μέρες μας. Αν δε, ενσωματώσουμε την μείωση της αγοραστικής δύναμης των fiat νομισμάτων και την διόγκωση των παγίων περιουσιακών στοιχείων, όπως η αγορά ακινήτων, των ομολόγων και των μετοχών που κυρίως κατέχουν οι “έχοντες”, η διαφορά γίνεται όχι απλώς μεγαλύτερη αλλά πρωτοφανής στα χρονικά της μετά φεουδαρχίας εποχής.

Συνεχίζοντας την αφήγηση της προηγούμενης έκθεσής μας, σχετικά με τον εμπορικό πόλεμο ανάμεσα στις Η.Π.Α. και την Κίνα, αναγνωρισμένα το κυρίαρχο σημείο μιας πολυπολικής εποχής που έχει ήδη ξεκινήσει τη μετάβασή της, θα επιμείνουμε πως, δεν είναι η μείωση του ελλείματος τους αυτό που επιθυμούν βαθιά οι αμερικάνοι, γιατί έτσι θα δυναμώσουν το δολάριο. Είναι η ανάγκη τους να παραμείνουν η ηγέτιδα δύναμη, όχι μόνο χαλιναγωγώντας την Κίνα, αλλά αρπάζοντας όσο μεγαλύτερο μερίδιο μπορούν από την επέκταση του νέου δρόμου του μεταξιού (BRI). H πίεση που, ομολογουμένα πετυχημένα, εξασκούν στη Κίνα μέσω των ταριφών, αφού για πρώτη φορά σε δέκα χρόνια έπεσαν οι εξαγωγές της παγκόσμια, δεν συγκεντρώνεται μόνο στα σιτηρά, τη σόγια και την ενέργεια. Επικεντρώνεται καίρια στο τεχνολογικό προβάδισμα των κινέζων στην τεχνητή νοημοσύνη και στα δίκτυα της επόμενης γενιάς, 5G, αλλά κύρια στο άνοιγμα των “βιβλίων” της Κίνας, το απομονωμένο δηλαδή από τον έξω κόσμο οικονομικό της περιβάλλον, με σαφή απαίτηση στη σταθερότητα της ισοτιμίας του γιουάν.

Στο γράφημα που ακολουθεί μπορείτε να δείτε την δραστηριοποίηση της Huawei στα νέα δίκτυα 5G. Mε κόκκινο και ρόζ είναι οι περιοχές του πλανήτη που έχει έχει επισυνάψει είτε συμβάσεις είτε προσυμφωνίες, ενώ μόνο στην Αυστραλία και τις Η.Π.Α., για την ώρα της έχει απαγορευτεί η είσοδος, με τις υπόλοιπες, δυτικές μεγάλες δυνάμεις να μην μην ακόμη έχουν θεμελιώσει τις θέσεις τους. Με δεδομένο το κλειστό, όπως διατείνονται οι κινέζοι, κύκλωμα των εξοπλισμών της εταιρίας, δεν είναι δυνατή η πρόσβαση στις πληροφορίες που διακινούνται, αφήνοντας έτσι στο “σκοτάδι” τις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών. Ανοίγουν όμως ίσως τον διακόπτη για τη μεταφορά αυτών των πολύτιμων δεδομένων προς τις κινεζικές αρχές, όσο έντονα και να διατυμπανίζουν οι ίδιες ότι δεν ισχύει κάτι τέτοιο.

Τα δεδομένα αυτά, πέρα από τυχόν εταιρική ή κρατική κατασκοπεία, χρησιμοποιεί ήδη η κυβέρνηση της Κίνας, στο λεγόμενο “κοινωνικό σκορ” των πολιτών της, με το οποίο επιβραβεύονται οι νομοταγείς, αλλά επίσης τιμωρούνται όσοι παρανομούν, χρωστάνε χρήματα στην εφορία ή τις τράπεζες, ή όσους συνδιαλλέγονται κοινωνικά με όσους δεν ακολουθούν τους νόμους. Η τιμωρία, είναι ο αποκλεισμός από δημόσια μέσα μεταφοράς, σχολεία, πανεπιστήμια, εργασιακό περιβάλλον και περίθαλψη, εκτός των βασικών. Δεν ξέρουμε για σας, αλλά εμείς είμαστε σίγουροι ότι ένα τέτοιο σύστημα σύντομα θα εγκαθιδρυθεί και στις δυτικές κοινωνίες, από την ώρα που οι υποδομές υπάρχουν, μέσω βάσεων δεδομένων, τεχνητής νοημοσύνης και αρχεία πρόσβασης σε ιστοσελίδες του internet.

