03.06 2018

Eυρώπη στο παρά πέντε, με Ιταλία στο κυρίως πιάτο και sauce από Deutsche Bank

Ίσως πολλοί να μην γνωρίζουν ότι η παρούσα μορφή της Ευρωπαϊκής Ένωσης οφείλει την ύπαρξή της στον συνασπισμό που δημιουργήθηκε το 1952, διαμέσου του πολέμου της Κορέας και της πρώτης φάσης του ψυχρού πολέμου, για τις ανάγκες συσπείρωσης των βιομηχανιών κάρβουνου και ατσαλιού (European Coal & Steel Community), ενώνοντας τις κεντροευρωπαϊκές χώρες με τις δυτικές δυνάμεις της Μ.Βρετανίας και των Η.Π.Α. Μια, δυναμική που κρίθηκε απαραίτητη γιατί θα προκαλούσε την τόσο απαραίτητη συνύπαρξη και το τέλος της παραμικρής ιδέας περαιτέρω εχθροπραξιών, μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο. Τέσσερα χρόνια μετά, αυτό το σχήμα πήρε την μορφή της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (EEC), με ιδρυτικά μέλη την Γαλλία, το Βέλγιο, την Ολλανδία, την Ιταλία, την Δ. Γερμανία και το Λουξεμβούργο, τα οποία παραμένουν ως τις μέρες μας ως βασικά.

Λίγο νωρίτερα, στα τέλη της δεκαετίας του 40, το δόγμα του προέδρου Truman και το σχέδιο Marshall, είχαν ξεκινήσει την ενεργοποίηση της οικονομίας των δυτικοκεντρικών χωρών της ευρωπαϊκής ζώνης επιρροής τους, σχέδιο που απαρνήθηκε ο πρόεδρος Στάλιν και απαγόρευσε την συμμετοχή των κεντροανατολικών ευρωπαϊκών χωρών, οδηγώντας τις δύο προεξάρχουσες τότε δυνάμεις του κόσμου στον οριστικό διαμελισμό της Γερμανίας και την κορύφωση του ψυχρού πολέμου για τις επόμενες πέντε δεκαετίες, με τα αποτελέσματα που όλοι γνωρίζουμε.

Κι επειδή όπως όλα, έτσι και-κυρίως-η ιστορία κάνει κύκλους, βρισκόμαστε σήμερα στην πρώτη μεγάλη ρήξη της δυτικής συμμαχίας, μετά το τέλος του Β’ παγκοσμίου πολέμου, με αφορμή τον εμπορικό πόλεμο έναντι όλων που διακήρυξε προεκλογικά πρόεδρος Trump και εφαρμόζει σήμερα ακόμη και απέναντι στην Ευρώπη, με τις εισαγωγές ταριφών επίσημα στο αλουμίνιο και ατσάλι που αναλύσαμε στην έκθεση του Μαρτίου, ακόμη κι αν ελάχιστοι πίστεψαν ότι μπορεί να συμβεί ποτέ κάτι τέτοιο. Πράγμα, που άλλωστε είχαμε επισημάνει από τον Σεπτέμβριο του 2016, κι ίσως ακόμη νωρίτερα, τον Σεπτέμβριο του 2015, όταν δειλά υποψιαστήκαμε πως, το σκάνδαλο της Volkwagen μπορεί να υπέκρυπτε μια γενικότερη απειλή από τις Η.Π.Α. για την γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, που είναι ο βασικός πυλώνας της οικονομίας της χώρας. Λίγοι ίσως παρατήρησαν την απειλή του κου Trump στον πρόεδρο Macron για τα πολυτελή γερμανικά αυτοκίνητα και την απαγόρευση της εισαγωγής τους στις Η.Π.Α…

Ας μην ξεχνάμε πως, ΕΕ και ΝΑΤΟ είναι δύο αλυσοδεμένοι οργανισμοί από την συνθήκη της Λισαβόνας το 2009, η οποία ορίζει πως, οι κατευθύνσεις της εξωτερικής πολιτικής της ένωσης οφείλουν να ακολουθούν την ίδια κατεύθυνση με τον υπεραντλαντικό αμυντικό μηχανισμό. Στην ουσία δηλαδή, οι Η.Π.Α. κυριαρχούν νομικά και θεσμικά απέναντι στην ΕΕ και μόνος τρόπος απελευθέρωσης, στην περίπτωση που κάποιο κράτος επιθυμεί κάτι τέτοιο, είναι η αποχώρησή του από την ένωση.

Μέσα στην δίνη των γεγονότων του Μαΐου, μάλλον πρέπει επιτέλους να καταλάβουμε ότι η άνοδος στους δείχτες μεταβλητότητας των περισσότερων διαπραγματεύσιμων παγίων, η οποία θα είναι αυξητική σε τάση για τα επόμενα χρόνια, είναι απόλυτα συνυφασμένη με την συνυπάρχουσα γεωπολιτική κατάσταση, γιατί απλώς καταγράφει τις κινήσεις αγωνίας κι εκνευρισμού των συμμετεχόντων σε αυτές. Από την ακύρωση της διάσκεψης των Η.Π.Α. με την Β. Κορέα, ως την επαναφορά της για τις 12 Ιουνίου, την κατάργηση από την πολεμική υπερδύναμη της συνθήκης για τον εμπλουτισμό ουρανίου του Ιράν, γεγονότα υψίστης σημασίας για την παγκόσμια ειρήνη που αναφέραμε στην έκθεση του προηγούμενου μήνα, ως το πλασάρισμα της Ρωσίας μετά την επίσκεψη του κου Lavrov στον Kim Jong Un, καθώς και την πρόσκληση να επισκεφτεί ο τελευταίος τον πρόεδρο Putin, όλα δείχνουν ότι προχωράμε ολοταχώς προς μεγαλύτερες διασπάσεις στην ισορροπία της παγκόσμιας σκακιέρας.

Αισθανόμαστε ότι προχωράμε γρήγορα προς το καταστροφικό, δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1930, όπως δείχνει και το παραπάνω γράφημα της Deutsche Bank, αποτυπώνοντας σε έναν δείχτη τις δημαγωγικές τάσεις ψήφου σε χώρες κλειδιά με ρυθμιστή τον πληθυσμό τους, περιλαμβάνοντας και την Ιταλία με την οποία θα ασχοληθούμε αρκετά παρακάτω. Δεν χρειάζεται πιστεύουμε να θυμίσουμε σε κανέναν πως δημαγωγικές η λαϊκιστικές αναφέρονται όλες οι κυβερνήσεις που αντιδρούν στο κατεστημένο. Θα παρατηρήσετε ότι, ενώ η κορύφωση από την δεκαετία του ’20 ως την έναρξη του Β’ παγκοσμίου πολέμου ανέβαινε κλιμακωτά, καταγράφοντας το ένα υψηλό μετά το άλλο, στην δεκαετία που διανύουμε ο δείχτης έχει φτάσει ήδη στην περιοχή ανάμεσα από το 30% με το 35%, με μία μόνο κίνηση, σπάζοντας τα υψηλά των προηγούμενων πέντε δεκαετιών της παγκόσμια ειρήνης.

Αν αυτό το γράφημα αφορούσε σε οπουδήποτε διαπραγματεύσιμο στοιχείο, θα μπορούσαμε να πούμε με βεβαιότητα πως, υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες το επόμενο πιθανό υψηλό σημείο του δείχτη να ξεπεράσει κατά μιάμιση φορά το προηγούμενο του 1940, πράγμα που σημαίνει πως τα ακραία κόμματα και από τις δύο πλευρές του κέντρου, αλλά κυρίως τα ακροδεξιά, θα διπλασιάσουν τουλάχιστον τα τωρινά ποσοστά τους, ξεπερνώντας το 50%!

