03.07 2019

Ανακωχή ΗΠΑ-Κίνα ή πόλεμος χαρακωμάτων;

Ίσως να μην είναι κατανοητές, τουλάχιστον από όσους έχουν εθιστεί στον συνήθως 24ωρο κύκλο των ειδήσεων από τα ΜΜΕ, οι μεγαλύτερες σε διάρκεια κινήσεις που συνθέτουν στροφές στο γεωπολιτικό επίπεδο ή σε αυτό της οικονομίας, αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν. Κυρίως, σε ότι αφορά στο μεγάλο κεφάλαιο, ένα μέρος από το οποίο είναι και αυτό που συναλλάσεται μεταξύ εταιριών ή ακόμη και κρατών στα πλαίσια του διεθνούς εμπορίου. Όπως ακριβώς και στο trading των παγίων στοιχείων, από συνάλλαγμα ως μετοχές, ομόλογα και πολύτιμα νομίσματα, δεν είναι τόσο εύκολο όσο φανταζόμαστε να τοποθετηθούν δισεκατομμύρια προς μια νέα κατεύθυνση όπως κάνει για παράδειγμα μια κίνηση ένας trader λιανικής ακόμη κι από το laptop του ή πια, δυστυχώς, το κινητό του.

Ο λόγος είναι πάρα πολύ απλός. Σε κάθε κίνηση συναντούνται ένας αγοραστής κι ένας πωλητής. Όσο μεγαλύτεροι οι όγκοι συναλλαγών, τόσο περισσότερο στενά παρακολουθούνται από τους αντιπάλους ώστε να διαγνωστούν ακαριαία οι προθέσεις τους και τα σημεία κλειδιά που θα επιτρέψουν στρατηγικές περιοχές των τιμών να χτιστούν με τέτοιο τρόπο για να επεκταθούν προς την επιθυμούμενη πορεία του καθενός. Αν αυτή την απλή σκέψη την αναγάγουμε από τα μεγάλα χαρτοφυλάκια σε επίπεδο μεγάλων οργανισμών όπως το NATO, το ΔΝΤ ή οι κεντρικές τράπεζες, ή ακόμη και η διαμάχη για παράδειγμα των Η.Π.Α. με την Κίνα, θα μπορέσουμε ίσως να καταλάβουμε πως, ο χρόνος είναι μια σχετική μεταβλητή, όπως και τα μέσα, για την επίτευξη των τελικού σκοπού των αντιπάλων.

Μπορεί τα τελευταία δύο με τρία χρόνια να κατακλυζόμαστε συνεχώς από ειδήσεις σχετικές με την αναπλήρωση θέσεων εργασίας από ρομπότ, δεν είναι όμως μια νέα τεχνολογία αυτή, αφού αναπτύσσεται σταδιακά τις τελευταίες δύο δεκαετίες τουλάχιστον. Έφτασε όμως πια η ώρα να γίνει πραγματικότητα μαζικά μια τέτοια αλλαγή κι αυτό δεν μπορεί να κρυφτεί από το εργατικό δυναμικό κι ειδικά τους νέους που επένδυσαν χρόνο και χρήματα για επαγγέλματα που σε μεγάλο βαθμό θα αυτοματοποιηθούν στα επόμενα λίγα χρόνια. Ο λόγος κι εδώ απλός. Πρώτον συμφέρει οικονομικά τους κολοσσούς να αντικαταστήσουν εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις από ρομπότ και δεύτερον, όπως θα δείτε στο διάγραμμα που ακολουθεί, θα υπάρξει σύντομα έλλειψη εργατικού δυναμικού στις μεγαλύτερες αναπτυγμένες χώρες. Γεγονός, το οποίο θα συνθλίψει τα κοινωνικά ταμεία παροχών και συντάξεων στην μεγαλύτερη κρίση όλων, μια κι όπως έχουμε αναφέρει πέρυσι τον Φεβρουάριο, καμιά χώρα δεν είναι προετοιμασμένη για κάτι τέτοιο.

Σε αυτό τον καταιγιστικό ρυθμό αλλαγής, την μπακέτα του μαέστρου κρατά, όπως πάντα ιστορικά, για μια ακόμη φορά η τεχνολογία και κυρίως το internet και οι εφαρμογές μεγάλων δεδομένων (big data) και τεχνητής νοημοσύνης. Περίπου το μισό του ανθρώπινου πληθυσμού βρίσκεται ακόμη εκτός δικτύου, ενώ οι έρευνες δείχνουν πως, αρκεί μια άνοδος κατά 10% στις συνδέσεις σε οποιαδήποτε μικρή χώρα για να ανέβει κατά 2% το εθνικό της προϊόν. Δεν είναι τυχαία λοιπόν η σύγκρουση των Η.Π.Α. με την Κίνα γύρω από την πνευματική ιδιοκτησία και την τεχνολογία 5G, γιατί αυτή θα τραβήξει μελλοντικά το παγκόσμιο εμπόριο. Αν σκεφτούμε επίσης ότι το ένα τρίτο των ανθρώπων παγκόσμια δεν έχει διασύνδεση με τραπεζικό λογαριασμό, τότε ίσως να μην φαίνεται και τόσο απίθανη η κυκλοφορία του ψηφιακού νομίσματος Libra από το Facebook, ειδικά από την ώρα που αν προσθέσει κανείς όλες τις πλατφόρμες που ανήκουν στον κο Zuckerberg συγκεντρώνουν περίπου 4 δισεκατομμύρια καθημερινούς χρήστες, με την αγορά της Κίνας βέβαια ακόμη κλειστή για τις εφαρμογές του. Ένα κρυπτονόμισμα, υποτίθεται βασισμένο στην τεχνολογία blockchain-για την οποία γράψαμε στην ειδική έκθεση πέρυσι τον Ιανουάριο-το οποίο θα είναι κεντροποιημένο σε αντίθεση με το bitcoin, με την υποστήριξη κολοσσών στα συστήματα πληρωμών όπως η Visa και η Mastercard, μαζί με πολλούς άλλους θεσμικούς, που θα πάρει μάλλον τη θέση του “επίσημου αποθεματικού ψηφιακού νομίσματος”.