Θεωρούμε απίθανη την περίπτωση να αφήσουν κάτι τέτοιο αμαχητί οι αμερικανοί. Η έκδοση από τον Καναδά προς τις Η.Π.Α., για πιθανή καταδίκη κλοπής πνευματικής ιδιοκτησίας, της διευθύντριας οικονομικών της Hauwei και κόρης του ιδρυτή της εταιρίας, δείχνει πολλά. Η αποχώρηση των Η.Π.Α. από τη συνθήκη πυρηνικών όπλων με το Ιράν (JCPOA), όπως και αυτή των πυραύλων μέσου βεληνεκούς (ΙNF), δείχνει επίσης καταφάνερα ότι, προετοιμάζονται για νέο ψυχρό πόλεμο με τη Ρωσία και τη Κίνα. Ειδικά, από την στιγμή που όπως αναφέραμε το Νοέμβριο, ο πρόσφατα αποσυρθείς αμερικανός αρχηγός στρατού στην Ευρώπη, στρατηγός Ben Hodges δήλωσε πως, “οι Η.Π.Α. σε μια τέτοια ενδεχόμενη κατάσταση, δεν έχουν την δυνατότητα να υπερασπίσουν την Ευρώπη από τυχόν ρωσική εισβολή από την ώρα που θα έχει ανοίξει μέτωπο πολέμου με την Κίνα στον Ειρηνικό”. Το τεχνολογικό προβάδισμα λοιπόν στην εξέλιξη για τις επικοινωνίες επόμενης γενιάς παίζει καθοριστικό, στρατηγικό ρόλο στον υβριδικό πόλεμο που βρίσκεται σε εξέλιξη. Η αίσθησή μας είναι πως, η Κίνα δεν πρόκεται να παραδοθεί στο μέτωπο της τεχνολογίας και της πνευματικής ιδιοκτησίας. Ή θα υπάρξει αποδοχή των αμερικανών σε μια G2 συνύπαρξη, έστω υπό όρους, ή θα έχουμε μέτωπο ψυχρού πολέμου.

Κρίνοντας από τη συμμετοχή των κυρίαρχων ευρωπαϊκών δυνάμεων της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Μ.Βρεττανίας στην αναπτυξιακή, ασιατική τράπεζα επενδύσεων (AIIB) στην οποία ηγείται η Κίνα και με δηλωμένη έντονα την ενόχληση για την παρακολούθησή τους από τους αμερικάνους, ας βάλουμε μια άνω τελεία, σχετικά με το πως θα ποσταριστούν οι ευρωπαϊκές δυνάμεις προς την τεχνολογία της Κίνας. Άλλωστε, οι αγορές τους κατακλύζονται από κινεζικά προϊόντα και θέλουν σίγουρα να δουν το ίδιο να συμβαίνει με τις δικές τους εξαγωγές, όχι μόνο προς την Κίνα αλλά σε όλη τη σφαίρα της επιρροής της. Ειδικά με τις απειλές των αμερικανών για τις ταρίφες και στα αυτοκίνητα στο παρά πέντε, σε μια στιγμή που όπως έχουμε ενημερώσει κι αποτυπώνει το παρακάτω γράφημα με τα στοιχεία του WTO (ΠΟΕ), το παγκόσμιο εμπόριο αρχίζει να χάνει την ορμητική του τάση καταγράφοντας τον χαμηλώτερο όγκο συναλλαγών για την τελευταία δεκαετία.

Θεωρούμε πως, οι περισσότερες πιθανότητες για το 2019 συνιστούν σε πτώση της παγκόσμιας οικονομίας, όπως αρχίσαμε να επισημαίνουμε από τον προηγούμενο Οκτώβριο, λόγω της καθοδικής τάσης στους μεταποιητικούς δείχτες. Αυτός της Κίνας για το μήνα που έκλεισε βρέθηκε στα 49.2 από το 49.5 του Ιανουαρίου, πάλι κάτω δηλαδή από την ένδειξη 50 που διαχωρίζει την ανάπτυξη από την ύφεση, με τις εξαγωγές να μειώνονται με τον γρηγορότερο ρυθμό μετά την κρίση του 2008, φανερώνοντας αδύναμη ζήτηση από το εξωτερικό, η οποία με τη σειρά της δεν καλύφτηκε από την τοπική της αγορά.

Βέβαια, αυτό δεν εμπόδισε ούτε τους χρηματιστηριακούς δείκτες της Κίνας, ούτε αυτούς των Η.Π.Α. να ανέβουν καταιγιστικά, εκμεταλλευόμενοι για μια ακόμη φορά την ρευστότητα των κεντρικών τραπεζών. Γιατί αυτό είναι το μόνο που μετράει πια στα χρηματιστήρια καζίνο κι οφείλουν να το λάβουν σοβαρά υπόψιν τους όσοι φίλοι επιμένουν να συμμετέχουν επενδύοντας σε αυτά κι ασχολούνται με τα θεμελιώδη. Μια ματιά στο παρακάτω διάγραμμα αρκεί για να το καταλάβει εύκολα κάποιος, παρατηρώντας τη σχέση τη γαλάζιας γραμμής, που είναι ο ισολογισμός-η ποσότητα διαθέσιμου χρήματος δηλαδή-των τεσσάρων μεγάλων κεντρικών τραπεζών (Η.Π.Α., Ευρώπη, Ιαπωνία, Κίνα) και τη μαύρη, που είναι ο παγκόσμιος χρηματιστηριακός δείχτης της MSCI.