Και πως άραγε να μην συμβεί αυτό, όταν όπως θα δείτε στο επόμενο γράφημα του Bloomberg για την Ευρώπη, στο οποίο η χώρα μας, δυστυχώς, πρωταγωνιστεί και πάλι, ο βαθμός της εμπιστοσύνης των πολιτών μεταξύ τους, εκτός από την Σκανδιναβία, τείνει κατακερματισμένος προς την πλήρη απώλεια, όπως έχει ήδη επιτευχθεί στην Ελλάδα, ενώ η Ιταλία και η Ισπανία, στον καθοδικό κύκλο που μπαίνουν, με την προσθήκη της λαθρομετανάστευσης, θα σπάσουν κατά πολύ, αρνητικά προς τα κάτω, το όριο του 40% που βρίσκονται τώρα! Ο βαθύτερος και ουσιαστικός λόγος;

“It’s the economy stupid”, όπως είπε ο πρώην πρόεδρος των Η.Π.Α. κος Clinton, ο οποίος θα μείνει στην ιστορία για άλλους λόγους, περισσότερο προσωπικούς και σκανδαλώδεις, μέσω του ιδρύματος Clinton που ίδρυσε με την σύζυγό του, κι όχι για την συνεισφορά του στην ανθρωπότητα, προφανώς. Για να διασπαστεί για πάντα η κοινωνική συνοχή και να καταρρέουν στα τραπουλόχαρτα όλοι οι πυλώνες που συνθέτουν το δίχτυ προστασίας, από τους θεσμούς της οικογένειας και της θρησκείας ως αυτούς της εκπαίδευσης, της εργασίας και της ίδιας της ελευθερίας του ατόμου, αρκεί μια λανθασμένη κίνηση που θα φέρει την οικονομία στα τάρταρα. Κι εδώ έχουμε να κάνουμε με πολλές που γίνονται ταυτόγχρονα σε όλο τον κόσμο.

Η πολυδιαφημισμένη ευρωπαϊκή ανάκαμψη παίρνει την κατηφόρα ξανά, αποδεικνύοντας αυτό που λέγαμε συνεχώς τους προηγούμενους μήνες, ότι ήταν δηλαδή μια πριμοδότηση της χαμηλής για δύο χρόνια ισοτιμίας του ευρώ και τίποτα παραπάνω.

Χωρίς ουσιαστικές δομικές αλλαγές, ένα δυναμικό σύστημα, θα βρίσκει συνεχώς διόδους αποσυμπίεσης προκειμένου να εκτονώσει την εσωτερική πίεση που μαθηματικά θα το οδηγήσει σε αυτοκαταστροφή, είτε αυτό είναι το ανθρώπινο σώμα, είτε μια χώρα ή ακόμη μια ολόκληρη ήπειρος και ένωση. Άλλαξε μήπως τίποτα στην Ευρώπη από αυτά που γράφαμε την τελευταία βδομάδα του Οκτωβρίου του 2016, παρότι υπερψηφίστηκαν ενδιαμέσως ακροδεξιά κόμματα παντού, διπλασιάζοντας σχεδόν τα ποσοστά τους, ακόμη και στην ίδια την Γερμανία στην οποία ανδρώθηκε τον προηγούμενο αιώνα ο φασισμός, με εκατομμύρια θύματα;

“Μία Ευρώπη χωρίς κοινό στρατό, τραπεζική ένωση και μηχανισμό για την ενωμένη έκδοση κρατικών ομολόγων χρέους. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο, που όπως βλέπετε στο διάγραμμα, η ηπείρου μας μόλις ολοκληρώνει την πρώτη, χαμένη της δεκαετία ανάπτυξης στα χνάρια της Ιαπωνίας, πνιγμένη από την επικίνδυνη παλινδρόμηση ανάμεσα στην ύφεση και τον στασιμοπληθωρισμό και σακατεμένη από την, εκ προοιμίου αποτυχημένη, προσπάθεια να ξεκαθαρίσει αν είναι πολιτική ή οικονομική ένωση. Το γεγονός ότι σχεδιάστηκε ως το δεύτερο και κινείται σαν να είναι πολιτική, είναι αυτό που θα την διαλύσει, μετά και την τελευταία προειδοποίηση για επικείμενη κατάρρευσή της, ενός εκ των αρχιτεκτόνων της Ευρωζώνης και του κοινού νομίσματος, του κου Otmar Issing. Ο δεύτερος υψηλά ιστάμενος Γερμανός αξιωματούχος που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, μετά τον Dr Hans Werner Sinn, την πρόσφατη προειδοποίηση του οποίου είχαμε δημοσιεύσει. Τους ακούει άραγε κανείς;

Στο διάγραμμα του Bloomberg, φαίνονται τα αληθινά επιτόκια της Γερμανίας, δηλαδή τα ονομαστικά μείον τον πληθωρισμό, ο οποίος έχει αρχίσει να ανεβαίνει, κάνοντας το όνειρο ή καλύτερα τον εφιάλτη του κου Drahgi πραγματικότητα. Όσοι αρνούνται τα ιστορικά δεδομένα που αποδεικνύουν πως, η ξαφνική άνοδος των τιμών του πληθωρισμού μετά από περίοδο στασιμοπληθωρισμού και περιορισμένης ζήτησης, είναι το τελευταίο βήμα πριν την καταστροφική, μακροχρόνια, ύφεση που ακολουθεί σχεδόν πάντα, είναι υπαίτιοι αυτού που θα ακολουθήσει και πρέπει να οδηγηθούν στην δικαιοσύνη κατά την γνώμη μας.

Όσον αφορά στην χώρα που θα πυροδοτήσει την έκρηξη στην Ευρώπη, την Ιταλία, για την οποία ο Dr Sinn δήλωσε, σε γερμανικό έντυπο την εβδομάδα που μας πέρασε, ότι οι μέρες της στην Ευρωζώνη είναι μετρημένες, μια ματιά στο γράφημα από το Target 2, το σύστημα εκκαθάρισης και πληρωμών των κεντρικών τραπεζών της Ευρώπης, δείχνει πως τα κεφάλαια με τα οποία την πριμοδοτεί ο κος Draghi από την εκτύπωση φρέσκων χρημάτων χωρίς κανένα αντίκρυσμα μέσω της ποσοτικής χαλάρωσης QE, μεταναστεύουν στις γερμανικές τράπεζες, σε μικρότερο βαθμό από την κορύφωση του Grexit το 2012, για την ώρα. Η εναντίωση του κου Renzi ενάντια στην απαίτηση των υπόλοιπων ευρωπαίων ηγετών για νέες κυρώσεις απέναντι στην Ρωσία και επίσημη κατηγορία εγκλημάτων πολέμου για την δράση της στην Συρία, δείχνει πως το αίνιγμα με τις γερμανικές και τις ιταλικές τράπεζες δεν έχει βρεί ακόμη την λύση του. Κι ούτε πρόκειται να το βρει χωρίς ένα καταστροφικό κούρεμα καταθέσεων.”

Ως το τέλος Απριλίου, το παραπάνω διάγραμμα του Bloomberg για το Target2, δείχνει τις απαιτήσεις της Γερμανίας να έχουν περάσει τα 900 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ οι υποχρεώσεις της Ιταλίας έχουν ισορροπήσει μεταβατικά στα 426 δισεκατομμύρια ευρώ. Ποσό που είναι σίγουρο πως, όχι μόνο θα έχει ανέβει από τότε, αλλά θα βρίσκεται σε κατακόρυφη αύξηση τον τελευταίο μήνα και σίγουρα τους επόμενους από τον φόβο των επενδυτών για τυχόν έξοδο της χώρας από το ευρώ, με την διαφορά της απόδοσης του δεκαετούς της Ιταλίας από αυτό της Γερμανίας να εκτινάσσεται ανοδικά, όπως θα δούμε λίγο πιο κάτω στην έκθεσή μας, με ένα ξέσπασμα που όμοιό του δεν θυμόμαστε να έχουμε δει ποτέ στον τομέα των ομολόγων.