Γι αυτό, κλειδί για την ανάπτυξή του θα είναι η λειτουργία του να συνάδει με τον κανονισμό λειτουργίας των κεντρικών τραπεζών κι ειδικά με αυτόν της BIS, του θεσμικού τους οργάνου. Θα είναι μήπως η πρόβα τζενεράλε για να κυκλοφορήσουν οι κεντρικές τράπεζες τα fiat νομίσματά τους σε ψηφιακή μορφή; Αν θέλαμε πάντως να καταγράψουμε τις καταναλωτικές κινήσεις και να θέσουμε σε έλεγχο τα χρήματα όλων αυτών των πολιτών κι ειδικά όσων θέλουν να αποφύγουν τα capital controls ή τα αρνητικά επιτόκια των κεντρικών τραπεζών σαν την ΕΚΤ, μάλλον κάπως έτσι θα σχεδιάζαμε το libra. Ως το αντίπαλο, νόμιμο, δέος κρυπτονομισμάτων σαν το bitcoin, το ethereum κι όλων των υπολοίπων. Ίσως, με αυτό τον τρόπο να επουλωνόταν η πληγωμένη από τους χρήστες εμπιστοσύνη προς τον κο Zuckerberg, μετά τα απανωτά σκάνδαλα διαμοιρασμού προς τρίτους των προσωπικών στοιχείων των χρηστών.

Τότε, πιθανά, αρκετοί απο αυτούς να αντάλασσαν τα fiat χρήματά τους με libra, στον δρόμο για την παγκόσμια διακυβέρνηση που έχει ως ονείρωξη ο νεαρός επιχειρηματίας και το βαθύ κράτος που βρίσκεται πίσω του και τον έχει υιοθετήσει εδώ και μια δεκαετία. Δεν δικαιολογούνται αλλιώς οι εμφανίσεις του στην λέσχη Bildeberg. Μην νομίζετε ότι δεν παρακολουθούν ανελλιπώς όλες τις έρευνες που γίνονται για την έλλειψη της εμπιστοσύνης των πολιτών στο παρόν σύστημα διακυβέρνησης, οι οποίες έχουν πάρει την ανιούσα. Όπως είδαμε ένα μικρό δείγμα στις ευρωεκλογές, των οποίων το αποτέλεσμα θα ταλαιπωρήσει ακόμη περισσότερο από όσο φαίνεται τώρα την Ευρώπη κι όπως απεικονίζει το διάγραμμα που ακολουθεί. Η απώλεια εμπιστοσύνης των αμερικανών πολιτών προς την κυβέρνησή τους καταγράφει υψηλό εικοσαετίας, σπάζοντας αυτό του 2014 κι έχοντας στόχο πια την περιοχή του 50, με βάση το μοτίβο που σχηματίζεται την τελευταία εξαετία.

Ο δρόμος που χάραξαν οι κεντρικές τράπεζες, μετά την κρίση των ενυπόθηκων δανείων στις Η.Π.Α. το 2008, με τα απανωτά πακέτα ποσοτικής χαλάρωσης QE και την πρωτοφανή υιοθέτηση αρνητικών επιτοκίων, δεν έχει γυρισμό. Οποιαδήποτε έστω υπόνοια στέρησης της, πέρα από τα όρια, τεχνητής ρευστότητας, απειλεί να τινάξει το χρηματοπιστωτικό σύστημα στον αέρα. Γι αυτό, όπως έχουμε πει δεκάδες φορές, δεν υπάρχει καμιά περίπτωση να σταματήσουν τις ενέσεις παροχής, με νέα προγράμματα, καινούργια ακρωνύμια και παχιά λόγια που, δυστυχώς, δεν αποκωδικοποιούνται εύκολα από τις μάζες των πολιτών. Πως να καταλάβει κάποιος ότι πίσω από την Modern Monetary Theory, την “νέα” νομισματική θεωρία που προμοτάρεται μέχρις εσχάτων, κρύβονται ακόμη μεγαλύτερες ποσότητες φρεσκοτυπωμένου χρήματος, χωρίς κανένα αντίκρυσμα, με την λογική ότι ένα κράτος μπορεί να ρυθμίσει μόνο του το έλλειμά του, αυξομειώνοντας την ποσότητα διαθέσιμου χρήματος;

Λες και τα κράτη είναι νησιά που δεν επικοινωνούν μόνιμα μεταξύ τους μέσα στο σύστημα πληρωμών. Λες και οι Η.Π.Α., όπου η “νέα” αυτή θεωρία βρίσκει ευνόητα πρόσφορο έδαφος από τους πολιτικούς, δεν έχουν το δολάριο ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, του οποίου την σύνδεση με την αγορά των εμπορευμάτων και της ενέργειας προστατεύουν μετά το Bretton Woods με την πολεμική μηχανή τους. Τοποθετώντας τεχνητά τα επιτόκια χαμηλά, η ΜΜΤ υπόσχεται στους πολιτικούς συνεχείς ροές χρήματος για να συνεχιστεί η αγορά συνειδήσεων και το πελατοκεντρικό σύστημα, σε αυτό το μόρφωμα που ονομάζεται δημοκρατία στις μέρες μας. Ξεχνάνε βέβαια να μας πούν τι θα γίνει με τα επιτόκια του ιδιωτικού τομέα, τα οποία δεν μπορούν να ελέγξουν αυτόματα, σαν κι αυτά του δημοσίου μικρής διάρκειας, όπως αναφέραμε στην διπλή έκθεσή μας πέρυσι τον Φεβρουάριο, την οποία σας συνιστούμε να διαβάσετε, αν δεν το έχετε κάνει, για να καταλάβετε το σενάριο που εκτυλίσσεται.