Το ίδιο ακριβώς συνέβει και τους δύο πρώτους μήνες της χρονιάς, μετά την μεγάλη πτώση των χρηματιστηρίων στο τελευταίο τρίμηνο του 2018, όπως θα δείτε στο διάγραμμα που ακολουθεί. Ο συσχετισμός του MSCI (κίτρινη γραμμή) με την ποσότητα χρήματος (μωβ) που συνεχίζουν να τυπώνουν οι κεντρικές τράπεζες-την ώρα δε που η αφήγηση είναι ότι η οικονομία ανέκαμψε-βρίσκεται καθολικά θετικός στο 0.94%!

Τα συνολικά μεγέθη των δώδεκα μεγαλύτερων οικονομιών του πλανήτη στην κατηγορία Μ2 της ποσότητας χρήματος δείχνουν πως, μετά την κορυφή του Απριλίου στα $73.1 τρισεκατομμύρια, βρέθηκαν τον Νοέμβριο, με την σύσφιξη της FED, στα $69.8 κι έτσι εξηγείται το κραχ των αγορών τον περυσινό Φεβρουάριο, αλλά και τον Οκτώβριο με τον Δεκέμβριο, για τα οποία σας είχαμε προειδοποιήσει έγκαιρα. Στα τέλη του Ιανουαρίου της φετεινής χρονιάς, η ποσότητα χρήματος ανέβηκε στα $72.6 τρισεκατομμύρια, δίνοντας την απόλυτη εξήγηση για το καταιγιστικό ράλλυ των χρηματιστηρίων που είδαμε. Αρκεί να θυμίσουμε πως, η αντίστοιχη ποσότητα χρήματος στην κατηγορία Μ2 το 2008 ήταν περίπου τα μισά, στα $35.3 τρισεκατομμύρια. Αυτά, για όσους ακόμη επιμένουν να επενδύουν στις μετοχές με βάση τα θεμελιώδη τους…

Αν δεν βρεθεί λύση συμβιβασμού γρήγορα στην διένεξη των Η.Π.Α. με την Κίνα, οι πιέσεις στην καθοδική τάση της οικονομίας θα ενισχυθούν. Οι ενέσεις φρεσκοτυπωμένου χρήματος με αντίκρυσμα αέρα κοπανιστό που κάνουν οι κεντρικές τράπεζες, μπορεί να φουσκώνουν ακαριαία τα χρηματιστήρια, ως προεξοφλητικούς μηχανισμούς, αργούν όμως τουλάχιστον δύο τρίμηνα να κάνουν την ασθενική ως μηδαμινή εμφάνισή τους στην πραγματική οικονομία. Ο αμερικανός πρόεδρος έχει απόλυτα ανάγκη αυτή τη συμφωνία για τις εκλογές του 2020 κι αν οι δημοκρατικοί, τους οποίους κάλεσε να λάβουν μέρος στις διαπραγματεύσεις, δεν ανταποκριθούν, η πλάστιγγα θα γείρει υπέρ των κινέζων που έχουν το χρόνο με το μέρος τους. Η ουτοπική προσπάθεια του κου Trump να τελειώσει τη συμφωνία με τη Β. Κορέα, πριν ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση με την Κίνα, ήταν καταδικασμένη να αποτύχει.

Όσον αφορά στην Κίνα και την τυχόν επαναφορά της τραυματισμένης οικονομίας της που είδαμε στην προηγούμενη έκθεσή μας, θα έχουμε μια καλύτερη εικόνα για το 2019 μετά τις ανακοινώσεις των επίσημων αρχών στα δύο, ετήσια ανώτατα πολiτικά συνέδρια των πρώτων εβδομάδων του Μαρτίου. Το CPPCC και το NPC δίνουν την κατεύθυνση της κομμουνιστικής ηγεσίας στην κεντρικά ελεγχόμενη οικονομία της χώρας. Οι πληροφορίες που διαρρέουν θέτουν τον πήχυ του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος στο πεδίο από 6% ως 6.5%, μισή μονάδα χαμηλώτερα από πέρυσι κι ακόμη άλλο τόσο κάτω για το 2020, όπου προειδοποιούν για εμφάνιση πιθανής ύφεσης. Κάτι που πιθανόν να δημιουργήσει αναταράξεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, αν αληθεύει, γιατί προφανώς θα προϋποθέτει ενέσεις ρευστότητας από την κεντρική τράπεζα, όσο ο αληθινός ρυθμός ανάπτυξης και όχι ο ονομαστικός, αποκλίνει από την πρόβλεψη που θα ανακοινώσει ο πρόεδρος Xi.

Εκτός όμως από τις προβλέψεις για το εθνικό ακαθάριστο προϊόν, το χρέος που ξεπέρασε το 300%, τον ρυθμό του πληθωρισμού και τα επίπεδα του επιχειρηματικού δανεισμού-στοιχεία που δεν ελέγχονται από κάποιον τρίτο διεθνή οργανισμό-δυο σημαντικά σημεία θα είναι οι ανακοινώσεις για την συμμετοχή των εργαζομένων στα δικαιώματα περίθαλψης και συντάξεων, αλλά και η επιβολή φόρου ακίνητης περιουσίας που έχει ήδη δρομολογηθεί από το 2013. Αυτά είναι και τα δύο μεγάλα αγκάθια στην κοινωνική συνοχή του κινέζικου λαού, αν σκεφτούμε πως, το θεμελιωμένο δικαίωμα σύνταξης βρίσκεται στα 60 για τους άντρες και τα 55 για τις γυναίκες, ηλικίες που είναι αδύνατον να παραμείνουν τόσο χαμηλά τα επόμενα χρόνια λόγω του δημογραφικού προβλήματος της χώρας.