Το χρέος της Ιταλίας, παίρνει άλλη διάσταση από το επίσημο της τάξης του 130% ως προς το ακαθάριστο εθνικό προϊόν της, αν προσθέσουμε το παθητικό της Ιταλίας στο Target2, όπως δείχνει το διάγραμμα που ακολουθεί, το οποίο ξεκινά από το 1861 και φτάνει ως σήμερα. Εύκολα μπορείτε να δείτε πως, ξεπερνά την ένδειξη της δεκαετίας του ΄20, και φτάνει το χρέος της χώρας περίπου στο 160%, αφού η πίστωση μόνο πλησιάζει το 26% του εθνικού ακαθάριστου προϊόντος της Ιταλίας. Κι είναι αυτό το ποσό που, την μοναδική φορά που απάντησε επίσημα ο διοικητής της ΕΚΤ, είπε πως πρέπει να πληρώσει όποια χώρα επιθυμεί την έξοδό της από την ζώνη του ευρώ.

Φταίει πράγματι το ευρώ, όπως έχουμε αναφέρει ξανά, για την καταστροφική πορεία της ιταλικής οικονομίας τις τελευταίες δύο δεκαετίες; Όχι αποκλειστικά. Υπάρχει μερίδιο μεγάλης ευθύνης στον σχεδιασμό του κοινού νομίσματος, αλλά η ακόμη μεγαλύτερη ανήκει σε όλους τους ανύπαρκτους πολιτικούς παντού, που δεν κατάλαβαν ποτέ ότι λειτουργεί στα κράτη μέλη σαν ένας κανόνας του χρυσού με κλειδωμένη ισοτιμία, χωρίς φυσικά τα πλεονεκτήματα μια τέτοιας συνθήκης, τα οποία θα απαγόρευαν την σπατάλη και την κακοδιαχείριση του χρέους.

Αν δούμε στο παρακάτω διάγραμμα του Bloomberg την σχέση της Ιταλικής λίρας με το γερμανικό μάρκο, είναι εμφανές ότι πριν την είσοδο της χώρας στο ευρώ, όπως και οι υπόλοιπες χώρες του μεσογειακού νότου, πριμοδοτούσαν συνεχώς την κίβδηλη ισορροπία των οικονομιών τους με διαρκείς υποτιμήσεις των νομισμάτων τους. Η λίρα απέναντι στο μάρκο βρισκόταν σε μια διαρκή κάθοδο που ξεκίνησε το 1971, μετά την κατάργηση του χρυσού ως εχέγγυου στο δολλάριο από τον πρόεδρο Nixon, μέχρι την είσοδο της χώρας στην Ευρωζώνη. Τακτική προφανώς έκτακτης ανάγκης, η οποία έφτασε να λειτουργεί μόνιμα ενάντια στους πολίτες, αφαιρώντας αξία από τα χρήματά τους, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μικρά χρονικά διαστήματα στα οποία απαιτούνται δομικές, επίπονες διαρθρωτικές αλλαγές ουσίας για να ανεβεί πάλι η οικονομία, να πληθωριστεί το χρέος από την πτώση του νομίσματος, ώστε να ανθίσει ξανά μελλοντικά η αγοραστική του δύναμη με την δημιουργία κεφαλαίου και επενδύσεων, χωρίς περιττά βάρη. Το γεγονός πως, το ευρώ στην ουσία μετέτρεψε για όλα τα κράτη μέλη το εσωτερικό χρέος σε ξένο νόμισμα, φαίνεται ότι δεν το υπολογίζουν πολλοί.

Στο διάγραμμα που ακολουθεί, με στοιχεία της έρευνας του Ευρωβαρόμετρου επεξεργασμένα από την Citi, φαίνεται καθαρά πως, εθισμένοι και ναρκωμένοι από τις συνεχείς υποτιμήσεις της λίρας, οι ιταλοί (κόκκινη γραμμή) ενώ λειτουργούσαν υπό καθεστώς ενθουσιασμού την περίοδο της δεκαετίας του ’90 για τον σχεδιασμό και την προετοιμασία του ευρώ, ελπίζοντας να γλυτώσουν, όπως και οι υπόλοιποι ταλαιπωρημένοι λαοί από την τοπική διαφθορά, άρχισαν να απογοητεύονται μετά την εισαγωγή του νομίσματος από το 2002 κι έπειτα. Τον λόγο τον γνωρίζουμε όλοι. Τα πάντα ακρίβηναν κατά εκατοντάδες τοις εκατό. Από το ψωμί, ως την ακίνητη περιουσία, αλλά ακόμη και το απλό φιλοδώρημα, ανέβηκαν από την μιά μέρα στην άλλη 200% και 300% με την χρήση του ευρώ. Το ίδιο όμως συνέβει και με το χρέος που είχε εκδώσει η κάθε χώρα στο τοπικό της νόμισμα. Οικονομίες που έτρεχαν στην υπερβάλουσα ρευστότητα της δεκαετίας του ’90 με συνεχείς υποτιμήσεις των νομισμάτων τους, βρέθηκαν μετά το κραχ των χρηματοαγορών του 2000 ετοιμόρροπες απέναντι στον οποιοδήποτε κραδασμό.

Γνωρίζουμε καλά ότι, τόσο οι χώρες του μεσογειακού νότου όσο και οι υπόλοιπες αδύναμες οικονομίες της Ευρωζώνης, δεν χρησιμοποίησαν με σύνεση την πτώση στο κόστος δανεισμού μετά την εισαγωγή τους στην ζώνη του ευρώ, αλλά έκαναν ακριβώς το αντίθετο. Χρησιμοποίησαν τα χαμηλά επιτόκια και τις επιδοτήσεις της ΕΕ για να εξαγοράζουν αλόγιστα την πολιτική τους πελατεία και να διογκώνουν το κράτος. Το ανά κεφαλή εθνικό προιόν της Ιταλίας που φαίνεται στο επόμενο διάγραμμα (κίτρινη γραμμή) σε σχέση με αυτό της Γερμανίας (μαύρη), δεν ανέκαμψε ποτέ μετά τη συστημική παγκόσμια κρίση του 2007-8. Η πορεία της Ιταλίας ήταν προδεγιαγραμμένη κι αν δεν υπήρχε η θυσία της Ελλάδας στο βωμό της ΕΕ και του ευρώ, θα είχε εμφανιστεί στα πρωτοσέλιδα πολύ νωρίτερα, από τον Δεκέμβριο του 2016 με το αποτυχημένο δημοψήφισμα του κου Renzi, όπως είχαμε αναφέρει τότε, σχετικά με το τι έμελλε να συμβεί αργότερα.

Απόσπασμα από την έκθεσή μας την τελευταία βδομάδα του Νοεμβρίου το 2016, με αναφορά στην χώρα μας και την επερχόμενη πορεία της Ιταλίας:

“Με το κρατικό χρέος της εκτοξευμένο στο 130% του εθνικού προϊόντος, κατακεραυνωμένη την βιομηχανική της παραγωγή, περιορισμένη την ανταγωνιστικότητά της και χρεοκοπημένες τις τράπεζές της, βλέπουμε ελάχιστες πιθανότητες να παραμείνει η Ιταλία στην Ευρωζώνη, αν δεν θέλει να βρεθεί κάτω από γερμανική κατοχή και να καταστραφεί ολοσχερώς όπως η Ελλάδα.
Αντίστροφα, οι πιθανότητες να επιστρέψει στην λιρέτα είναι ίσως αυτές που από τώρα και μετά θα κάνουν την διαφορά των δεκαετών επιτοκίων της να συνεχίζει να μεγαλώνει, σε σχέση με τα αντίστοιχα γερμανικά, όπως δείχνει το γράφημα.