Ήδη, η αγορά των εταιρικών ομολόγων με αξιολόγηση ΒΒΒ, ξεπέρασε αυτή των ΑΑΑ/ΑΑ/Α στις Η.Π.Α, όπως θα δείτε στο διάγραμμα που ακολουθεί. Η ΜΜΤ έρχεται πάνω στην ώρα να επιβεβαιώσει ότι, μάλλον τα κράτη δεν θα μπορούν πλέον να δανειστούν από την ελεύθερη αγορά. Οι κεντρικές τράπεζες από την άλλη δεν μπορούν να αυξήσουν τα επιτόκιά τους, γιατί έτσι θα τινάξουν τους ισολογισμούς των κρατών στον αέρα. Κρατώντας τεχνητά μέσω ποσοτικής χαλάρωσης το χρέος σε χαμηλά επιτόκια ή ακόμη βάζοντας επίσημα ταβάνι σε αυτά, ελπίζουν ότι θα το πληθωρίζουν στο διηνεκές, τουλάχιστον όσο οι πολίτες θα συμφωνούν να το αποπληρώνουν έμμεσα μέσω των δυσθεώρητων φόρων, οι οποίοι προφανώς θα συνεχίσουν να αυξάνονται συνεχώς. Όπως μάθαμε στο πετσί μας εδώ, όταν μια χώρα δεν χρεοκοπεί επίσημα, χρεοκοπούν οι πολίτες της, χάνουν το ένα μετά το άλλο τα δικαιώματά τους και σαπίζουν τα κοινωνικά συστήματα στον δρόμο για το μοιραίο τέλος της πατρίδας μας, όπως την γνωρίσαμε οι μεγαλύτεροι, πριν καταντήσει αποικία της Γερμανίας.

Όπως αναφέραμε στην προηγούμενη έκθεσή μας, οι κεντρικές τράπεζες και η ρύθμιση των βασικών τους επιτοκίων, αντί να είναι απλώς ένα εργαλείο νομισματικής πολιτικής, όπως ήταν για δεκαετίες, αναβάθμισαν τα καθήκοντά τους ώστε να ασκούν δημοσιονομική, σχεδόν, πολιτική, ελλείψει πολιτικής βούλησης των εκλεγμένων και μη αντιπροσώπων μας. Τα αρνητικά τους επιτόκια δεν είναι τίποτα άλλο από μια έμμεση κατάσχεση του κόπου των πολιτών που βλέπουν την αγοραστική δύναμη των χρημάτων τους να εξανεμίζεται μέρα με την μέρα. Κι αντί να βρεθούν πολιτικοί να αντιταχθούν σε αυτή την επερχόμενη λαίλαπα, προτείνουν ακόμη περισσότερη ρευστότητα, μεταμφιέζοντας ένα πρόβλημα φερεγγυότητας σε ένα ρευστότητας, μέσα στην μέθη των χαμηλών επιτοκίων και του φτηνού κόστους του χρήματος. Μάλλον δεν μάθαμε τίποτα από το 2008, γιατί αυτό ακριβώς συνέβει, όπως άλλωστε και με την απάτη που παίχτηκε σε βάρος της χώρας μας για να σωθούν οι ξένες τράπεζες. Όπως θα δείτε στο παρακάτω γράφημα, το ομόλογα με αρνητικά επιτόκια αυξήθηκαν σχεδόν κατά $1 τρισεκατομμύριο σε χρόνο μηδέν. Στο σύνολο των $55-$60 τρισεκατομμυρίων κρατικού χρέους, σύντομα το ένα τρίτο από αυτά θα χρειάζεται να πληρώνει κανείς για να τα κατέχει αντί να πληρώνεται επειδή στην ουσία δανείζει τα χρήματά του στα κράτη. Η τρέλλα δεν πάει στα βουνά…

Γι αυτό, οι κεντρικές τράπεζες διαγωνίζονται η μία την άλλη ποιά θα ρίξει το νόμισμά της χαμηλώτερα. Στο διάγραμμά μας που ακολουθεί με το ευρώ απέναντι στο δολάριο, μπορείτε να δείτε στα κίτρινα πλαίσια τον κο Draghi να ρίχνει εσκεμμένα το ευρώ στην τελευταία του συνέντευξη τύπου και την μεθεπόμενη μέρα τον κο Powell της FED, να πειθαρχεί απόλυτα με τις επιταγές του κου Trump που αναφέραμε στην προηγούμενη έκθεσή μας και να το στέλνει υψηλότερα σε βάρος του δολαρίου. Η FED έπεσε στην παγίδα του αμερικανού προέδρου, που θέλει απεγνωσμένα ένα φτηνότερο δολάριο για να στείλει τα αμερικάνικα χρηματιστήρια σε νέα ρεκόρ, αφού τα έχει αναγάγει ως δείχτη επιτυχίας, τόσο προσωπικής του όσο και της αμερικανικής οικονομίας. Αν η FED χαμηλώσει τα βασικά της επιτόκια τον Ιούλιο, θα αποδείξει ότι ο κος Trump είχε δίκιο για το βάρος που επέφερε η αύξησή τους στην αμερικανική οικονομία. Αν δεν το κάνει και τα χρηματιστήρια κάνουν βουτιά, θα φταίει ή ίδια και όχι η τωρινή αμερικανική κυβέρνηση. Για μας βέβαια ένα χαμηλώτερο δολάριο θα είναι χαράς ευαγγέλια, γιατί τα πολύτιμα μέταλλα θα συνεχίζουν το ανοδικό τους ξέσπασμα, όπως έκαναν τον μήνα που μας πέρασε, κάτω από κάποιες προϋποθέσεις τις οποίες θα αναπτύξουμε παρακάτω.