Έχοντας ως προσλαμβάνουσα τον βασικό ρόλο της ακίνητης περιουσίας στο οικονομικό θαύμα της Κίνας, για τις δύο τουλάχιστον τελευταίες δεκαετίες, δείτε στο παρακάτω διάγραμμα την απόκλιση που παρουσιάζεται ανάμεσα στον μέσο όρο των τιμών της ακίνητης περιουσίας (μαύρη γραμμή) και τον ρυθμό ετήσιας αύξησης της ποσότητας χρήματος Μ1 (κόκκινη). Με απλά λόγια, αν δεν συνεχίζει η κεντρική τράπεζα της Κίνας τις ενέσεις ρευστότητας, η αγορά ακινήτων θα καταρρεύσει κατά τουλάχιστον 20%, κάτι που αν συμβεί θα βάλει εκτός τροχιάς επίτευξης όλους τους στόχους που θα ανακοινωθούν επίσημα.

Κι εδώ, ερχόμαστε στην βασική πίεση των αμερικανών σε αυτές τις διαπραγματεύσεις για το εμπόριο με την Κίνα, που δεν είναι άλλη από το άνοιγμα των οικονομικών “βιβλίων” της τελευταίας και την απαίτηση να κρατηθεί το γιουάν σε σταθερή ισοτιμία απέναντι στο δολάριο. Κάτι που σαφώς παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κίνας κι όπως είδαμε στην έκθεση του Δεκεμβρίου, η ρητορική που πηγάζει από τα ανώτερα στελέχη του κόμματος είναι ολοκληρωτικά αρνητική προς αυτό. Οι δηλώσεις επίσης μέσα στην βδομάδα που μας πέρασε του εκπροσώπου του ΥΠΕΞ, κου Geung Shuang, σχετικά με την υπευθυνότητα της χώρας στη συνετή χρήση της νομισματικής πολιτικής και την απαίτηση του σεβασμού των Η.Π.Α. στους μηχανισμούς της ελεύθερης αγοράς, υπογραμμίζουν ακριβώς αυτό.

Η συνθηκολόγηση της Ιαπωνίας με το Plaza accord, έχει γίνει καλό μάθημα στους κινέζους, όπως αναφέραμε και κατά τη γνώμη μας είναι κάτι που θα αποφύγουν να δευσμευτούν πάση θυσία, ακόμη και τώρα που ξεφεύγουν από την μερκαντιλιστική λογική των τελευταίων δεκαετιών, χτίζοντας πολιτική εσωτερικής καταναλωτικής ανάπτυξης. Το παράδειγμα του πως οι Η.Π.Α. ξεπέρασαν την Ευρώπη από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και μετά, διαμέσου του καταναλωτισμού και της χαμηλής φορολογίας, ίσως δείχνει τον δρόμο που έχει σκοπό να ακολουθήσει η Κίνα στο μέλλον. Άλλωστε, πρώτα απ’ όλα, η ίδια έχει ανάγκη από ένα σταθερό γιουάν για να απελευθερώσει το νόμισμά της και να διεθνοποιήσει την οικονομία της. Το άνοιγμα στην εταιρία αξιολόγησης S&P, η παρακολούθηση των ομολόγων της μέσα από τα terminal του Bloomberg που ξεκινά και η αύξηση του μεριδίου της τοπικής αγοράς μετοχών της στον παγκόσμιο δείκτη MSCI, είναι τα πρώτα σημάδια για μια τέτοια στροφή που εποφθαλμιά στην άντληση διεθνών κεφαλαίων.

Αυτό που δεν θέλει η Κίνα είναι να υπερτιμήσει αλόγιστα το γιουάν έναντι του δολαρίου, ώστε να δώσει νομισματικό προβάδισμα στους αμερικανούς και να μειώσει των αξία των τρισεκατομμυρίων δολαρίων που κατέχει στα διαθέσιμά της, επιστρέφοντας έτσι στην προ 2005 εποχή που η ισοτιμία του νόμισμάτος της ήταν δεμένη με το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. Γι αυτό, κι όπως δείξαμε στην έκθεση του προηγούμενου Σεπτεμβρίου-και θα δείτε επικαιροποιημένο το διάγραμμά μας παρακάτω-σκεπτόμενη στρατηγικά η Κίνα έχει προσδέσει την ισοτιμία του γιουάν με το δολάριο στο άρμα του χρυσού, όχι μόνο λέγοντας ψέματα για τις ποσότητες του χρυσού μετάλλου που κατέχει, αλλά μην εξάγοντας τίποτα από τα θηριώδη ορυχεία που λειτουργούν στη χώρα.