Δεν έχουμε καμμία αμφιβολία πως τυχόν αποχώρηση της Ιταλίας από την Ευρωζώνη θα σημάνει το τέλος του ευρώ. Έχει ακριβώς δηλαδή την ίδια και μεγαλύτερη διαπραγματευτική δύναμη, όπως είχε και η χώρα μας πριν το έγκλημα του PSI. Αντί να την εκμεταλλευτούμε την ώρα που έπρεπε, επιτρέψαμε στους εγκληματίες πολιτικούς μας να ξεπουλήσουν φτηνά την δημόσια και την ιδιωτική μας περιουσία, χωρίς καν δέσμευση διαγραφής του χρέους μας, της μόνης προϋπόθεσης για να ανακτήσει η χώρα μας την κυριαρχία της. Αυτό που αδυνατούν να συλλάβουν οι τυχάρπαστοι πολιτικοί είναι πως, η όποια φερεγγυότητα του κοινού νομίσματος, βασίζεται πάνω στο χρέος των κρατικών ομολόγων που βρίσκονται ως εχέγγυα στις τράπεζες. Όπως ακριβώς τα αμερικάνικα ομόλογα εγγυώνται την αξιοπιστία του δολλαρίου. Μια χώρα αν χρεοκοπήσει, είναι αρκετό σαν γεγονός για να τελειώσει εν μια νυκτί το ευρώ. Αν λοιπόν κάτι μας δείχνει εμφανώς το πρόβλημα της Ευρώπης, δεν είναι τίποτα άλλο από την πορεία του κοινού νομίσματος.”

Βέβαια, ο βασικός λόγος που δεν βρισκόταν η Ιταλία εμφανώς στα πυρά των χρηματαγορών, ήταν η συνεχής υποστήριξη της ΕΚΤ καθόλη τη διάρκεια της ποσοτικής χαλάρωσης QE. Φαίνεται άλλωστε στο παραπάνω γράφημα πως, τα τελευταία χρόνια, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα απορροφούσε το ιταλικό χρέος το οποίο διακριτικά πουλούσαν οι υπόλοιποι και κυρίως οι εμπορικές τράπεζες που μείωσαν την έκθεσή τους περίπου στο 50% από το 2008 μέχρι σήμερα. Στο γράφημα που ακολουθεί, θα δείτε ότι από το 2014 ως τώρα, σχεδόν αποκλειστικά, η ΕΚΤ είναι ο βασικός αγοραστής των ιταλικών ομολόγων που έφτασαν να έχουν χαμηλότερη απόδοση ακόμη κι απο τα αμερικάνικα. Δηλαδή, θεωρούνταν καταφύγιο ασφαλείας!

Ποιοι είναι οι υπόλοιποι που έχουν στα χέρια τους το επικίνδυνο, μετά τις κάθετες αυξήσεις των αποδόσεων που θα δούμε λίγο πιο κάτω, ιταλικό χρέος; Το μισό είναι εσωτερικό, όπως θα δείτε στο γράφημα που ακολουθεί, μοιρασμένο στις χρεοκοπημένες τράπεζες, τα συνταξιοδοτικά ταμεία και τα νοικοκυριά, που παραδόξως έχουν επενδύσει υπερβολικά στα ομόλογά τους, μέσα από τραπεζικά προϊόντα λιανικής. Στις δέκα πρώτες ιταλικές τράπεζες, η αξία από τα ομόλογα της χώρας τους που έχουν στα χέρια τους ξεκινά από 150% και φτάνει ως 350% της επάρκειας του κεφαλαιακού δείκτη Tier 1 που διασφαλίζει την αξιοπιστία τους! Με λίγα λόγια έχουν υπερβολική έκθεση και δεν αντέχουν να αγοράσουν παραπάνω ομόλογα για να στηρίξουν την οικονομία και την κυβέρνησή τους. Τα υπόλοιπα 739.2 δισεκατομμύρια βρίσκονται σε τράπεζες των εξωτερικού, που θα δούμε στο επόμενο γράφημα.

Από τις τράπεζες εξωτερικού, όπως φαίνεται στο παρακάτω γράφημα της BIS, περισσότερο εκτεθιμένες είναι οι γαλλικές, περίπου με 44 δισεκατομμύρια, οι ισπανικές με 29 και κάτι λιγότερο οι γερμανικές, πράγμα που εξηγεί απόλυτα την στήριξη που προσέφερε ο πρόεδρος Macron στον ομόλογό του της Ιταλίας, κο Mattarella, μετά την σχεδόν πραξικοπηματική συνταγματική πιρουέτα που έκανε ο τελευταίος, αποκλείοντας τον φερόμενο ως ευρωσκεπτικιστή κο Savona από την θέση του ΥΠΟΙΚ, στην κυβέρνηση συνασπισμού που προσπάθησαν να ιδρύσουν το MS5 με τη λίγκα του βορρά.

Η τάση του διχασμού, μετά το Brexit, τις Η.Π.Α. και την Γαλλία, μεταφέρθηκε και στην Ιταλία, όπως αναμέναμε. Μετά την εκ προοιμίου αποτυχημένη, ύστατη κι απελπισμένη προσπάθεια του κου Mattarella-προφανώς υπακούοντας στα αφεντικά των Βρυξελλών- να σχηματίσει ακόμη μια δοτή κυβέρνηση δίνοντας την εντολή σε ένα υψηλά ιστάμενο του ΔΝΤ με το προσωνύμιο “ψαλιδοχέρης”, λόγω των περικοπών που έκανε στις κοινωνικές παροχές, η κυβέρνηση συνασπισμού επανήλθε στην διαπραγμάτευση, ξεχνώντας την πρόταση μομφής. Με πρωθυπουργό τον κο Giuseppe Conte, τον “λίθο του σκανδάλου” κο Savona ως υπουργό ευρωπαϊκών υποθέσεων και ΥΠΟΙΚ τον, επίσης ευρωσκεπτικιστή, κο Giovannia Tria. Δύο διαμετρικά αντίθετα κόμματα, ένα δηλαδή αντισυστημικό, οργανικά ανεπτυγμένο, κίνημα με ηγέτη, μετά τον Beppe Grillo, τον νεαρό Luigi Di Maio ως υπουργό εργασίας κι ένα ακροδεξιό με τον κο Matteo Salvini ως υπουργό εσωτερικών υποθέσεων, θα προσπαθήσουν να βγάλουν την Ιταλία από το μεγαλύτερο λάκκο που βρέθηκε ποτέ στην μεταπολεμική ιστορία της. Όσο και να ελπίζουμε χρόνια τώρα ότι θα αλλάξει η αυταρχική διοίκηση των Βρυξελλών και η γερμανική κυριαρχία, δεν μπορούμε παρά να δώσουμε ελάχιστες πιθανότητας επιτυχίας στη νέα κυβέρνηση.

Με δύο άπειρους κυβερνητικά αρχηγούς κομμάτων, χωρίς ξεκάθαρη ηγεσία, με αντιδιαμετρικό προφίλ προεκλογικών προγραμμάτων και τους ψηφοφόρους κουρασμένους από την λιτότητα και μπερδεμένους όσο ποτέ, θεωρούμε πως, μόνο ένα θαύμα θα κρατήσει αυτή τη κυβέρνηση ενωμένη απέναντι στην πίεση των Βρυξελλών και των χρηματαγορών και δεν θα καταλήξει ένα εφαλτήριο για μεγαλύτερο διχασμό και περαιτέρω τάση μετακίνησης των απογοητευμένων προς την άκρα δεξιά. Όσο και να θέλουμε να ελπίζουμε σε μια δημοκρατική, κοινωνική και ψυχική ανάταση των λαών της Ευρώπης, χρειάζεται ηγετικό όραμα, πλάνο, συλλογική πίστη στο έθνος, τεράστια αποφασιστικότητα και θεϊκό σθένος απέναντι στις δυσκολίες, για να βγει κάποιος από μια τέτοια κατάσταση. Χωρίς αυτά, είναι μάταιο να συζητάμε γιατί κατά βάθος μιλάμε για την ίδια την αξία της ελευθερίας.