EURO / U.S. DOLLAR, 60, SPOT

Όπως όμως εξηγήσαμε στην προηγούμενη έκθεσή μας, το συγκεκριμένο μίγμα νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής των Η.Π.Α., θα βγάλει το τζίνι του πληθωρισμού από το μπουκάλι. Ο μόνος λόγος που δεν έχει ανέβει ο τελευταίος όσο θα έπρεπε, πέρα από τα τερτύπια του υπολογισμού του και την κατάθεση από τις εμπορικές τράπεζες των αποθεματικών τους στην FED για να καρπώνονται χωρίς κανένα ρίσκο το επιτόκιο, είναι η αύξηση του δολαρίου. Με 35% άνοδο από το 2011 και 8% τον τελευταίο χρόνο, το ισχυρό δολάριο αναχαίτισε κάθε υποψία πληθωρισμού, εξάγοντας την ύφεση στον υπόλοιπο κόσμο. Το υψηλό δολάριο κράτησε χαμηλές τις τιμές των εμπορευμάτων, όπως και των πολύτιμων μετάλων, σε όλη τη διάρκεια του παραβιασμένου από τις κεντρικές τράπεζες επιχειρηματικού κύκλου, του οποίου η εμβολιασμένη διάρκεια κάνει το ένα ρεκόρ πίσω από το άλλο. Οι έρευνες δείχνουν στις Η.Π.Α. ότι, σε κάθε 10% αύξηση του δολαρίου, οι τιμές καταναλωτή υποχωρούν κατά 2% από την μείωση των εισαγομένων αγαθών και την πτώση των τιμών του πετρελαίου, αφού το αμερικάνικο επίσημο αποθεματικό νόμισμα χρησιμοποιείται σε περισσότερες από 80% των παγκόσμιων συναλλαγών, όπως δείχνει το γράφημα της WSJ που ακολουθεί.

Η σύνοδος των G20 ανανέωσε τα ραντεβού των επίσημων αντιπροσωπειών Η.Π.Α. και Κίνας για επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων-φημολογείται τον Δεκέμβριο- χωρίς πραγματικά να έχει αλλάξει δομικά κάτι, όπως φαίνεται από τους πρώτους τίτλους ειδήσεων των ξένων πρακτορείων, από τους οποίους οφείλουμε να υπογραμμίσουμε ότι λείπουν δηλώσεις των κινέζων. Οι αμερικάνοι λένε πως, θα επιτρέψουν στην Huawei να αγοράζει προϊόντα γι αυτή την περίοδο από τους τοπικούς κατασκευαστές κλειστών κυκλωμάτων, οι οποίοι έκαναν συνεχώς δυναμικές παρεμβάσεις ενάντια στις αποφάσεις του κου Trump, αυξάνονοντας έτσι για την Huawei ακόμη περισσότερο τις απαραίτητες ποσότητες που είχε προμηθευτεί για δώδεκα μήνες, όπως αναφέραμε στην προηγούμενη έκθεσή μας.

Ο κος Trump, υπαναχώρησε επίσης για τις επόμενες ταρίφες αξίας $300 δισεκατομμυρίων. Πράγμα απόλυτα λογικό κι αναμενόμενο, αφού ήταν για καταναλωτικά προϊόντα και θα επιβάρυναν τα αμερικάνικα νοικοκυριά, όπως δείξαμε στην ίδια έκθεση, πλήττοντας τη βάση του αλλά και τα αγαπημένα του χρηματιστήρια. Οι δείχτες της NY FED από την άλλη, για το εθνικό αμερικανικό προϊόν, προειδοποιούν μάλιστα για πτώση της ανόδου σε επίπεδο δεύτερου τριμήνου στο 1.5%, από το 3.1% του πρώτου. Στα “ψιλά” της προηγούμενης βδομάδας, δύο ειδήσεις προϊδέασαν για το αποτέλεσμα της συνόδου, αφού η κινέζικη εταιρία που ελέγχει τους σιδηροδρόμους της χώρας ανακοίνωσε ότι θα εισαχθεί στον αμερικάνικο Nasdaq, ενώ η Apple θα μεταφέρει τη γραμμή παραγωγής για τα νέα Mac Pro, στην Κίνα!

Φαίνεται πως, ο αμερικανός πρόεδρος πληροφορήθηκε μάλλον ότι η εξάπλωση του δικτύου 5G στις Η.Π.Α. θα πάρει πάνω από πέντε χρόνια, με τους περισσότερο αισιόδοξους υπολογισμούς, και μετέθεσε το θέμα της Huawei για το τέλος των διαπραγματεύσεων, αφού έτσι κι αλλιώς η κινεζική εταιρία που πρωτοστατεί παγκόσμια σε αυτή την τεχνολογία μεταφοράς δεδομένων, έχει κάνει μήνυση απέναντι στο αμερικανικό δημόσιο. Απορούμε με ποιόν τρόπο τώρα θα συνεχίζουν να πιέζουν οι Η.Π.Α. τους συμμάρχους τους να αποφύγουν την κινεζική τεχνολογία, με την αιτιολογία της κατασκοπίας από τις κινεζικές αρχές μέσω του τεχνολογικού εξοπλισμού της Huawei, όπως επισημάναμε αρχικά τον Μάρτιο. Μένει να ξεκαθαρίσει σύντομα ή αν πράγματι έχουμε ανακωχή ή πόλεμο χαρακωμάτων ανάμεσα στις δύο μεγάλες δυνάμεις.

Ο κος Trump μοιάζει επίσης να έχει σιγουρευτεί πως, η FED θα προχωρήσει σε μείωση του βασικού της επιτοκίου τον Ιούλιο, αφού οι αγορές ήδη τιμολογούν κατά ένα μεγάλο ποσοστό τρείς απανωτές μειώσεις μέσα σε αυτή τη χρονιά. Κάτι που αποτελεί ως τώρα ακρογωνιαίο λίθο της στρατηγικής του, άσχετα αν πριν χρόνια, επί προεδρίας Obama, κατέκρινε συνεχώς δημόσια την κεντρική τράπεζα για την πολιτική της να κρατά τα επιτόκια σχεδόν μηδενικά. Αν μη τι άλλο, πρέπει να είμαστε ευχαριστημένοι που η τακτική επανεκλογής του γέρνει αυτή τη στιγμή κατά των αντιπαραθέσεων, αρκεί σε αυτή να μην ενσωματωθεί ως τελική η θέση της Τουρκίας να παραλάβει τελικά τους S400 από τους ρώσους. Σε αυτή τη φάση, αναγκαστικά, πρέπει να έχουμε μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στο κογκρέσσο με το νομοσχέδιο που προωθείται για την Ανατολική Μεσόγειο, παρά στην προεκλογική στρατηγική και στις προσωπικές δημόσιες σχέσεις του προέδρου.