Αντίθετα, αποκλειστικά εισάγει τόννους χρυσού από το Λονδίνο και την Ελβετία για να έχει άμεσα μετατρέψιμο το γιουάν σε χρυσό, σε σύζευξη με την αγορά πετρελαίου στην Σανγκάη προθεσμιακών συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης. Στην ουσία η Κίνα “κλειδώνοντας” το γιουάν με την τιμή του χρυσού, έχει πετάξει το μπαλλάκι στους αμερικανούς. Από την 1 Οκτωβρίου του 2016 που πήρε μερίδιο στο εικονικό νόμισμα του IMF, το SDR, το γιουάν με τον χρυσό κινούνται μαζί. Επομένως, αν θέλουν οι αμερικανοί να μην υποτιμηθεί το γιουάν απέναντι στο δολάριο, θα πρέπει να ανέβει η τιμή του χρυσού. Τόσο απλά.

Πριν περάσουμε στο κομμάτι της τεχνικής ανάλυσης στην έκθεσή μας, μια γρήγορη ματιά στην Ευρώπη, η οποία παραμένει ακινητοποιημένη μπροστά στις εκλογές του Μαΐου, με το κόμμα του κου Salvini να ανεβάζει τα ποσοστά του και το χάος του Brexit υποτιθέμενα στο τέλος του μήνα. Αν δεν παραταθεί ή ακυρωθεί τελείως η συμφωνία που πιθανά να διχάσει τη Μ. Βρετανία όσο ποτέ στην ιστορία της, πράγμα που θα κάνει και η απόφαση για δεύτερο δημοψήφισμα. Ο μεταποιητικός δείκτης της Ευρώπης έπεσε τον Φεβρουάριο σε χαμηλό 68 μηνών, στο 49.2, με τη Γερμανία σε χαμηλό 74 μηνών στο 47.6, κάνοντας παρέα στη Κίνα και την Ιαπωνία που έφτασε στο 48.5.

Το παραμύθι της συγχρονισμένης ανάκαμψης των θεσμών έχει κακό τέλος, τελικά. Kι η καλύτερη απόδειξη είναι ότι οι χρημαγορές δεν μπορούν να αντέξουν σε άνοδο των βασικών επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες. H FED ανέβασε στο 2.5% και κόντεψαν να γκρεμιστούν τα χρηματιστήρια, αναγκάζοντας την να κάνει κωλοτούμπα δηλώνοντας πως, μόνο κάτω από περιστάσεις θα συνεχιστεί η σύσφιξη του ισολογισμού της και η ομαλοποίηση. Η Κίνα, το ίδιο. Η ΕΚΤ του κου Draghi, όπως και η ιαπωνική BOJ έχουν ακόμη αρνητικά επιτόκια. Πήρε περίπου έξι μήνες, από την ανακοίνωση του κου Draghi για το τέλος της ποσοτικής χαλάρωσης QE για να βρεθούν οι μεταποιητικοί δείχτες της Ευρώπης σε ελεύθερη πτώση. Όταν λέμε πως είναι παγιδευμένες οι κεντρικές τράπεζες, σε συνεχείς ενέσεις ρευστότητας, αυτό ακριβώς εννοούμε.

Όπως θα δείτε στο παρακάτω διάγραμμα, η βιομηχανική παραγωγή της Ευρώπης κατακρημνίσθηκε τον Δεκέμβριο, καταγράφοντας πτώση 4.2% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, ενώ ο τριγωνικός σχηματισμός (μπλέ γραμμές), δείχνει πως, υπάρχουν πιθανότητες για επόμενη πτώση περίπου στο 9%! Τι μπορεί να προκαλέσει κάτι τέτοιο, εκτός από τις επερχόμενες ευρωπαϊκές εκλογές; H μείωση της γερμανικής αυτοκινηβιομηχανίας κυρίως λόγω του Brexit, μετά την κατά 17% πτώση των πωλήσεων αυτοκινήτων στην Κίνα, που θα επιφέρει επιπλέον απολύσεις δεκάδων χιλιάδων θέσεων στη Γερμανία και τη Μ. Βρετανία. Κερασάκι στην τούρτα, οι πιθανές ταρίφες των Η.Π.Α. στις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες, αφού μόλις παραδόθηκε η έκθεση περί στρατηγικής απειλής του κλάδου στον κο Trump, ο οποίος θα έχει στην διάθεσή του 90 μέρες να αποφασίσει. H καλύτερα μάλλον, θα έχει το ίδιο χρονικό διάστημα η κα Merkel να αποφασίσει αν θα συνεχίσει με τον Nord Stream 2 ή όχι…

Με πτώση μικρότερη της μιας ποσοστιαίας μονάδας έκλεισε τον Φεβρουάριο το ευρώ στα 1.1372 έναντι των 1.1447, παραμένοντας και πάλι στο πεδίο διακύμανσης του προηγούμενου Οκτωβρίου. H τάση του παραμένει καθοδική σε όλα τα χρονοδιαγράμματα, με μόνη ανοδική την ορμή (momentum) στο ημερήσιο. Από τη στιγμή που δεν έχουν παραβιαστεί, λόγω της χαμηλής μεταβλητότητας, οι περιοχές που ορίσαμε στην έκθεση του Νοεμβρίου ισχύουν, οπότε τις αναφέρουμε πάλι εδώ για την ευκολία σας:

“Θα χρειαστεί ένα εβδομαδιαίο κλείσιμο κάτω από τα 1.1300 κι ένα μηνιαίο ακόλουθα κάτω από τα 1.1220 για σήμα σοβαρής επόμενης διόρθωσης ώστε να πέσει χαμηλώτερα προς τα 1.0950, που είναι το επόμενο σημαντικό σημείο στήριξης, με αυτό των 1.0840 να ακολουθεί σε σοβαρότητα.