Με την πρώτη διαρροή περί της επικείμενης αύξησης των συντάξεων και των κοινωνικών παροχών που σημαίνει το τέλος της λιτότητας, την κατάργησης του ορίου 3% στο έλλειμμα, του βασικού εγγυημένου εισοδήματος των 780 ευρώ, την μείωση των φόρων στην ζώνη των 15% με 20% και με κερασάκι το παράλληλο νόμισμα minibot, οι επενδυτές άρχισαν να πετούν τα ιταλικά ομόλογα από τα παράθυρα σαν σαΐτες προς την ΕΚΤ, όπως θα δείτε στο διάγραμμα μας που ακολουθεί με την απόδοση του ιταλικού δεκαετούς. Γιατί; Mόνο η, καθόλα απαραίτητη, μείωση των φόρων και η, εξίσου σοβαρή, εγγύηση του βασικού εισοδήματος, θα κοστίζουν περίπου γύρω στα 130 δισεκατομμύρια σε μια οικονομία που έχει ήδη χρέος 2.25 τρισεκατομμύρια-με Τ-ευρώ, αυξάνοντάς το κατά τουλάχιστον 7% το χρόνο.

Και για να μην παρεξηγηθούμε, θεωρούμε όχι μόνο αυτά απαραίτητα σαν μέτρα από οποιαδήποτε κυβέρνηση, αλλά κι ακόμη χίλια τοις εκατό παραπάνω, υπέρ των πολιτών. Μόνο που κάποιος πρέπει να σκεφτεί πως, πέρα από την πολεμική του δίπολου Βρυξελλών και Βερολίνου για την συνέχιση της καρέκλας των πρώτων και ολοκληρωτικής κατάκτησης της ηπείρου από τους δεύτερους, τα νούμερα δεν βγαίνουν χωρίς την δυνατότητα υποτίμησης του νομίσματος και όχι εσωτερικής υποτίμησης, η οποία κατάντησε μέσω της λιτότητας τους λαούς του μεσογειακού νότου σε χειρότερα χάλια από όσο άξιζαν και άντεχαν. Όταν μια χώρα χάνει την δυνατότητα έκδοσης του νομίσματος της, είναι σίγουρο ότι θα καταλήξει αποικία κάποιας άλλης. Το πρώτο πράγμα στην ιστορία που έκαναν οι κατακτητές ήταν να παράγουν και να διανέμουν στο λαό χρυσά και ασημένια νομίσματα με το πρόσωπό τους ή με αυτό των θεών τους…

ITALY GOVERNMENT BONDS 10 Y YIELD, W, INDEX

[+] click images to enlarge

Θα παρατηρήσετε στο παραπάνω διάγραμμα με την απόδοση του δεκαετούς της Ιταλίας ότι, ο διπλός πάτος με τα χαμηλά του 2015 και του 2016, αλλά και το συμμετρικό τρίγωνο (μπλε γραμμές), είναι το όνειρο του κάθε διαπραγματευτή που έχει πάρει αρχική θέση, γιατί είναι σχετικά μικρές οι πιθανότητες να ακολουθήσει κι άλλη καθοδική κίνηση. Από το χαμηλό των αρχών Μαίου ως το κλείσιμο του μήνα, η απόδοση ανέβηκε κατά σχεδόν 100% (!), αρχίζοντας από το 1.7%, φτάνοντας ως το 3.38% και κλείνοντας με οπισθοχώρηση στο 2.76%, αφού συνάντησε την αντίσταση (κόκκινη γραμμή) στα υψηλά του 2014. Η πρόβλεψη στόχος που δίνει ο σχηματισμός, βρίσκεται στο χαμηλό του 2013, στην περιοχή του 3.75%. Ασχολούμαστε πάρα πολλά χρόνια με τις χρηματαγορές, αλλά τέτοια κίνηση δεν είχαμε ξαναδεί στον τομέα των ομολόγων προηγμένης χώρας. Η απόδοση του ομολόγου μιας χώρας που ανήκει στις τρείς πρώτες της Ευρώπης και στις δέκα του κόσμου, έφτασε να διαπραγματεύεται σαν κρυπτονόμισμα.

Το διάγραμμα αποτυπώνει την κλασσική περίπτωση ξαφνικής έλλειψης ρευστότητας-όπως συνέβη και στις δύο προηγούμενες ευρωπαϊκές κρίση με αιχμή την χώρα μας-από την αποχώρηση των marker makers, αυτών που διαχειρίζονται την αγορά, όπου η διαφορά ανάμεσα στο bid και το ask μεγαλώνει υπέρμετρα, γεγονός που προκαλεί πανικό, γιατί όσοι θέλουν να εκτελέσουν εντολές μεγάλου όγκου για να αγοράσουν ή να πουλήσουν, είναι αδύνατον να το κάνουν χωρίς να προκαλέσουν ακαριαία μετακίνηση της τιμής. Αποτέλεσμα, να μην μπορούν να ανοίξουν ή να κλείσουν θέσεις στις επιθυμητές τιμές με μεγάλο όγκο. Κλασσική παγίδα που γεννά κάθετες αγορές τις οποίες ελάχιστοι άνθρωποι ή συστήματα trading στον κόσμο μπορούν να διαπραγματευτούν.

Η αλήθεια είναι πως, κανένα από τα δύο κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού δεν έτρεξε τον προεκλογικό του αγώνα με σημαία την αποχώρηση από το ευρώ κι εκεί ακριβώς πάτησε ο πρόεδρος Matarrella για την μη έγκριση του κου Savona, λέγοντας πως είναι μια απόφαση που πρέπει να την πάρει ο λαός σε ξεκάθαρες εκλογές γι αυτό το σκοπό, από την ώρα που το σύνταγμα της Ιταλίας απαγορεύει τα δημοψηφίσματα. Η έρευνα ψήφου όμως της Pew Research για τα δύο κόμματα, έδειξε μεγάλα ποσοστά ψηφοφόρων που απαιτούσαν να επιστρέψουν οι διαδικασίες αποφάσεων στο ιταλικό κράτος από την ΕΕ, 76% για το Five Star και 77% για την Nothern League, κι επίσης μεγάλα στην ερώτηση “αν η συμμετοχή στην Ευρωζώνη ήταν κακή για την ιταλική οικονομία”, με 62% για το πρώτο και 42% για το δεύτερο.

Πριν δούμε το διάγραμμά μας με την διαφορά στο δεκαετές της Ιταλίας με την Γερμανία, το srpead της απόδοσης των ομολόγων τους δηλαδή, ας θυμηθούμε τι είχαμε γράψει την τελευταία βδομάδα του Φεβρουαρίου της προηγούμενης χρονιάς, στην έκθεση με τίτλο “Γαλλία και Ολλανδία προετοιμάζονται για έξοδο από το ευρώ”, χώρες οι οποίες οργάνωναν τότε την μεταβατική κατάσταση προς τα τοπικά τους νομίσματα:

“Η φυγή του κεφαλαίου προς την Γερμανία, εκτός από το Target 2 που έχουμε αναφέρει παλαιότερα, φαίνεται στο διάγραμμα του Bloomberg που απεικονίζει την διαφορά ανάμεσα στο γερμανικό διετές που έφτασε στο -1% από το αμερικάνικο που βρίσκεται λίγο ψηλότερα από το +1%. Επενδυτές από τις Ιταλία, Ισπανία και Γαλλία στρέφονται ολοένα προς την χώρα της κας Merkel και πληρώνουν αντί να πληρώνονται για να καλυφθούν, θεωρώντας, σωστά, πως είναι η μόνη οικονομία που μπορεί να αντέξει την μετάβαση σε τοπικό νόμισμα, λόγω των δυσθεώρητων εμπορικών της πλεονασμάτων. Ξεχνάνε βέβαια πως το μάρκο θα ανατιμηθεί βίαια, όπως δήλωσε η καγκελάριος και πως η Γερμανία είναι ο τελικός αποδέκτης του λογαριασμού κατάρρευσης του ευρώ, αφού οι οφειλές των υπόλοιπων μελών της Ευρωζώνης έφτασαν περίπου τα 800 δισεκατομμύρια, όπως και το 2011-2 στο απόγειο της ελληνικής κρίσης. Οι πιθανότητες να χάσει η Γερμανία αυτό το ποσό που όλο και θα μεγαλώνει, είναι πραγματικά μεγάλες.”