Θα παραμείνουμε όμως στην διαμάχη του με την FED για τα βασικά της επιτόκια και θα σας θυμήσουμε τι γράφαμε τον προηγούμενο Δεκέμβριο:

“Η στιγμή που περιμένουμε και προετοιμαζόμαστε καιρό γι αυτήν, είναι όταν η FED θα σταματήσει τον ανοδικό της κύκλο αύξησης στα βασικά επιτόκια και το πρόγραμμα σύσφιξης του ισολογισμού της που έχει ξεκινήσει και θα αρχίσει πάλι τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης QE. Πιθανά για να προστατέψει κάποια άλλη κεντρική τράπεζα, όπως έκανε με την ΕΚΤ κατά την διάρκεια της ευρωπαϊκής κρίσης με αιχμή τρόπον τινά τη χώρα μας αλλά όλοι ξέρουμε πια στο πετσί μας ότι ήταν για να υπερασπίσει τις γερμανικές και τις γαλλικές, κυρίως, τράπεζες. Τότε, ο χρυσός θα αρχίσει να πετάει, κυριολεκτικά, αλλά το ασήμι θα τον προσπεράσει στις αποδόσεις.”

Ο κος Trump, υπαναχώρησε, ευτυχώς, και από τις επιθετικές ιαχές των γερακιών, ενάντια στο Ιράν, μετά την κατάρριψη του drone των Η.Π.Α. Όπως αναφέραμε στην έκθεση του περυσινού Μαΐου, από τα στενά του Hormuz περνά το 40% της παγκόσμιας διανομής του πετρελαίου. Οι αμερικανοί γνωρίζουν πολύ καλά ότι, δεν μπορούν να νικήσουν το Ιράν, με την υποστήριξη των ρώσων και των κινέζων, γι αυτό και δρομολογούν συνεχώς κυρώσεις και οικονομικό αποκλεισμό παντός είδους, ώστε να δυναμιτίσουν την τοπική κοινωνία και να υποδαυλίσουν την αλλαγή καθεστώτος. Σαφώς, γνωρίζουν επίσης πως, τυχόν αποκλεισμός αυτού του στενού από τις ιρανικές δυνάμεις θα εκτοξεύσει το πετρέλαιο στα ύψη και θα απασφαλίσει τα παράγωγα τρισεκατομμυρίων που κρατούν οι τράπεζές τους για την αγορά του μαύρου χρυσού. Κι αυτό είναι κάτι που δεν μπορούν να το ρισκάρουν, ειδικά με τις εκλογές του 2020 να γέρνουν υπέρ του κου Trump, για την ώρα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της BIS, η ονομαστική αξία αυτών των παραγώγων ξεπερνά τα $500 τρισεκατομμύρια (με Τ) με εχέγγυο μόλις $13 τρισεκατομμυρίων. Μια σπίθα να ανάψει στα στενά του Hormouz, το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα μπορεί να γίνει παρανάλωμα. Έτσι εξηγείται απόλυτα η θέση του κου Trump, περί αστυνόμευσης από τις ενδιαφερόμενες χώρες (Ιαπωνία, Κίνα, Ινδία κλπ) αυτής της διόδου, ώστε να μην είναι αποκλειστική ευθύνη των αμερικανών. Κι άντε μετά να βγάλει άκρη κανείς, σχετικά με το ποιός θα θεωρηθεί υπεύθυνος έτσι και κλιμακωθεί η τακτική δολιοφθορών σε δεξαμενόπλοια σε αυτή την περιοχή.

Όσον αφορά στο ειδικό όχημα που θα κατασκεύαζαν οι ευρωπαικές αρχές για να συνεχίζονται οι συναλλαγές εκτός της ζώνης του δολαρίου, θεωρητικά είναι έτοιμο, ονομάζεται INSTEX, και συνεχίζουμε να κρατάμε μικρό καλάθι για την λειτουργία του, όπως τότε που πρωτοαναφέραμε τις ελάχιστες πιθανότητες επιτυχίας του. Πρώτον, γιατί είναι ένα περίπλοκο σύστημα πληρωμών έναντι τρίτων που βασίζεται στην λογική της ανταλλαγής και δεύτερον γιατί, το τελεσίγραφο των αμερικανών λέει “κάνετε δουλειές ή με μας ή με το Ιράν”. Ειδικά μετά την προετοιμασία των κυρώσεων για τον αγωγό Nord Stream 2, οι οποίες υποστηρίζονται κι από τα δύο κόμματα στο κογκρέσσο. Πράγμα που αφήνει την Ευρώπη μετέωρη ενεργειακά και βάζει επίσημα στο τραπέζει την τεράστια σημασία των κυπριακών και ελληνικών περιοχών που έχουν γίνει έρευνες για κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Το Ιράν ανακοινώνει ταυτόγχρονα πως δεν μπορεί να περιμένει άλλο τις ευρωπαϊκές αρχές και θα προχωρήσει το πυρηνικό του πρόγραμμα, από την ώρα που κανείς από τους υπόλοιπους δεν τήρησε την συμφωνία JCPOA. Ποιός ξέρει, ίσως έτσι να καταφέρει κο κος Rouhani να βγάλει κι αυτός μια φωτογραφία ειρήνης και συμφιλίωσης όπως ο Kim Young Un…

Πριν περάσουμε στο κομμάτι της τεχνικής ανάλυσης της έκθεσής μας, μια ματιά στους μεταποιητικούς δείχτες των τεσσάρων μεγάλων δυνάμεων, στο παραπάνω διάγραμμα της Macrotechnicals, με τις Η.Π.Α. σε χαμηλό 6.5 ετών κι επίσης τις ΕΕ, Ιαπωνία και Κίνα να βρίσκονται στην περιοχή της ύφεσης. Οφείλουμε όμως να παρατηρήσουμε ότι, η ορμή της κίνησης που καταγράφεται στο δεξί πάνελ, έχει γυρίσει ανοδικά, σημάδι που προμηνύει τουλάχιστον συσπείρωση στις παρούσες ενδείξεις, πριν ίσως την επόμενη καθοδική πορεία, αν δεν ανοίξουν τελείως διάπλατα τις κάνουλες ρευστού οι κεντρικές τράπεζες.