Αντίστροφα, ένα εβδομαδιαίο κλείσιμο πάνω από τα 1.1560 θα δώσει αρχικά ώθηση προς τη ζώνη 1.1640 με 1.1660 κι ίσως τα 1.1795, περιοχή που μόνο αν παραβιαστεί σε επίπεδο μήνα θα αυξήσει τις πιθανότητες για μια ακόμη επίσκεψη στα ζώνη των 1.1830-60 κι ίσως ψηλώτερα προς το 1.2000, σενάριο στο οποίο δίνουμε τις λιγώτερες πιθανότητες”.

Το ευρώ παραμένει, όπως θα δείτε στο παρακάτω διάγραμμά μας, στη ζώνη στήριξης (μπλέ πλαίσιο) για πέμπτο μήνα στη σειρά και δεν αποκλείουμε μια ψευδή κίνηση (false move) πριν το επόμενο σκέλος της καθόδου, σενάριο που έχει κάποιες πιθανότητες να παιχτεί σε βραχυπρόθεσμο όμως ορίζοντα. Ο κος Trump και ο YΠΟΙΚ του, κος Mnutsin, επεμβαίνουν συνεχώς λεκτικά κατά του δολαρίου τις τελευταίες μέρες και ο κος Draghi, πιθανά να ανακοινώσει το επόμενο φανταιζί ακρωνύμιο του, στην επερχόμενη συνέντευξη τύπου την επόμενη βδομάδα. Ως συνήθως, θα υπόσχεται ρευστότητα στην αγορά και παρηγοριά στις χρεοκοπημένες τράπεζες και τις ζόμπι εταιρίες, των οποίων αγοράζει τα ομόλογα. Είναι φύσει αδύνατο για ένα κεντρικό τραπεζίτη που αποχωρεί επίσημα τον Οκτώβριο να αλλάξει στρατηγική ή να αφήσει τα πράγματα να ξεφύγουν, πληγώνοντας θανάσιμα τον απόηχο της καρριέρας του. Πόσω μάλλον, όταν έχει προηγηθεί το εκγληματικό, ιστορικό λάθος του προκατόχου του, κου Trichet, o οποίος ανέβασε τραυματικά τα επιτόκια στην μεγάλη κρίση του 2011, όταν η ευρωπαϊκή κρίση μεσουρανούσε.

EURO FX / U.S.DOLLAR, M, SPOT

Αντίστροφα από το ευρώ, το δολάριο έκλεισε ανοδικά στα 96.15 από τα 95.58, κατά περίπου 0.8% ψηλώτερα. Η τάση του είναι ανοδική σε όλα τα χρονοδιαγράμματα ως το μηνιαίο, με μόνο την ορμή (momentum) oυδέτερη στο ημερήσιο.

Κι εδώ, για την ευκολία σας θα παραθέσουμε τις σημαντικές ζώνες από την έκθεση του Νοεμβρίου, γιατί ακόμη δεν έχουν παραβιαστεί, εκτός από την πρώτη εβδομαδιαία στα 96.03, την οποία όμως διαπέρασε και πάλι ανοδικά το δολάριο. Επόμενη στήριξη βρίσκεται στα 95.04, κάτω από την οποία υπάρχει η κομβική στα 94.46, που αν διαπεραστεί καθοδικά σε επίπεδο κλεισίματος μήνα, θα έχουμε διόρθωση πιθανά διαρκείας. Η αντίσταση ξεκινά στα 96.60, πάνω από τα οποία υπάρχει η κομβική ζώνη των 97.40 με 97.60, η οποία αν ξεπεραστεί ανοδικά σε επίπεδο κλεισίματος μήνα, υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να δούμε κατακόρυφο ανοδικό ράλλυ.

Όπως θα δείτε στο διάγραμμά μας που ακολουθεί, το δολάριο συνεχίζει να βρίσκει αγοραστές στην πάνω γραμμή της ζώνης στήριξης (μπλέ πλαίσιο), αλλά απορρίπτεται συνεχώς από την μεσαία γραμμή (διακκεκομένη) του ανοδικού καναλιού. Η επικείμενη ανακοίνωση των νέων θέσεων εργασίας και του ποσοστού ανεργίας, ίσως, αν προκαλέσει έκπληξη με τα αποτελέσματά της, να αυξήσει την μεταβλητότητα και να δούμε το ευρώ και το δολάριο να ξεφεύγουν από το στενίο πεδίο διακύμανσης των τελευταίων μηνών. Το γεγονός ότι συνεχίζει το δολάριο όμως να απορροφά την τεράστια προσφορά που προκύπτει από τις πωλήσεις ομολόγων επενδυτών του εξωτερικού είναι εντυπωσιακό. Αν σκεφτούμε ότι τον Δεκέμβρη πουλήθηκαν $77.35 δισεκατομμύρια αμερικανικού χρέους από διεθνείς επενδυτές, το μεγαλύτερο μηνιαίο ποσό από τότε που ξεκίνησε η καταγραφή και ανακοίνωση των συναλλαγών, τον Ιανουάριο του 1978, τότε ίσως να καταλάβουμε ότι, πράγματι, το δολάριο βρίσκεται σε έλλειψη στις διεθνείς αγορές.