Ακριβώς αυτή είναι η αναμέτρηση που θα παιχτεί ξανά, από την ώρα που οι ανάξιοι πολιτικοί μας δεν εκμεταλλεύτηκαν την απειλή της χρεοκοπίας μας το 2010, προσκάλεσαν το ΔΝΤ και συμφώνησαν στο δολοφονικό PSI δύο χρόνια αργότερα, καταντώντας την πατρίδα μας αποικία της Γερμανίας και καταδικάζοντας τους Έλληνες για τον επόμενο αιώνα, με σκοπό να σωθούν πρόσκαιρα οι ευρωπαϊκές τράπεζες και το ευρώ. Δεν είναι τυχαίο ότι, ο Hans-Werner Sinn, ο πρώην πρόεδρος του IFO και κορυφαίος γερμανός οικονομολόγος που δηλώσεις του φιλοξενούμε συχνά γιατί είναι επιδραστικός στην γερμανική διοίκηση, ζήτησε δημόσια να επιβληθούν έλεγχοι κεφαλαίων, τα γνωστά μας capital controls, στην Ιταλία!

Όπως θα δείτε στο διάγραμμα που ακολουθεί, φυσιολογικά η απόδοση ξέσπασε ανοδικά υπέρ της Γερμανίας, στην ουσία πιέζοντας τα επιτόκια της χαμηλότερα, αφού πωλούνταν εν σωρό τα ιταλικά ομόλογα για όλο το μήνα, ενώ ταυτόγχρονα αγοράζονταν γερμανικά.

SPREAD ITALY 10YY-GERMANY 10YY, W, INDEX

Σε μια κίνηση αντίστοιχη με αυτή που είδαμε παραπάνω στο ιταλικό δεκαετές, το spread ξεκίνησε το μήνα που πέρασε στο 1.21%, έφτασε ως το 3% κι έκλεισε στο 2.31% με την ανακοίνωση της κυβέρνησης συνασπισμού, μια πορεία 177% (!). H δημοπρασία των ομολόγων που έκανε η ιταλική κυβέρνηση, έδειξε εμφανώς τον φόβο και την απειλή των χρηματαγορών, αφού πλήρωσε για το πενταετές 2.325%, δηλαδή 176 μονάδες βάσης παραπάνω από την προηγούμενη φορά, σε όγκο 1.75 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ δεκαετή ομόλογα αξίας 1.8 δισεκατομμυρίων πουλήθηκαν με επιτόκιο 3%, αντί 1.75% την προηγούμενη φορά, αύξηση δηλαδή 130 μονάδων βάσης.

Όλοι οι αρμόδιοι αντιλαμβάνονται ότι η κατάρρευση αυτής της κυβέρνησης θα σημαίνει πως, οι επόμενες εκλογές θα είναι κατ’ ουσίαν ένα έγκυρο δημοψήφισμα για την συμμετοχή της Ιταλίας στην Ευρωζώνη και το ευρώ, κι αυτό είναι που θέλουν να αποφύγουν. Όταν τεθεί το θέμα, δεν πιστεύουμε ότι θα κερδίσει η αποχώρηση από το ευρώ. Όπως και στην χώρα μας, οι ψηφοφόροι παντού είναι δύσκολο να αντιληφθούν στριφνά θέματα νομισματικής πολιτικής. Περισσότερο εύκολα ίσως καταλαβαίνουν αυτά της δημοσιονομικής πολιτικής, που πονάνε την καθημερινότητά τους, από την εργασία και την εκπαίδευση, ως την κοινωνική περίθαλψη και τους φόρους. Μόνο που αυτά τα δύο, η νομισματική και η δημοσιονομική πολιτική, δεν μπορούν να συμβαδίσουν απόλυτα όσο η χώρα παραμένει στην ζώνη του ευρώ. Κι έτσι, η Ιταλία, όπως και η χώρα μας, θα αμφιταλαντεύεται προκαλώντας πλήρη ασφυξία στους πολίτες της.

Η κύρια διαφορά είναι πως, η Ιταλία έχει μια οικονομία δέκα φορές παραπάνω από την χώρα μας, με επτά φορές μεγαλύτερο ονομαστικό χρέος κι είναι πυλώνας όχι μόνο της Ευρώπης, αλλά ένας από αυτούς της οικουμένης. Είναι απελπιστικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να σωθεί η Ιταλία, χωρίς την παρέμβαση της ΕΚΤ, κι αυτό ακριβώς δοκίμασαν οι επενδυτές τις προηγούμενες βδομάδες. Τα όρια της κεντρικής τράπεζας. Με τις ιταλικές εμπορικές τράπεζες να χάνουν συνεχώς από εδώ και πέρα κεφαλαιακή αξία από την πτώση των ομολόγων της χώρας, είναι ζήτημα χρόνου να αρχίσουν να πουλάνε κι αυτές όπου βρούνε-αν βρούνε- πιέζοντας ακόμη περισσότερο την κυβέρνηση τους. Είναι ο κύκλος του θανάτου ανάμεσα στις χώρες και τις τράπεζές τους, από τον οποίο δεν μπορεί να ξεφύγει καμμιά χώρα χωρίς εξωτερική παρέμβαση, ειδικά αν δεν τυπώνει μόνη της το νόμισμά της.

Ακόμη και να λυγίσουν οι ιταλοί μπροστά στον αδιόρατο κι απροσδιόριστο φόβο της χρεοκοπίας, δεν υπάρχει οργανισμός να μπορεί σώσει την οικονομία τους. Αν η δική μας χρειάστηκε 250 δισεκατομμύρια ευρώ-από τα οποία ούτε το 15% δεν έφτασε στην χώρα μας– εδώ θα χρειαστεί δέκα φορές πάνω αυτό το ποσό. Ακόμη και το ΔΝΤ να καλέσουν, δεν μπορεί να βρει πάνω από 500 δις, στα οποία αν προσθέσουμε κι όλη την δυναμική του ESM, το ποσό δεν θα φτάσει ούτε καν στο ένα τρισεκατομμύριο. Κι όλα αυτά βέβαια, στην περίπτωση που συμφωνούσαν η ιταλική κυβέρνηση, οι Βρυξέλλες, η Γερμανία και το ΔΝΤ, πράγμα που θεωρούμε εξτρεμιστικά απίθανο. Οι χρηματοαγορές θα περιμένουν σύντομα μια επίσημη, θεσμική τοποθέτηση. Όσο αυτή αργεί, τόσο μεγαλύτερος θα είναι ο εκνευρισμός, με μεγάλες πιθανότητες να συμβεί το μοιραίο ατύχημα που θα σβήσει τα φώτα γενικώς. Η μόνη λύση στην παρούσα κατάσταση, είναι αυτή που απεύχεται και απορρίπτει χρόνια η Γερμανία, να ενοποιηθεί το κρατικό χρέος των χωρών μελών, όπως ακριβώς το αμερικάνικο, πράγμα που σημαίνει μεταφορές κεφαλαίων από τον πλούσιο βορά στον αδύναμο νότο, για στήριξη. Η Ιταλία, λόγω όγκου, έχει βαρύνουσα δύναμη σε αυτή την διαπραγμάτευση και πιστεύουμε αυτή είναι η πρώτη κατεύθυνση που θα ακολουθήσει η νέα κυβέρνηση, συντασσόμενη με τις προτάσεις Macron. Η ιδανική της λύση είναι βέβαια να κατάφερνε να βγεί από τη ζώνη του ευρώ, αλλά αυτό το απαντήσαμε παραπάνω. Μάλλον θυμίζει κάτι σε όλους μας η απαίτηση της νέας κυβέρνησης να σταματήσουν οι κυρώσεις στη Ρωσία…