Κι αυτό, γιατί τουλάχιστον η Ευρώπη είναι σε κακά χάλια, όπως είχαμε υποψιαστεί από τον προηγούμενο Οκτώβριο και προειδοποιήσαμε ότι υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να συμβεί. Ο δείκτης μεταποίησης της ΕΕ έχει πέσει στα χαμηλά 69 μηνών, ενώ αυτός της Γερμανίας σε 73 μηνών. Ο δείκτης κλίματος επιχειρηματικής εμπιστοσύνης ESI της ΕΕ έφτασε στα χαμηλά 34 μηνών στην ένδειξη 103.3, ενώ ο αντίστοιχος γερμανικός στα χαμηλά 71 μηνών, στην ένδειξη 102.1. Όπως θα δείτε παρακάτω, επίσης ο γερμανικός προγνωστικός δείκτης εμπιστοσύνης IFO, έπεσε στο 94.2 με πρόβλεψη τα 94.6, την δεύτερη χαμηλώτερη ένδειξη μετά τον Νοέμβριο του 2012, πλησιάζοντας το χαμηλό της “ελληνικής” κρίσης στα 92.9. Με το ειδικό βάρος που έχει η Γερμανία για την ΕΕ, αν δεν αλλάξει εκεί το κλίμα, υπάρχουν ελάχιστες πιθανότητες, έως καμμία, να αλλάξει σε όλη την υπόλοιπη ήπειρο.

Καθοδικά έκλεισε το μήνα το δολάριο στα 96.13 από τα 97.75 του Μαΐου, μόλις επτά μονάδες βάσης υψηλότερα από τα 96.06, που αναφέραμε στην προηγούμενη έκθεσή μας ως προϋπόθεση για να ενεργοποιηθεί ο σχηματισμός διπλής κορυφής στο ημερήσιο χρονοδιάγραμμα.

Η ορμή του (momentum) είναι ουδέτερη αυτή την στιγμή, ενώ η τάση του καθοδική στο ημερήσιο επίπεδο. Παραμένει βέβαια σε ανοδική αγορά τόσο στο εβδομαδιαίο όσο και στο μηνιαίο χρονοδιάγραμμα. Για να αλλάξει το τελευταίο, θα πρέπει να κλείσει τον Ιούνιο τουλάχιστον κάτω από τα 96.06 αρχικά κι έπειτα κάτω από το χαμηλό που έκανε στα 95.84. Περίπτωση που έχει αρκετές πιθανότητες, όχι μόνο από την πολυδιαφημισμένη μείωση των βασικών επιτοκιών της FED, αλλά και γιατί έκλεισε αυτό τον μήνα κάτω από το χαμηλό στα 97.03 του Μαΐου. Αυτή είναι και η κύρια αντίσταση που θα βρεί στην επόμενη ανοδική πορεία του, με πρώτη χαμηλώτερα αυτήν στα 96.74 με 96.95 και την κομβική στα 98.37, μόνο πάνω από τα οποία θα έχει το επόμενο ανοδικό του ξέσπασμα. Η πρώτη στήριξη παραμένει στα 95.84, με κύρια τη ζώνη ανάμεσα στα 95.10 με 94.80 και την κομβική στα 93.89, κάτω από τα οποία με κλείσιμο μήνα θα έχουμε διόρθωση διαρκείας στον μεσοπρόθεσμο κύκλο, εφόσον καταγράφηκαν τα υψηλά του τον Μάϊο και δεν παραβιαστούν αυτόν τον μήνα.

Στο τριμηνιαίο διάγραμμά μας που ακολουθεί, μπορείτε να δείτε ότι η τιμή απορρίπτεται συνεχώς από την μεσαία γραμμή του πρώτου ανοδικού καναλιού (μπλέ γραμμές) και τεστάρει την πάνω γραμμή του δεύτερου, επίσης ανοδικού, καναλιού (κόκκινες), την οποία διαπέρασε ανοδικά στο προηγούμενο τρίμηνο. Και μόνο η συσπείρωση του σε αυτή την περιοχή την τελευταία χρονιά αποδεικνύει τον εκνευρισμό που διαχέεται στις αγορές, μέχρι να φανεί η επόμενη κατεύθυνση διαρκείας, την οποία περιμένουμε στο πρώτο τρίμηνο του 2020. Ας μην ξεχνάμε πως, αυτές οι τιμές, όπως τα μοτίβα και οι σχηματισμοί της τεχνικής ανάλυσης, καταγράφουν και παράγονται από ανθρώπινα συναισθήματα. Πιστεύουμε ότι δεν χρειάζεται να υπογραμμίσουμε τις τεράστιες ζημιές που έχουν προκληθεί στα χαρτοφυλάκια των συμμετεχόντων από αυτή την συσπείρωση, η οποία αναγκάζει αυτούς με βραχυπρόθεσμο ορίζοντα να αλλάζουν συνεχώς τις θέσεις τους. Όσο και να φανεί παράδοξο σε κάποιους, μπορούμε να πούμε με κάθε βεβαιότητα πως, οι θέσεις των θεσμικών παίρνονται με βάση τα τριμηνιαία διαγράμματα και δεν αλλάζουν δομικά πριν αυτά κλείσουν από την δελεαστική πρόσβαση που προσφέρει το laptop και το κινητό…

U.S. DOLLAR INDEX, 3M, ICEUSA

{+} click charts to enlarge

Αντίστροφα με το δολάριο, το ευρώ έκλεισε ανοδικά στα 1.1370 από τα 1.1167 του Μαΐου, βοηθούμενο από την ημερήσια τάση του η οποία είχε γυρίσει θετική, όπως σας ενημερώσαμε στην έκθεση του Απριλίου. Ο διπλός πάτος στο ημερήσιο διάγραμμα, για τον οποίο μιλήσαμε στην προηγούμενη έκθεσή μας, έπιασε τον στόχο στην περιοχή των 1.1400 περίπου και μάλιστα τον ξεπέρασε κατά 12 μονάδες βάσης, ξεπερνώντας το προηγούμενο υψηλό μήνα που ήταν στα 1.1265. Περιοχή που μετατράπηκε σε στήριξη τώρα, αφού η τιμή διαπραγματεύεται πάνω από αυτό το επίπεδο. Η κύρια ζήτηση βρίσκεται στην ζώνη ανάμεσα από 1.1220 και 1.1200 και η κομβική στα 1.1107, κάτω από τα οποία με μηνιαίο κλείσιμο θα υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες να αρχίσει η πορεία διαρκείας προς τα 1.0509. Η αντίσταση ξεκινά από τα 1.1450, με κύρια αυτήν στα 1.1570 και την κομβική στα 1.1620 με 1.1660, πάνω από τα οποία με μηνιαίο κλείσιμο μπορεί να διεκδικήσει τα 1.1875, σενάριο στο οποίο δίνουμε τις λιγώτερες πιθανότητες.