U.S. DOLLAR FUTURES, M, ICE

Πτωτικά, όπως αναμέναμε και σας ενημερώσαμε στην προηγούμενη έκθεσή μας, έκλεισαν το πολύτιμα μέταλλα, με τον χρυσό στα $1,316.1, μειωμένο για λιγώτερο από μια μονάδα και το ασήμι στα $15.63, χαμηλώτερα κατά τρία περίπου τοις εκατό ανά ουγκιά αντίστοιχα.

Όπως αναφέραμε τον προηγούμενο μήνα:

“Αυτή τη στιγμή ο χρυσός εμφανίζεται υπεραγορασμένος στο ημερήσιο χρονοδιάγραμμα και μάλλον ετοιμάζεται για διόρθωση στον βραχυπρόθεσμο κύκλο του. Δυστυχώς, το κλείσιμο της κεντρικής κυβέρνησης από τον κο Trump έχει στερήσει τη συλλογή στοιχείων COT στα προθεσμιακά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures), για να βλέπαμε τον συσχετισμό ανάμεσα στο “έξυπνο χρήμα” και τα hedge funds. Μπορείτε όμως να δείτε στο διάγραμμα της Sundial Research, ότι τα πονταρίσματα ανόδου στα options του GLD-του χρηματιστηριακού fund που ακολουθεί την τιμή του χρυσού-έναντι αυτών για ενδεχόμενη κάθοδο, αρχίζουν να μπαίνουν στην περιοχή που συνήθως σηματοδοτεί οπισθοχώρηση της τιμής. Όπως έγινε το διάστημα 2013 με 2014, καθώς και τον Απρίλιο της προηγούμενης χρονιάς. Όσο κι αν φαίνεται απίστευτο σε κάποιους, η ευφορία και η άκρατη αισιοδοξία γεννούν τα αντίθετα αποτελέσματα για τους άπειρους επενδυτές στα χρηματιστήρια!”

Ήταν η αδυναμία του χρυσού να κλείσει πάνω από τις κομβικές τιμές που αναφέραμε τον Δεκέμβριο, παρόλη την ανοδική του τάση, αυτή που μας υποψίασε για επερχόμενη διόρθωση. Στο ημερήσιο χρονοδιάγραμμα η τάση γύρισε καθοδική, όπως και η ορμή, οι οποίες όμως παραμένουν ανοδικές στο εβδομαδιαίο και το μηνιαίο. Η στήριξη ξεκινά από τα $1,275.3 και φτάνει χαμηλώτερα στα $1,268.2, με την κομβική να παραμένει στην ζώνη των $1,247.2 με τα $1,237.9 κι λίγο πιο κάτω την κύρια στα $1,194.4. Η αντίσταση αρχίζει στα $1,325.1 και τα $1,336.5, με την κομβική στα $1,364.7 και κύρια αυτήν γύρω από τα $1,380, πάνω από τα οποία μόνο θα υπάρξει το επόμενο ανοδικό ξέσπασμα. Κλείσιμο στο τέλος Μαρτίου κάτω από τα $1,304.7 θα μας προϊδεασει για συνέχιση της διόρθωσης, πιθανά μέχρι το τέλος Απριλίου ή τις αρχές Μαίου, ενώ πάνω από τα $1349.8 θα επεκταθεί η ανοδική αγορά για έβδομο μήνα στη σειρά, σενάριο στο οποίο γίνουμε τις λιγώτερες πιθανότητες αυτή τη στιγμή.

GOLD FUTURES, M, COMEX

Το ασήμι, στο μηνιαίο διάγραμμά μας που ακολουθεί, απορρίφτηκε στην αντίσταση που είχαμε αναφέρει στην προηγούμενη έκθεσή μας κι επέστρεψε μέσα στην ζώνη στήριξης (μπλέ πλαίσιο), παραμένοντας ο αδύναμος κρίκος στα πολύτιμα μέταλλα. Αν προσέξετε, στο σημείο που απορρίφτηκε, συγκλίνουν η ανοδική γραμμή που ενώνει τα χαμηλά του 2004 και του 2008 με αυτά του 2015, αλλά και η πάνω γραμμή της καθοδικής σφήνας (falling wedge, μαύρες γραμμές), υποψιάζοντας μας ότι μπορεί να τεστάρει και την κάτω γραμμή πριν γυρίσει ανοδικά.