Να είναι άραγε είναι αυτός ο σκοπός της συνάντησης της καγκελαρίου Merkel με τον κο Draghi αύριο; ‘Η μήπως είναι η νέα υποβάθμιση της Deutsche Bank, που πυροδότησε την άνοδο των ασφαλίστρων κινδύνου, των CDS που φαίνονται ξεκάθαρα στο παραπάνω διάγραμμα, αφού διέρρευσε ότι η FED, η αμερικανική κεντρική τράπεζα, την έχει βάλει στην λίστα επικινδυνότητας εδώ κι ένα χρόνο; Το διάγραμμα που προσομοιάζει την κατάρρευση της Lehman Bros με αυτή της Deutsche Bank, έχει αρχίσει και κάνει τον γύρο του διαδικτύου ξανά, από τότε που το φιλοξενήσαμε την πρώτη βδομάδα του Οκτωβρίου το 2016, στην ανάλυσή μας για τον συστημικό κίνδυνο που αποτελεί η τράπεζα με τα $64 τρισεκατομμύρια-με Τ πάλι- έκθεση σε στοιχήματα παραγώγων. Η νομολογία πάντως για το πανευρωπαϊκό πάγωμα καταθέσεων υπάρχει ήδη, όπως αναφέραμε στην έκθεσή μας στις αρχές του περυσινού Αυγούστου.

Υπάρχει περίπτωση φυσικά να προσπαθήσει ο κεντρικός τραπεζίτης να πείσει την καγκελάριο να προσθέσει, επιτέλους, την υποστήριξή της στα νέα πακέτα ομολόγων που θα λανσάρει η ΕΚΤ, τα οποία θα αναμιγνύουν αυτά της υψηλής πιστοποίησης, όπως τα γερμανικά, με άλλα χαμηλότερης άλλων χωρών-αν είναι ποτέ δυνατόν…- φανερώνοντας της ολόκληρη την εικόνα του χάους που θα προκύψει σύντομα, αν δεν βρεθούν νέα εργαλεία που να κοροϊδέψουν τα γεράκια των αγορών-όπως οι ισπανοί κατακτητές “με το νερό που καίει” και το κεχριμπάρι…-, ώστε να αντληθεί επιπλέον ρευστότητα για διατηρηθεί το καθόλου καλά στημένο κόλπο του ευρώ. Μπορεί τέλος, να της ανακοινώσει για μια ακόμη φορά ότι η βόμβα δεν θα σκάσει στα δικά του χέρια, αφού αποχωρεί την επόμενη χρονιά από τη θέση του, αλλά σε αυτά του κου Weidmann της Bundesbank, τον οποίο η καγκελάριος προαλείφει σαν το επόμενο διοικητή της ΕΚΤ…

Πριν περάσουμε στο κομμάτι της τεχνικής ανάλυσης για τα πολύτιμα μέταλλα, το δολάριο και το ευρώ, ρίξτε μια ματιά στο διάγραμμά μας για την απόδοση του δεκαετούς ομολόγου της Ισπανίας, για να είστε έτοιμοι για τα επόμενα πυροτεχνήματα που είναι έτοιμα να σκάσουν, τώρα που η διεφθαρμένη κυβέρνηση του κου Rajoy έπεσε κι αναλαμβάνει ο ηγέτης των σοσιαλιστών, κος Pedro Sanchez, ως μεταβατικός μέχρι τις επόμενες εκλογές που θα προκηρυχτούν. Eίναι ζήτημα χρόνου να ξεκινήσει η μετάδοση του ρίσκου εκτός Ιταλίας και να δοκιμαστούν οι ζώνες προσφοράς (κόκκινα πλαίσια), μετά την ανοδική διάσπαση του συμμετρικού τριγώνου, οι οποίες σαφώς θα ξεπεραστούν διθυραμβικά στην περίπτωση-λέμε τώρα…-που ο κος Draghi ανακοινώσει ότι θα σταματήσει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης QE, που παρέχει προσωρινή ασφάλεια στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, εκτός της ελληνικής, η οποία θέλει να πετύχει καθαρή έξοδο από τα μνημόνια τον Αύγουστο, χωρίς πιστοληπτική γραμμή έκτακτης ανάγκης…

SPAIN GOVERNMENT BONDS 10YY, W, INDEX

Η σημερινή έκθεσή μας έχει κύριο θέμα την Ευρώπη και το ευρώ, οπότε ας ξεκινήσουμε την ανάλυσή μας από αυτό. Με βαριές απώλειες της τάξης του 3.3% περίπου έκλεισε το μήνα το νόμισμα που έχει φυλακίσει τις περισσότερες χώρες της ευρωζώνης, στα 1.1696, αφού πρώτα δοκίμασε επιτυχημένα τις ζώνες στήριξης που αναφέραμε στην προηγούμενη έκθεσή μας, στα 1.1600 με 1.1550, που είναι επίσης οι βασικές για το κλείσιμο το τριμήνου στο τέλος του μήνα, ενώ υπερασπίστηκε το σημείο κλειδί του μήνα που ήταν στα 1.1660. Όπως θα δείτε στο διάγραμμά μας που ακολουθεί, μετά την απόρριψη από την ζώνη αντίστασης (κόκκινο πλαίσιο) βρήκε αγοραστές στις δύο, απανωτές ζώνες στήριξης (μπλε πλαίσιο) που έχουμε σημάνει αρκετούς μήνες τώρα, από τότε που το δημοσιεύσαμε.

Η ημερήσια ορμή του είναι ανοδική με την τάση ουδέτερη, δίνοντας έτσι ανάμικτες εντυπώσεις, αλλά σε εβδομαδιαίο επίπεδο η εικόνα του είναι ισχυρά καθοδική, συγκρατούμενη από το ανοδικό μηνιαίο. Ένα εβδομαδιαίο κλείσιμο κάτω από τα 1.1575 με 1.1550 θα αυξήσει τις πιθανότητες για μεγαλύτερη διόρθωση προς τα 1.1400, όπως ακριβώς θα κάνει κι ένα μηνιαίο κλείσιμο, αρχικά κάτω από τα 1.1660 κι έπειτα από τα 1.1510. Οι αντιστάσεις βρίσκονται στα 1.2475 με 1.2495 στο εβδομαδιαίο επίπεδο και στα 1.2555 με 1.2570 στο μηνιαίο, τιμές που μπορούν να επιτευχθούν μόνο αν έχουμε απανωτά κλεισίματα πάνω από τα 1.2080 και 1.2269 αντίστοιχα.

Ένας ακόμη πονοκέφαλος για τον κο Draghi είναι πως, ο πληθωρισμός της ευρωζώνης τον Μάιο πλησίασε αρκετά το ποθητό όριο του 2% για το οποίο σπαταλήθηκαν 4 τρισεκατομμύρια μέσω της ποσοτικής χαλάρωσης QE σε αγορές κρατικών και εταιρικών ομολόγων από την ΕΚΤ. Τι θα κάνει λοιπόν τώρα; Θα αφήσει την γερμανική οικονομία να υπερθερμανθεί φουσκώνοντας κι άλλο της υπερβολικές τιμές των ακινήτων της, ή θα αυξήσει τα βασικά επιτόκια της τράπεζας για να καλύψει την διαφορά από την απόδοση του δεκαετούς της χώρας που έκλεισε τη βδομάδα στο 0.37%; Μάλλον θα είναι κι αυτό ένα θέμα στην ατζέντα του με την κα Merkel…

EURO FX / US DOLLAR, M, SPOT

To δολλάριο, αντίστροφα, έκλεισε ανοδικά το μήνα στα 93.98 με άνοδο περίπου 2.3%, βρίσκοντας αντίσταση στα υψηλά του προηγούμενου Οκτωβρίου, αλλά αποτυγχάνοντας να κλείσει το μήνα πάνω από τα 94.14, που είπαμε στην προηγούμενη έκθεσή μας ότι ήταν το κομβικό σημείο για να έχει μεγαλύτερη άνοδο.