Στο τριμηνιαίο διάγραμμά μας που ακολουθεί μπορείτε να δείτε ότι το ευρώ υποστηρίζεται από την ανοδική γραμμή τάσης (μπλέ) που ξεκινά από χαμηλά των αρχών της προηγούμενης δεκαετίας κι έκανε την ανοδική αντίδραση για την οποία είχαμε μιλήσει στην έκθεσή μας του Μαρτίου, αφού η τιμή στο προηγούμενο τρίμηνο δεν έκλεισε χαμηλώτερα από το πρώτο τρίμηνο της χρονιάς. Είναι εμφανείς οι αγωνιώδεις προσπάθειες του απερχόμενου διοικητή της ΕΚΤ, κου Draghi, να το οδηγήσει χαμηλώτερα με τις συνεχείς λεκτικές παρεμβάσεις του. Χωρίς δε να υπολογίζουμε τις ψεύτικες δηλώσεις που έκανε στην τελευταία σύσκεψη της κεντρικής τράπεζας στην Πορτογαλία, όπου τα υπόλοιπα μέση του διοικητικού συμβουλίου διέψευσαν ότι έχουν συζητηθεί τα σενάρια περαιτέρω μείωσης των αρνητικών επιτοκιών που ανέφερε ο ίδιος. Στο κακό χάλι που είναι η Ευρώπη αυτή τη στιγμή, όπως προαναφέραμε, ένα δυνατό ευρώ σε σχέση με τα υπόλοιπα fiat νομίσματα θα επέτεινε την καθοδική της πορεία. Όπως επίσης θα παρατηρήσετε στο διάγραμμά μας, η τιμή απέχει αρκετά τόσο από την ζώνη προσφοράς (κόκκινο πλαίσιο), όσο κι από την ζώνη ζήτησης (μπλέ), την οποία οφείλουμε να σημειώσουμε πως, το κοινό νόμισμα ταφόπλακα επισκέφτηκε τελευταία φορά στο πρώτο τρίμηνο του 2017. Υπόψιν πως, ένα κλείσιμο στο τρίτο τρίμηνο της χρονιάς πάνω από τα 1.1570 θα γυρίσει την τάση ανοδική για τον μεσοπρόθεσμο κύκλο.

EURO FX / U.S.DOLLAR, 3M, SPOT

Με θετικό πρόσημο έκλεισαν τα πολύτιμα μέταλλα τον Ιούνιο, με τον χρυσό στα $1,413.7 από τα $1,311.1 του Μαΐου, ανεβάζοντας την απόδοσή του στο 10% περίπου από το κλείσιμο της προηγούμενης χρονιάς και το ασήμι στα $15.34 από τα $14.56 του προηγούμενου μήνα, ανά ουγκιά αντίστοιχα, μειώνοντας την πτώση του από το τέλος του 2018 σε μόλις -1.28%.

Ο χρυσός, επιβοηθούμενος φανερά από την γεωπολιτική αναταραχή με την κατάρριψη του drone των Η.Π.Α. στο Ιράν και τον φόβο αντιποίνων, ξεπέρασε όλες τις αντιστάσεις που αναφέραμε στην προηγούμενη έκθεσή μας για πολλοστή φορά κι ενεργοποίησε τον σχηματισμό IH&S (ανάποδοι ώμοι/κεφάλι), που έχει ως πρόβλεψη στόχο την περιοχή των $1,720 ανά ουγκιά. Το εντυπωσιακό ξέσπασμα ξεπέρασε κατά πολύ τις αντιστάσεις στα $1,324.5 και $1,367.7, φτάνοντας ως τα $1,442.9, περιοχές τιμών που τώρα μετατράπηκαν σε στήριξη και πρέπει να κρατηθούν για να αποφύγουμε το σενάριο ψευδούς ανοδικής κίνησης. Εκτός απο αυτές και την περιοχή γύρω από τα $1,380, η κύρια ζήτηση διαμορφώνεται στην ζώνη ανάμεσα στα $1,315 με $1,300 με την κομβική στα $1,275, μόνο κάτω από την οποία με κλείσιμο μήνα θα έχουμε διόρθωση διαρκείας. Η αντίσταση ξεκινά στα $1,434, ακολουθεί η κύρια στα $1,478.3 και η κομβική στα $1,575.9, πάνω από την οποία θα έχουμε συνέχεια της ανόδου προς την πρόβλεψη στόχο του σχηματισμού που αναφέραμε.

GOLD FUTURES, 3M, COMEX

Όπως όμως είναι φυσικό, οι μεγάλες αλλαγές στις τιμές, επιφέρουν αντίστοιχες μετατάξεις στις θέσεις των διαπραγματευόμενων, οι οποίοι καταλαμβάνουν νέες περιοχές προς φύλαξη, σε αυτή την αιώνια μάχη στις τιμές των πολύτιμων μετάλλων με το ανελέητο γυμνό σορτάρισμα από τις μεγάλες τράπεζες που επιτρέπουν οι κανονισμοί του Comex. Έτσι, μπορείτε να δείτε στο παρακάτω διάγραμμα της Sundial Research που καταγράφει τις θέσεις (COT) των προθεσμιακών συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης (futures), ότι οι commercials (ή hedgers, οι τράπεζες δηλαδή) ανεβάζουν τις θέσεις που ποντάρουν σε κάθοδο, με αριθμό συμβολαίων ανάλογο με αυτόν που μάρκαρε τις κορυφές του χρυσού το 2016, καθώς και της προηγούμενης χρονιάς. Μάθαμε με τα χρόνια να μην τους κοντράρουμε, αλλά να χρησιμοποιούμε τις θέσεις τους για τις δικές μας αγορές. Αυτή τους η τοποθέτηση δεν είναι ευνοϊκή για την ώρα ώστε να προχωρήσουμε σε τέτοιου είδους γνωμοδότηση. Ίσα ίσα το αντίθετο.