Η τάση και η ορμή γύρισαν καθοδικές τόσο στο ημερήσιο χρονοδιάγραμμα, όσο και στο εβδομαδιαίο, ενώ στο μηνιαίο ήταν έτσι κι αλλιώς. Η στήριξη ξεκινά στα $15.19 με τα $15.09, η κομβική στα $14.92 με $14.61 και η κύρια στα $14.31 με $14.24, κάτω από τα οποία, αν διαπεραστούν καθοδιά, ίσως να επισκεφτούμε πάλι τα χαμηλά του προηγούμενου Νοεμβρίου στα $13.84. Η αντίσταση ξεκινά στα $16.20, όπου η τιμή απορρίφτηκε, ακολουθούν τα $16.60 κι έχουμε τα γνωστά μας πιά $17.36 και $17,75 να περιμένουν ψηλότερα με την καθοδική σφήνα να δίνει στόχο πρόβλεψη τα $24, όταν και όποτε διασπαστεί ανοδικά.

Το ασήμι θα είναι ένας καλός οδηγός για να δούμε το πως θα κινηθεί η παγκόσμια οικονομία αυτή τη χρονιά. Σε περιόδους επερχόμενης ελαφράς ύφεσης (recession), τις περισσότερες φορές αποδίδει λιγώτερο από τον χρυσό, ενώ αντίστροφα αν μυριστεί μελλοντικό ξέσπασμα του πληθωρισμού ανεβάζει την επίδοσή του σε σχέση με το κίτρινο μέταλλο. Πιστεύουμε, με βάση τα τωρινά δεδομένα που παρουσιάσαμε πως, υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να οδηγηθεί η παγκόσμια οικονομία σε περιβάλλον στασιμοπληθωρισμού από την επόμενη χρονιά και μετά ως το μισό της νέας δεκαετίας, αλλά θα αναλύσουμε ένα τέτοιο σενάριο σε επόμενο σημείωμά μας. Αν όντως στραφούμε σε αυτή την κατεύθυνση θα είναι ένα πολύ καλό σενάριο για τα εμπορεύματα και κυρίως για τα πολύτιμα μέταλλα.

SILVER FUTURES, M, COMEX

Για το τέλος της σημερινής έκθεσης μια εικόνα από το πιθανό μέλλον του χρυσού και του ασημιού, με βάση ένα άλλο πολύτιμο μέταλλο, το παλλάδιο. Αποτυπώνει, εκτός από τη συνεχή καταγραφή απανωτών νέων υψηλών από το χαμηλό του προηγούμενου Αυγούστου και μέχρι σήμερα, την διαφορά ανάμεσα στην spot και την τιμή διαπραγμάτευσης στα προθεσμιακά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures). Όπως θα δείτε, διαπραγματεύονται κι αυτά στο Comex, όπως του χρυσού και του ασημιού και το spread έφτασε τον Δεκέμβριο στα $70, ενώ τώρα βρίσκεται στα $42 περίπου, αντίστροφα ακριβώς από το 2011, που ήταν το σημάδι ότι τα ψηλά καταγράφηκαν.

Ο λόγος; H μεγάλη του ζήτηση από τις αυτοκινητοβιομηχανίες για την κατασκευή καταλυτών-όπου χρησιμοποιείται και η πλατίνα επίσης- και η αδυναμία εξυπηρέτησης μέσω των futures, αφού οι ποσότητες που δηλώνονται ως διαθέσιμες στις αποθήκες είναι ένα κλάσμα των αληθινών. Αποτέλεσμα; Eκτός από το αφύσικο γεγονός να είναι η spot τιμή ακριβότερη σε μεγάλο ποσοστό από αυτήν της μελλοντικής σε παράδοση ενός μήνα τουλάχιστον μετά, το leasing του μετάλλου στην αγορά του Λονδίνου έχει ξεπεράσει σε αξία το 20% της τιμής του! Φανταστείτε πόσο πολύ το χρειάζονται κάποιοι για να πληρώνουν τόσο ακριβά να το δανειστούν!

Με απλά λόγια κάποιοι-οι μεγάλες τράπεζες που είναι πάντα short- είναι παγιδευμένοι στην αντίθετη πλευρά του trade, ενώ έχει προκύψει τεράστια ανάγκη για παράδοση του εμπορεύματος, το οποίο όμως δεν υπάρχει στην αποθήκες του Comex, γιατί οι μεγάλες τράπεζες μετακυλούν τα συμβόλαια μόλις λήξουν στα αμέσως επόμενα, στο λεγόμενο naked selling, ως πάγια τακτική. Χωρίς ποτέ να παραλαμβάνουν εννοείται το εμπόρευμα! Ακριβώς το ίδιο το σενάριο θα προκύψει όταν η μεγάλη μάζα των ανθρώπων καταλάβει το τεράστιο ψέμα που της έχουν πουλήσει όλοι οι υπεύθυνοι, ανακαλύψει τη διάβρωση μέσω του πληθωρισμού και την απώλεια της αγοραστικής δύναμης των fiat νομισμάτων και χάσει την εμπιστοσύνη της σε αυτά και στις κυβερνήσεις. Όταν λέμε ότι θα φτάσει η εποχή που η τιμή του χρυσού θα ανεβαίνει κατά 100 και πλέον δολάρια σε μια μέρα, μόλις καταλάβατε το λόγο που το εννοούμε!

Υγιαίνετε!