Όπως θα δείτε στο διάγραμμά μας που ακολουθεί, σταμάτησε ακριβώς στην πάνω γραμμή της ζώνης αντίστασης (κόκκινο πλαίσιο), έχοντας από κάτω πια το κλείσιμο της προηγούμενης χρονιάς, από το οποίο η τιμή αυτή τη στιγμή απέχει κατά 2.24%. Η ημερήσια ορμή του είναι καθοδική, ενώ η τάση ουδέτερη, παραμένει όμως σε εβδομαδιαίο επίπεδο ανοδική που συγκρατείται από την καθοδική ροπή σε μηνιαίο επίπεδο. Η εβδομαδιαία αντίσταση βρίσκεται στα 94.65, ενώ η μηνιαία στα 95.16 πάνω από τα οποία ολοκληρώνεται η ανοδική αντιστροφή σε επίπεδο τριμήνου. Ένα κλείσιμο πάνω από τα 94.27 θα προϊδεάσει για μεγαλύτερη άνοδο κι αντίστροφα ένα κάτω από τα 93.29 για επικείμενη διόρθωση.

Το δολάριο, έχει στο πλευρό του τους αμερικανικούς χρηματιστηριακούς δείκτες, από τους οποίους ο Nasdaq ήδη δοκιμάζει τα προηγούμενα υψηλά. Στην περίπτωση που τελειώσει η συσπείρωση και στους υπόλοιπους, η οποία ξεκίνησε μετά το υψηλό του Ιανουαρίου, όπως επισημάναμε εγκαίρως, όσοι θέλουν να τοποθετηθούν σε αυτούς θα χρειάζονται δολάρια για να αγοράσουν τις μετοχές δημιουργώντας επιπλέον ζήτηση στο αποθεματικό νόμισμα. Αξίζει να αναφέρουμε ότι σε επίπεδο δεκαετίας τα αμερικάνικα χρηματιστήρια έχουν αυξηθεί κατά περίπου 140%, ενώ οι ευρωπαϊκοί της Γερμανίας και της Γαλλίας κατά μόνο 21% και 17% αντίστοιχα. Ακόμη ένα παράδειγμα που δείχνει ότι το μεγάλο κεφάλαιο τοποθετείται στις Η.Π.Α. αποφεύγοντας την Ευρώπη που βρίσκεται σε στασιμοπληθωρισμό με χαμηλή ανάπτυξη κι ανοδικό πληθωρισμό, ειδικά αν σκεφτούμε ότι ο ισπανικός δείχτης είναι κάτω κατά περίπου -20% στο ίδιο χρονοδιάστημα και ο ιταλικός κατά -35%.

US DOLLAR FUTURES, M, ICE

Μικτό κλείσιμο είχαμε στα πολύτιμα μέταλλα, με τον χρυσό καθοδικά στα $1,298 πεσμένο κατά 1.4% και το ασήμι στα $16.45 αυξημένο κατά μια ποσοστιαία μονάδα, ανά ουγγιά αντίστοιχα.

Από την ώρα που διαπεράστηκε καθοδικά η ζώνη γύρω από τα $1.310, όπως αναφέραμε στην προηγούμενη έκθεσή μας, αυξήθηκαν οι πιθανότητες να δούμε χαμηλότερες τιμές στον χρυσό. Ένα μηνιαίο κλείσιμο πάνω από αυτή την τιμή θα γυρίσει τον χρυσό σε ανοδική πορεία ξανά, ενώ ένα κάτω από τα $1.262 θα ενδυναμώσει τους πωλητές για περαιτέρω διόρθωση. Η εβδομαδιαία αντίσταση βρίσκεται στα $1,326 και η αντίστοιχη στήριξη στα $1,277, με την ζώνη στα $1260 με $1,265 να ακολουθεί παρακάτω. Η ημερήσια ορμή είναι ανοδική, η τάση καθοδική, όπως και στο εβδομαδιαίο επίπεδο και μόνο στο μηνιαίο πια οι αγοραστές βρίσκουν γερή άμυνα.

Το εντυπωσιακό είναι πως, παρά το μεγάλο ράλλυ του δολαρίου τα πολύτιμα μέταλλα άντεξαν και δεν έπεσαν πολύ χαμηλά, σημάδι που μας δείχνει ότι μπαίνουν στο παιχνίδι “γερά χέρια”, όπως λέγεται, τα οποία δεν επηρεάζονται τόσο από τις κινήσεις του αμερικανικού νομίσματος προκειμένου να χτίσουν μακροπρόθεσμες θέσεις. Ο Ιούνιος είναι ο τελευταίος “ασθενικός” μήνας μιλώντας σε εποχικό επίπεδο, πριν τον Ιούλιο που είναι αρκετά δυνατότερος, αλλά πρέπει να σημειώσουμε ότι είναι αρκετές οι φορές που έχουν ιστορικά δημιουργηθεί αναστροφές μετά το μέσο περίπου του μήνα που διανύουμε.

GOLD FUTURES, M, COMEX

To ασήμι συνεχίζει ακάθεκτο την συσπείρωση στο πεδίο τιμών που ξεκίνησε από το χαμηλό του Δεκεμβρίου 2016 ως το υψηλό του επόμενου Φεβρουαρίου, δοκιμάζοντας τα νεύρα όλων, μαζί και τα δικά μας, θυμίζοντας εκείνο το διάστημα από το 2006 ως το 2008. Όπως έχουμε ξαναπεί, τέτοιες συμπιέσεις οδηγούν σε μεγάλα ξεσπάσματα, οπότε θέλει προσοχή. Η εβδομαδιαία αντίσταση βρίσκεται στα $16.82, η στήριξη στα $16.20, ενώ σε μηνιαίο επίπεδο οι αντίστοιχες τιμές είναι τα γνωστά μας πια $17.74 για μεγαλύτερη άνοδο και τα $16.14 κάτω από τα οποία θα αρχίσει διόρθωση προς την ζώνη ανάμεσα στα $15.80 με τα $16. Η ημερήσια ορμή είναι ανοδική και η τάση καθοδική, ενώ η εβδομαδιαία είναι ουδέτερη, γι αυτό βλέπουμε αυτή την κίνηση σε περιορισμένο πεδίο τιμών. Σε μηνιαίο επίπεδο, το ασήμι παραμένει σε καθοδική πορεία.

Το γεγονός ότι ανέβηκε το ασήμι τον Μάιο ενώ ο χρυσός έπεσε είναι ένα καλό πρώτο σημάδι. Οφείλουμε επίσης να αναφέρουμε ότι η ομάδα των μικρότερων σπεκουλαδόρων, η οποία φημίζεται γιατί κάνει σχεδόν πάντα λάθος στις κομβικές στροφές των αγορών, έχει αρχίσει και χτίζει μεγάλες θέσεις ανοικτής πώλησης. Θα επιβεβαιώσει τη φήμη της; Θα το δούμε την πρώτη Κυριακή του Ιουλίου, στην επόμενη έκθεσή μας με το ανάλογο διάγραμμα.

SILVER FUTURES, M, COMEX

Για το τέλος της σημερινής, μακροσκελούς και πάλι, έκθεσης μας, λόγω της σπουδαιότητας της κατάστασης στην Ιταλία και την Γερμανία με την Deutsche Bank, ένα διάγραμμα από την καταπληκτική, ετήσια έκθεση της Incementum, που δείχνει πόσο έχουν ανεβάσει τα διαθέσιμά τους σε χρυσό οι κεντρικές τράπεζες, από την κρίση του 2008 ως σήμερα. Να θυμάστε αυτό που έχουμε πει. Μην ακούτε τι λένε οι τραπεζίτες. Κάντε ότι κάνουν!

Υγιαίνετε!