Οι μεγάλες όμως αλλαγές των τιμών, επιφέρουν επίσης και μεγάλη αύξηση της μεταβλητότητας, γιατί αφαιρείται ρευστότητα από το σύστημα. Στο διάγραμμα και πάλι της Sundial Research που ακολουθεί, καταγράφεται ο μέσος όρος των 21 ημερών της ποσοστιαίας αλλαγής στον δείκτη μεταβλητότητας του Comex (κάτω πάνελ, γαλάζια γραμμή) για τον χρυσό. Όπως θα δείτε (κόκκινες βούλες), αυτές οι συνθήκες είναι απαγορευτικές για προχωρήσει κανείς σε τοποθετήσεις με συγκεκριμένο ρίσκο προς απόδοση, που είναι ο πρώτος κανόνας που ακολουθούμε πάντα. Το πιθανότερο σενάριο είναι, παρόλο που η εποχικότητα των καλοκαιρινών μηνών είναι θετική για τα πολύτιμα μέταλλα, να έχουμε απανωτές, μεγάλες εναλλαγές στις τιμές και προς τις δύο κατευθύνσεις. Πράγμα που θα κάνει το spread στις τιμές των πολύτιμων μετάλλων σε φυσική μορφή να κινούνται πέραν των συνηθισμένων στην PMG ορίων.

Είναι από τις φορές που συνιστούμε υπομονή και σύνεση. Όπως είπαμε και στην προηγούμενη έκθεσή μας, θα πρέπει τα πολύτιμα μέταλλα να χτίσουν υψηλότερα χαμηλά πρώτα για να βεβαιωθούμε ότι η επικείμενη άνοδός τους θα βασίζεται σε στέρεα πόδια και όχι σε τυχόν κινήσεις short covering, τακτική που χρησιμοποιούν οι θεσμικοί για να βρίσκουν την απαραίτητη ρευστότητα που χρειάζονται για να γυρίσουν τις θέσεις τους. Όπως είδατε και στο παραπάνω τριμηνιαίο διάγραμμά μας, ο χρυσός βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε περιοχή προσφοράς, αφού πρώτα σταμάτησε ακριβώς στην πάνω γραμμή αυτής της ζώνης (κόκκινο πλαίσιο). Κερδίζει κανείς υπεραξία όταν αγοράζει χαμηλά. Όχι όταν κυνηγάει τις τιμές όσο αυτές ανεβαίνουν.

Το ασήμι, στο τριμηνιαίο διάγραμμά μας που ακολουθεί, επειδή έπεται της απόδοσης του χρυσού, βρίσκεται σε ζώνη ζήτησης (μπλέ πλαίσιο), αλλά και σε αυτό η μεταβλητότητα είναι εκτός των συνηθισμένων ορίων, ενώ οι τοποθετήσεις στα futures είναι κοντά σε αυτές του χρυσού. Το νέο υψηλό που έκανε στα $15.54 ξεπέρασε ελάχιστα το περυσινό κλείσιμο της χρονιάς. Πρέπει πρώτα να κλείσει πάνω από την γραμμή που ενώνει τα χαμηλά του 2008 με αυτά του 2016, για να καταφέρει να αναπτύξει μεσοπρόθεσμη ανοδική συμπεριφορά.

Η ορμή στο ημερήσιο χρονοδιάγραμμα είναι ουδέτερη, η τάση ανοδική, όχι όμως στο εβδομαδιαίο και το μηνιαίο, σε αντίθεση με τον χρυσό. Η στήριξη διαμορφώνεται στην περιοχή των $15.16 με $15.07, η κύρια στα $14.65 με $14.55 και η κομβική στα $14.31 με $14.24, κάτω από τα οποία θα έχουμε διόρθωση. Η πρώτη αντίσταση είναι στα $15.50 με $15.67, η κύρια στα $16.20 με $16.60 και η κομβική στα $17.36, πάνω από τα οποία θα έχουμε ανοδικό ξέσπασμα.

SILVER FUTURES, 3M, COMEX

Για το τέλος της σημερινής μας έκθεσης, που είναι η τελευταία πριν το πρώτο σαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου λόγω καλοκαιρινών διακοπών, ένα διάγραμμα της Crescat Capital που αποτυπώνει τα διαθέσιμα πάγια των κεντρικών τραπεζών (μπλέ) σε σχέση με την πορεία της τιμής του χρυσού (κίτρινη). Προφανώς, περιμένουμε να κλείσει αυτή η απόκλιση ανάμεσα σε αυτές τις δύο γραμμές, γιατί οι κεντρικές τράπεζες έχουν αγοράσει μέσα στο 2019 περίπου 145.5 τόννους χρυσού, περισσότερο από οποιαδήποτε φορά τα τελευταία έξι χρόνια, με αύξηση 68% από πέρυσι ως τώρα. Όπως σας ενημερώσαμε τον προηγούμενο Δεκέμβριο, σύμφωνα με τους κανόνες της Bασιλείας 3 (Basel III) της BIS, o χρυσός αναβαθμίστηκε στην κατηγορία Tier 1, που σημαίνει ότι η ποσότητα που έχει οποιαδήποτε κεντρική τράπεζα, προσμετράται νομισματικά ολόκληρη στον ισολογισμό της και όχι σε ποσοστό 50%, λόγω ρίσκου, όπως ήταν ως τώρα. Θυμηθείτε τι σας έχουμε πεί τόσες φορές. Μην ακούτε τι λένε. Κάντε ότι κάνουν!

Καλό σας καλοκαίρι!

Υγιαίνετε!